, geri dönüşüm alanında çalışan atık işçilerinin çalışma koşullarını iyileştirmek ve güvenceli bir çalışma hayatı sağlamak amacıyla önemli adımlar atıyor. 1 Mart'ta kutlanan Uluslararası Atık Toplayıcıları Günü, bu alandaki sorunlara dikkat çekiyor.
Geri dönüşüm alanında çalışan atık işçilerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, kayıtlı ve güvenceli bir çalışma hayatının kurulabilmesi için yaklaşık bir yıl önce kurulan K-ATIK Kooperatifi (KATIK Sosyal İşletme Kooperatifi), 1 Mart Uluslararası Atık Toplayıcıları Günü’nde geri dönüşüm alanında çalışan atık işçilerinin içinde bulunduğu kötü koşullara dikkat çekiyor.
13 yıl önce Kolombiya'da 11 geri dönüşüm işçisinin, bedenlerinin Tıp Fakültesine satılması amacıyla, katledilmesinin ardından 2008 yılında Kolombiya’nın Bogota şehrindeki Dünya Atık Toplayıcıları Konferansı'nda alınan bir kararla, 1 Mart tarihi Dünya Atık Toplayıcıları Günü olarak ilan edildi.
1 Mart dolayısıyla, dünya genelinde, çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğin sağlanmasında kilit rol oynayan milyonlarca atık toplayıcısının çalışma ve yaşam koşullarının hala çok kötü durumda olduğuna dikkat çeken K-ATIK, Kooperatif, kayıtlı ve güvenceli bir çalışma hayatının kurulabilmesi için yola çıkmış bulunuyor.
Temiz suya erişimleri yok
Türkiye'de yaklaşık 500 bin kişinin düzensiz olarak atık alanında çalıştığı tahmin ediliyor. Yapılan araştırmalar, atık işçilerinin geçimlerini sağlarken karşılaştıkları ciddi sorunları gözler önüne seriyor. Kayıtsız ve güvencesiz olarak kötü koşullar altında çalışmak, sağlıklı gıda ve temiz suya erişememek, sağlık sorunları, ayrımcılık ve sosyal dışlanma bu zorlukların başında geliyor.
Kent yoksulluğunun en görünür hali olan Atık Toplayıcıları, ekoloji ve emek mücadelesinin kesişim alanında yer alıyor. Ekonomiye ve ekolojiye büyük katkısı olan atık işçilerinin katkısının görünür olması ve çalışanların haklarının sağlanması öncelikli çalışma alanlarının başında geliyor. K-ATIK Kooperatifi ayrıca atık alanında çocuk işçiliğinin önlenmesi, çocukların eğitim hayatına devam edebilmesi için sorumluluk alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Yerel yönetimler birlikte hareket etmeli
Günlük 20 bin tona yaklaşan evsel atığın sadece yüzde 6'sının geri dönüştürülebildiği İstanbul'da, düzenli depolama alanlarının şehir merkezinden uzaklığı ve yakıt masraflarının artışı, atık işçilerinin bu alandaki rolünü daha da kritik hale getiriyor. K-ATIK Kooperatifi, kentlerin sürdürülebilir geleceği için yerel yönetimleri birlikte hareket etmeye çağırıyor.
K-ATIK “Daha temiz, adil ve sürdürülebilir bir dünya için, atık toplayıcılarını görmezden gelmek değil, güçlendirmek gerekiyor. Hep birlikte, ekolojik adalet ve sosyal eşitlik adına çalışmalıyız” çağrısı yapıyor.
Ekonomi ve Ekoloji için Çözüm Ortağı Olan Atık İşçilerinin; İnsanca Barınma, Temiz İçme Suyu ve Beslenme Hakkı Sağlanmalıdır!
Gerek Türkiye Cumhuriyeti anayasasındaki 49. ve 56. maddeleri ile güvence altına alınan sırasıyla “Çalışma Hakkı” ve “Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşam Hakkı” gerekse de Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında yer alan başta “8. Amaç: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” ve “1. Amaç: Yoksulluğa Son” ile birlikte “12. Amaç: Sorumlu Tüketim ve Üretim” ve “13. Amaç: İklim Eylemi” maddeleri, emek ve ekolojinin birlikte düşünülmesine ilişkin olarak ortak bir zemin oluşturmayı zorunlu kılıyor.
Ancak, bu alanda çıkan pek çok yasa ve yönetmeliğe rağmen atık işçilerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ile ilgili somut sorumluluklar tarif edilmiyor. Barınmadan, beslenmeye, sağlık güvencesinden, iş güvenliğine pek çok alan hala boşlukta durmaya devam ediyor.
