Pandemi'nin tüm dünyadaki etkilerinden biri çalışma yöntemi ve ilişkilerini kökten değiştirmesi.

İşe gitmeden iş yapmaya imkan vermesi.

Çoğu işin ve toplantıların uzaktan (online) yapılması.

Gerçi sadece uzaktan çalışma değil, "esnek çalışma" kapsamında görülen başka çalışma modelleri aslında Pandemi öncesinde de uygulanmaya başlamıştı.

Örneğin yapılan işi normal çalışma gibi göstermeyip "hizmet alımı" gibi göstermek bazı alanlarda bir süredir oldukça yaygın.

Örneğin özel hastaneler kendilerinde çalışan hekimleri (özellikle akademisyenleri) kendilerinin "çalışanı" değil "hizmet alımı yaptıkları" gibi gösterip SGK priminden ciddi tasarruf ediyorlar.

"Oursourcing" denilen ve üstüne aldığı bir işi başkasına havale ederek yaptırma, kısımlara bölerek her kısmını başkasına yaptırma ya da alt-yükleniciye yaptırma anlamındaki bu çalışma modelinin sürekli değişik türleri ve alt modelleri ortaya çıkıyor.

Temel amaç işçi çalıştırmanın maliyetini mümkün olduğunca düşürmek.

Çoğu iş alanında en büyük maliyet işçi çalıştırma maliyeti.

İşçi çalıştırma maliyeti derken sadece çalışana verilen ücret/maaş değil, maliyetin ciddi kısmı sosyal güvenlik primleri ve vergiler.

Bu tür yeni çalışma modellerinin bir kısmı legal, bir kısmı illegal, bir kısmı ise gri alanda. 

Burada aslında bir tür kısır döngüye giriliyor.

Normal çalışma modelinin maliyeti çok yüksek olduğu için adam çalıştıranlar esnek çalışma modellerine yöneliyorlar. Bu yolla maliyeti biraz daha azaltabileceklerini umuyorlar.

Eğer devlet tarafından bu modellerin hukuki açıdan "gri" kısımlarına giren uygulamaların üzerine çok sert gidilirse bu kez de ya mümkün olduğunca adam çalıştırmamak, ya da iki-üç kişinin yapacağı işi bir kişiye yaptırma durumları ortaya çıkıyor.

Yani istihdam olumsuz etkileniyor.

Onun için işçi çalıştırmanın maliyetini mutlaka düşürmek gerek.

Ama bu da kolay iş değil.

Maliyeti düşürmek için ya çalışanın ücretinden kısmak, ya da sosyal güvenlik primi veya vergiden kısmak gerek. Bunlar da kolay işler değil.

Esnek çalışma modellerinden illegal olmayanları teşvik etmek de yararlı olur.

Aksi halde bu kadar çok genç işsize iş bulmak öyle kolay şey değil.

Gençlerin iş alanı artık bütün dünya

Yeni esnek çalışma modellerinin bir diğer özelliği de iş piyasasının ulusal ölçeğin çok ötesine geçip tüm dünyanın çalışma pazarı haline gelmesi.

Örneğin tanıdığım bir bankacı var.

ODTÜ mezunu.

Uzun yıllar Türkiye'de bir bankada çalışmış.

Şu anda bir Amerikan bankası için çalışıyor.

Ama Amerikan bankasının Amerikadaki rutin işlerini yapıyor.

Florida'daki bir girişimcinin Amerikan bankasına yaptığı kredi talebini değerlendirip, belgelerini inceleyip uygun olup olmadığına karar veriyor.

Fakat kendisi Ankarada oturuyor. Online çalışıyor.

Amerikan bankası kendisine hem çok daha az maaş veriyor.

Hem de işçi çalıştırmanın diğer maliyetlerine katlanmıyor.

Kendisi de Türkiye'deki bankadan alacağı maaşın 2-3 katını alıyor.

Hem de dolar üzerinden maaş alarak Türkiye'de yaşıyor.

Alan memnun satan memnun.

Görüldüğü üzere yeni jenerasyon için artık tüm dünya bir çalışma pazarı.

Önemli olan iyi dil bilip tüm dünyada geçerli olan meslek sahibi olabilmek.