Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC), yeni yapılan ölçümler sonucunda aralarında altın, kadmiyum, arsenik ve alüminyum bulunan 19 elementin Periyodik Cetvel’deki atomik kütle birimlerinin değiştiğini açıkladı.
IUPAC, elementlerdeki farklı nötron sayısına sahip atomları temsil eden izotopların çok daha net ölçülmesi sağlayan yeni cihazlar sayesinde Periyodik Cetvel’deki bazı elementlerin yeni ağırlıklara kavuştuğunu açıkladı.
Standart atomik kütle, bir elementin atomik kütle birimlerinde ortalama kütlesini temsil ediyor. Bir atomik kütle birimi (akb), tek bir karbon-12 (C12) atomunun tam olarak 12’de 1’ine eşit.
Bir elementin standart atomik kütlesini hesaplamak için, bilim insanları elementin tüm kararlı izotoplarının atomik kütlelerinin ortalamasını alıyor. Tek bir elementin tüm atomları çekirdeklerinde aynı sayıda protona sahip olsa da, çekirdeklerindeki nötronlar farklı izotoplar nedeniyle farklılaşıyor.
Örnek verilirse, karbon-12 altı proton ve altı nötrona sahip. Daha ağır bir element olan karbon-13 altı proton ve yedi nötron içeriyor. İzotopların miktarı ne kadar fazlaysa, ortalama atomik kütle üzerindeki etkisi o kadar fazla oluyor.
Deneyler için büyük önem taşıyor
IUPAC tarafından yapılan yeni hesaplamalar, aralarınd altın, kadmiyum, arsenik, alüminyum, molibdenum, selenyum ve toryum gibi elementlerin akb bilgilerini güncelledi.
IUPAC yetkilisi Juris Meija, selenyum elementinin akb’sinin 1934’ten bu yana ilk kez değiştiğine dikkat çekti.
LiveScience’a açıklama yapan Meija, “Fizik kanunlarını anlamak için atomik kütleleri bilmek çok önemli... Bunun iyi bir örneği, 2005 yılında fizikçilerin E=mc^2 denkleminin doğruluğunu test etmek için yaptıkları deneylerde atomik kütlelerin kesin değerlerinden faydalanırken anlaşıldı” dedi.
IUPAC’nin yayımladığı, akb değerleri değişen elementlerin listesi şu şekilde:
Molibdenum: eski değer: 95.96(2) yeni değer: 95.95(1)
Kadmiyum: eski değer: 112.411(8) yeni değer: 112.414(4)
Selenyum: eski değer: 78.96(3) yeni değer: 78.971(8)
Toryum: eski değer: 232.038 06(2) yeni değer: 232.0377(4)
Berilyum: eski değer: 9.012 182(3) yeni değer: 9.012 1831(5)
Fluör: eski değer: 18.998 4032(5) yeni değer: 18.998 403 163(6)
Alüminyum: eski değer: 26.981 5386(8) yeni değer: 26.981 5385(7)
Fosfor: eski değer: 30.973 762(2) yeni değer: 30.973 761 998(5)
Skandiyum: eski değer: 44.955 912(6) yeni değer: 44.955 908(5)
Manganez: eski değer: 54.938 045(5) yeni değer: 54.938 044(3)
Kobalt: eski değer: 58.933 195(5) yeni değer: 58.933 194(4)
Arsenik: eski değer: 74.921 60(2) yeni değer: 74.921 595(6)
İtriyum: eski değer: 88.905 85(2) yeni değer: 88.905 84(2)
Niyobyum: eski değer: 92.906 38(2) yeni değer: 92.906 37(2)
Sezyum: eski değer: 132.905 4519(2) yeni değer: 132.905 451 96(6)
Praseodimyum: eski değer: 140.907 65(2) yeni değer: 140.907 66(2)
Holmiyum: eski değer: 164.930 32(2) yeni değer: 164.930 33(2)
Tülyum: eski değer: 168.934 21(2) yeni değer: 168.934 22(2)
Altın: eski değer: 196.966 569(4) yeni değer: 196.966 569(5)
