'Avrupa'nın en yenilikçi caz trompetçisi' Tomasz Stanko hayatını kaybetti

Polonyalı trompetçi Tomasz Stanko, akciğer kanserinden 76 yaşında hayatını kaybetti. Varşova'da tedavi gören Stanko, özgür caz ve avagart tarzıyla biliniyordu. Sanatçı 'Avrupa'nın en yenilikçi caz trompetçisi' olarak da tanımlanıyordu.

Tomazsz Stanko kimdir?

11 Temmuz 1942'de Polonya'da doğan trompetçi ve besteci Tomasz Stanko'nun eserleri, özgür caz ve avangard olarak tanımlandı. 1984'te Cecil Taylor'ın müzik grubunun üyesiydi. 1965 başlarında kaydedilen Komeda'nın Astigmatic adlı albümünde piyanist Krzysztof Komeda ile birlikte yaptığı müzik çalışmalarıyla tanınmıştır. Stańko, 1968'de Zbigniew Seifert'in keman ve alto saksafonuyla eşlik ettiği beşli müzik grubu ve 1975'te Tomasz Stańko-Adam Makowicz Müzik Ünitesi'nin kurucusudur.

Avrupa’nın ilk “free jazz” trompetçisi olarak anılan Stanko, 1990’da dişlerini tamamen kaybetmesi sonucunda hayatı boyunca bir “leydi” olarak tanımladığı trompete bir süre ara vermek zorunda kaldı. Zaman içinde kendine özgü bir trompet ağızlığı geliştiren ve yetenekli bir diş doktorunun kendisi için yaptığı takma dişlerle trompete dönen Stanko, o dönemde yeni bir ton oluşturmak için saatlerce süren nefes egzersizleri yapmış ve doğal diş ile çalamamanın olumsuz yanlarını kendisi için avantaja dönüştürmeyi başarmış. 

Polonya caz sahnesinin seçkin isimlerinin yanı sıra uluslararası caz arenasının da crème de la crème simalarıyla (Jack DeJohnette, Dave Holland, Reggie Workman, Lester Bowie, David Murray) çalışmalar gerçekleştirmiş olan Stanko, sadece kendi adına 30’un üzerinde albüme imza attı. Polonya’nın Nobel ödüllü şair ve deneme yazarı Wislawa Szymborska anısına New York Quartet’i ile Wislawa (ECM, 2013) albümünü kaydeden sanatçı  21. İstanbul Caz Festivali’nde konser verdi.