Fotoğraf: Pexels
Bu ara online dolandırıcıların cüretkarlıklarını iyice artırdığını ve buna karşın önleme süreçlerinin eksik, yavaş ve sorunlu göründüğünü ve bu nedenle çeşitli online dolandırıcılıklara dair birkaç yazı yazacağımızı söylemiştik. Amacımız, ilgililerin bir an önce dikkatlerini bu konuya toplamalarını sağlamak. Yani bankalar, savcılar, kolluk, operatörler, e-ticaret firmaları, sosyal medya firmaları ve tabii ki halkın kendisinin farkındalığının ve dikkatinin artması gerekli.
Bugünkü konumuz; arkalarında herhangi bir not bırakmadan intihar eden gençler. Mesela kısa bir süre önce, İTÜ Uzay Mühendisliği Okan Bayram'ın "nedenini bilemediğimiz" intiharını gördük. Ya da 10 gün kadar önce Elazığ KYK Yurdunda intihar eden Muhammet Temel, öncesinde Hacettepe Bilgisayar Mühendisliği gibi Türkiye'nin en yüksek puanları ile girilen bölümlerde okurken intihar eden ve yine nedeninden haberdar olamadığımız -arkasında not bırakmayan- genç kızlarımız var.
Belki ekonomik gerekçeler var. Ya da Enes Kara'nın yaşadığı türden tarikat baskıları var. Ama ABD'de yapılan bir araştırmayı okuyunca, “Acaba başka bir neden de olabilir mi?” diye düşündük.
Network Contagion (NCRI) tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, ABD ve Avustralya'da "cinsel şantaj" adı verilen bir siber suç türü, hızla artıyor ve bunların büyük bir kısmı, kendilerine "Yahoo Boys" adını veren Afrika'da bulunan bir siber suç grubu tarafından hayata geçiriliyor.
Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan NCRI, siber suçluların markalarını bulup onlarla bağlantı kurmak için Instagram, Snapchat, Whatsapp gibi sosyal uygulamaları kullandıklarını tespit etti.
Mark Zuckerberg, ailelerden özür diledi
Yahoo Boys'a veya yerel türevlerinin "Ülkemizde hareketleri var mıdır?" sorusuna daha detaylı bakmadan önce, 2-3 hafta önce Amerikan Senatosu'nda yapılan bir soruşturmayı inceleyelim.
Soruşturmanın başlığı, "çocukların online ortamdaki tehlikelerden korunması" idi. Ortaya çıkan bazı bilgiler, bu sosyal medya platformlarının önceliklerinin para kazanmak olduğu ve bazı tehlikeleri bildikleri halde harekete geçmedikleri şeklindeydi. 4 saat süren sorgulamaya, 5 sosyal medya CEO'su yani TikTok CEO'su Shou Chew, Twitter CEO'su Linda Yaccarino, Snapchat CEO'su Evan Spiegel, Discord CEO'su Jason Citron ve Meta CEO'su Mark Zuckerberg katıldı. Bu CEO'lardan sadece Zuckerberg ve Chew gönüllü geldi. Diğer 3 CEO, polis baskısıyla toplantıya katıldılar.
Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti senatörlerinin hayli zor (ve türbinlere oynayan) sorularla sürdürdüğü ve zaman zaman azarlamaların yer aldığı soruşturmaya, ellerinde sosyal medya üzerinden zarar gören ya da intihar eden çocuklarının resimleri olan aileler de katıldı. Soruşturma sırasında, bir senatörün "Ellerinizde kan var" dediği Zuckerberg, başka bir senatörün talimatı üzerine ayağa kalkıp, arkada duran ailelere dönerek onlardan şu sözlerle özür diledi:
“Yaşadığınız her şey için üzgünüm, bu çok kötü. Kimse ailenizin yaşadığı şeyleri yaşamak zorunda olmamalı.”
Ama Sosyal medya CEO'ları 2017’den beri birçok kez ABD senatörlerinin soruşturmalarına katıldı. Sonuç mu? Ufak tefek makyajlar dışında elle tutulur bir değişiklik yok. Zaten teknoloji şirketleri, uzun yıllardan beri bu tür kendilerini engelleyici yasa önerilerinin yasalaşmasını engellemek için ABD'de, Avrupa'da ya da diğer ülkelerde lobi faaliyetlerine yılda bir kaç milyar dolar düzeyinde bütçe ayırıyor.
Zararlı içeriklerin ayıklanması konusunda, bu platformlar arasında en fazla kullanıcı sayısına sahip olan Meta ve TikTok’un ikisi de 40 bin içerik moderatörüne sahip olduklarını söylerken, Snap'in 2 bin 300 ve X'in (Twitter) 2 bin içerik moderatörü var. Daha az abonesi olduğunu söyleyen Discord’un ise “yüzlerce” moderatörü olduğu kaydedildi. Özetle CEO'lar, platformlarının çocukları korumak için uygulanabilir adımlar attıklarını iddia ettiler.
Yahoo Boys ve Türkiye
Gelelim Türkiye cephesine. ABD'de gençlerin bir çoğunun intiharlarına neden olduğu raporlanan Yahoo Boys ya da ona benzer bir yerel dolandırıcı yapılanması acaba ülkemizde etken midir? Çünkü son zamanlarda çok başarılı okullarda okuyan bazı genç kız ve delikanlıların nedensiz intihar ettiklerini görüyoruz.
Bizde gençlerin intiharını araştıran Gençlik Araştırmaları Derneği var. Onların araştırmaları içinde siber şantaj göremedik. Bu konuda başka bir araştırma da duymadık. Varsa, bilgi veren olursa memnun oluruz. Google’a baktığınızda hukukçuların konuyla ilgili açıklamalarına rastlıyorsunuz. Bunlar birtakım olayların olduğuna işaret ediyor zaten.
Yıllar içinde milletvekilleri, profesörler vesaire dahil cinsel şantaja uğrayanlara dair bazı örnekler duyuldu. Bunlar genellikle gelir durumu daha iyi olanlar. Ama gençlere yönelik bu tür saldırılar var mıdır, bilmiyoruz, duyulmuyor. Sadece bazı gençlerle ilgili fiziksel hayattan tuhaf duyumlar var.
"Şu Yahoo Boys acaba ülkemizde etkin midir?" diye baktığımızda ise, KKTC'de etkin olduklarına dair bir haber görüyoruz. Diğer haberlere ise Esenyurt'ta yaşayan Nijeryalılara ait bazı forumlarda rastlanıyor.
Yahoo Boys kimdir, ne yapar?
Yahoo Boys nedir, ne yapar diye yakından bakarken, Carlos Barragán'ın bir makalesine rastladık. Annesinin Yahoo Boys'un kurbanı olması nedeniyle, 6 yıl sonra, Nijerya'ya giderek bu dolandırıcılar arasında araştırma yapmış. Bu makalede cinsel şantajdan çok, romantik dolandırıcılıktan bahsediliyor. Yazar bu tür iş yaptığını söyleyen 1-2 Yahoo Boys'la görüşmüş.
Yahoo Boys, dolandırıcılıklardan kazandıkları korkunç paralarla kendi bölgelerinde efsane olmuş, hayli popülerlik kazanmış bir grup. Adlarına yapılmış şarkılar olduğu kaydediliyor. Yüzde 54 işsizlik olduğu kaydedilen Nijerya'da Yahoo Boys'a şöyle bakılıyor; "Yabancılardan çalıyor ve parayı burada harcıyorlar. Siyasetçiler bizden çalıyor ve parayı yurt dışına harcıyor.” Nijerya'da gençlerin hayatta kalmak için yapabileceği tek şey Yahoo Boys'a katılmak diyorlar.
Yahoo Boys, adı 2000'li yıllarda Nijerya'da popüler hale gelen e-posta hizmeti Yahoo'dan geliyor. E-postalarla yabancıların bir komisyon ücreti karşılığında zengin olmalarına yardım etme sözü veren kötü şöhretli 419 dolandırıcılarının torunları. (Numara, Nijerya Ceza Kanunu'nun dolandırıcılıkla ilgili bir bölümüne gönderme imiş.) Nijerya'daki romantik dolandırıcıların kesin sayısını bilinmiyor ama yüz binlerce olabileceği kaydı var.
Hatırlarsanız, internetin ilk günlerinde yani 2000'lerde Nijerya orijinli çok fazla dolandırıcılık maili vardı. Bu 419'ların organize ettiği dolandırıcılıklarda, "Ben Afrika'nın bilmem ne ülkesinin darbe sonucu düşmüş başkanının eşiyim. Ülkedeki paramı çıkarmak istiyorum. Sizin hesabınıza paramı aktarayım, sonra yarısını size veririm" gibilerinden maillerdi bunlar. Bizde İngilizce bilen daha az olduğu için bu maillerle dolandırılan az olsa da, dünyada bir hayli kurban buldular.
Romantik dolandırıcılık
Ancak şimdi yapay zeka ve tercüme imkanları arttı. Şimdi başka bir şey yapıyorlar. Yine yaygın bir şekilde tüm dünyaya yönelik olarak, online romantizm ve bazen de arkasından cinsel şantaj ile iş bitiriyorlar. Barragán'ın hikayesine bakarsanız, annesine bulaşan Nijeryalı, kendisini Suriye'de bulunan Brian isimli, yakışıklı, boşanmış, 52 yaşında bir Amerikan askeri olarak tanıtıyor. İlişki uzun süre de devam ediyor. Nitekim Barragán daha sonra Yahoo Boys'tan Biggy takma adlı ve ayda 30 bin dolar kazandığını söylediği Richard isimli "romantik dolandırıcı"ya ulaştığında onların felsefesini şu sözlerle aktarıyor:
“Kardeşim, sana anlatmaya çalıştığım şey bu. Yahoo Boys olmak çok stresli. Birini kendine aşık etmek kolay mı sanıyorsun? Koşuşturma gerçek hayattakiyle aynı, tek bir farkla: Başka biriymiş gibi davranmak zorundasın.
Yahoo çocuğu olmanın en önemli yanı, sohbeti canlı tutmaktır. Flört etmek tamamen sabırla ilgilidir. Bir müşterinin size güvenmeye başlaması uzun zaman alır."
Barragán'ın annesi 6 yıl önce Brian'a öylesine aşık ki, gözü hiçbir şey görmüyor. Ama gelişmeleri oğulları ile paylaşıyor. Sonuçta 2 genç, Suriye'de olduğunu söyleyen Brian'dan “terörist zulasında bulduğu birkaç külçe som altını göndereceğini" söylediğinde şüpheleniyorlar.
Google'da "dolandırıcılık" ve "Amerikan askerleri" diye arama yapıldığında birçoğu Sahra altı Afrika'da bulunan dolandırıcıların kurbanlara ışık hızıyla aşklarını itiraf edip ardından para istediklerine dair uyarılar olduğunu belirten Barragán, bu dolandırıcılardan bazıları hedeflerine, nakliye masrafları ve gümrük ücretlerini karşılamaya yardımcı olacak para göndermeleri durumunda altın, değerli taşlar veya nakit teslim edebileceklerini anlatıyor. Kurbanlar parayı teslim ettikten sonra dolandırıcılar ya onları kandırmaya devam ediyor ya da ortadan kayboluyor.
Şüphelerinin gerçek olduğunu görünce de, annelerini ancak IP izleyen (trace eden) bir yazılım ile ikna edebiliyorlar. Anne, Brian'ın mailinin Suriye'den gelmiş olmasını beklerken, IP'nin aslında Lagos'tan geldiğini görünce şok oluyor. Barragán gazeteci olduktan sonra bu konuyu merak ederek Nijerya'ya gidiyor ve meseleyi içinden inceliyor.
Cinsel şantaj ülkemizde yaygın mı? Hedefler kim?
Aynı yazıdan bir not da şu; Yahoo Boys genellikle beyaz, çekici bir Amerikalı gibi davranmak için bir sosyal medya hesabı oluşturuyor, satın alıyor veya hackliyor. Hesabın eski olması inanılırlığı artırıyor. Yani karşınıza çok harika bir kadın ya da erkek ve bir zamandır kullanılan sosyal medya hesabı çıkıyorsa, “Bu kadar iyi ise burada ne arıyor?” demelisiniz.
Bu hesabı açan ya da ele geçiren romantik dolandırıcı daha sonra Instagram, Facebook, WhatsApp, Twitter veya herhangi bir sosyal medya uygulamasından, hedefine nasıl olduğunu soran veya profil resmine iltifat eden mesaj atıyor. Dolandırıcıların, çoğu insanın yanıt vermeyeceğini bildiği ama ara sıra birilerinin yanıt verdiği ve zaten hedefin bu kişiyi bulmak olduğu belirtiliyor. İşte o kişi yeni bir "kurban" haline geliyor. Bu, kurbanın durumuna göre, sadece romantik ilişki içinde para istemek (mesela bilet parası) ya da bu yazıda bahsettiğimiz cinsel şantaj haline dönüşebilir.
Cinsel şantaj, yetişkinleri, çocukları veya gençleri çevrimiçi olarak müstehcen görüntüler göndermeye zorlamak ve sonra bunları onlara karşı kullanmak ve para almak şeklinde tarifleniyor. Suçlular, uçlar arası (P2P) ödeme uygulamaları, kripto para birimi transferleri ve hediye kartları aracılığıyla ödeme istiyorlar. Aksi durumda kurbanlarını müstehcen görüntülerin, kurbanların arkadaşları ve aileleri de dahil olmak üzere geniş bir şekilde dağıtmakla tehdit ediyorlar. cehennem bir kere para ödemekle de bitmiyor.
Yahoo Boys'un ABD'deki kurbanlarına, Venmo, CashApp ve Zelle gibi uygulamalar aracılığıyla para göndermeleri ya da kripto para transferi yapmaları halinde fotoğrafları silecekleri veya en azından dağıtmaktan kaçınacakları sözünü verdiği iddia ediliyor. Ancak mağdurların, ödemeyi yapar yapmaz yeni tehditlerle ve ödeme yapmaya devam etmeleri yönünde baskıyla karşılaştıkları görülmüş. Tabii ki bu görüntüleri en kolay dağıttıkları yerler sosyal medya platformları oluyor.
Ülkemizde bu konuda araştırmalar yapılması gerekli. Gençlerimiz acaba bu tür saldırılara uğruyor mu? ABD'deki araştırma, ülkemiz için de geçerli mi?
