Gezegenimizi korumak için günlük hayatta yaptığımız çöpleri ayırmak, et yemekten kaçınmak ya da uzak mesafe yolculuklara çıkmamak gibi eylemler çoğu kişi için baş ağrıtıcı olabilir ancak yine de bunlar hayatımızı riske attığımız anlamına gelmez.
Oysa dünyada çevreyi korumak için çaba gösteren pek çok insan dava, şantaj, ölüm tehdidi, kaçırma, cinsel taciz ve hatta ölümle karşı karşıya kalabiliyor.
Global Witness (Küresel Tanık) adlı örgüt tarafından hazırlanan son rapora göre, 2016 yılı çevre savunucuları için en ölümcül yıl oldu. 2016 yılında 200 aktivist öldürüldü. 2015 yılında öldürülen çevreci sayısı 185 olarak kaydedilmişti. 2015 yılında toplam 16 ülkede çevrecilere yönelik cinayetler yaşanmıştı, geçen yıl bu sayı 24 ülkeye ulaştı.
Latin Amerika, çevreciler için geçen yıl en tehlikeli bölge oldu, ölümlerin yüzde 60'ı Latin Amerika'da gerçekleşti. Brezilya, Amazon ormanları ve Cerrado gibi bölgeleri korumaya çalışan 49 çevreci cinayetiyle ilk sırada yer aldı.
Büyük projeler
Raporun yazarlarından Ben Leather, "İnsanlar her zaman işletmelerin ya da yerel hükümetlerin sorumluluk almasını istiyor ancak yatırımcılar dikkat çekmek ya da eleştirilerden hep kaçıyor" dedi.
Leather, "Öldürülenlerin çoğu uluslararası yatırımcıların mali desteği olmadan var olamayacak büyük projelere karşı çıkıyorlar" şeklinde konuştu.
Jaybee Garganera, 2016 yılında 28 çevrecinin öldürüldüğü Filipinler'de çevreye zarar veren madencilik çalışmalarına karşı mücadele ediyor.
Garganera, "Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası gibi kalkınma bankaları, ulusal bankalara sermaye sağlıyor, onlar da kömür madeni ya da elektrik santraline yatırım yapıyor. Ve muhalefet bastırılıyor, yerel halka şiddet uygulanıyor" dedi.
Ellerimiz ne kadar temiz?
Kalkınma bankalarının yüksek çevre ve sosyal standart vaadinde bulunduğunu söyleyen Garganera, "Ancak doğrudan finanse etmedikleri projeleri denetleme zorunluluğuna sahip değiller" şeklinde konuştu.
Mali kuruluşlar, bölgede meydana gelen ve haberlerinin olmadığı olaylardan sorumlu tutulamayacaklarını savunuyor. Ancak Global Witness'e göre, bilgisizlik bir bahane olamaz.
Lether, "Bilmediklerini söylemeleri affedilir değil. Bilmelerini garanti etmeleri gerek" dedi.
Pek çok sanayi ülkesinin hükümeti kalkınma bankalarına yatırım yaptığından, aktivistler seçmenlerinin de bilgilendirilme sorumluluğuna sahip olduğunu savunuyor.
Leather, "İngiltere, Almanya ve ABD hükümetleri, Dünya Bankası hissedarlarından. Bu da bu ülke vatandaşlarının hükümetlerine 'paralarımızın bu saldırılarla ilişkisi olmadığını garanti etmek için ne yapıyorsunuz' sorusunu sorabilecekleri anlamına geliyor" şeklinde konuştu.
Geçen yıl Honduras'ta Goldman Çevre Ödülü sahibi Berta Caceres'in öldürülmesinin ardından Hollanda Kalkınma Bankası ve Finlandiya Kalkınma Bankası, Agua Zarca hidrolik barajını finanse etmeyi bıraktı. Baraj, yerli Lenca halkına ait arazileri tehdit ediyordu.
Yıllardır Lenca aktivistlerine yönelik saldırı ve tehditlere karşı çıkanlar, bankalar faaliyete geçmeden önce Caceres'in ölmek zorunda kalmasından dolayı öfkeliydi.
Suçlular ceza almıyor
Leather, "Şimdi diğer kuruluşlar da ders aldıklarını ve çevre savunucularının korunmasını geliştirecek politikalar yerleştirdiklerini göstermek zorunda" dedi.
Rapora göre, yapılacak ilk şey projelere başlamadan önce yerel topluluklara danışmak.
Çevre savunucularına yönelik suçlardaki artışın nedenlerinden biri de genelde suçluların ceza almaması olarak gösteriliyor.
©Deutsche Welle Türkçe
Irene Banoz Ruiz
