Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Turizm Örgütü, 2024'te dünya genelinde seyahatler için rekor bir yıl olacağı açıklamasında bulunarak "aşırı turizm" için önümüzdeki yılın alarm verdiğini söyledi.
Aşırı turizm nedir?
Aşırı turizm, bir bölgede yaşayanların veya bölgeyi ziyaret edenlerin, fazla turist sayısı nedeniyle deneyimlerinin daha da kötüleştiğini hissetmeleri anlamına gelir.
Olumsuz etkiler yerden yere değişir.
Aşırı turizm hangi sorunlara yol açıyor?
Hollanda'nın Amsterdam kenti son yıllarda aşırı turizm konusunda büyük bir sorun yaşıyor. Veri toplama şirketi Statista'ya göre kentin tahmini nüfusu 1,1 milyon civarında ancak 2022 yılında yaklaşık beş milyon turist tarafından ziyaret edildi.
Amsterdam
Şehirde artık sadece turistlere kiralanan çok sayıda daire bulunuyor ve bu da konut sıkıntısına yol açarak kira fiyatlarını yükseltiyor. Bu nedenle yerel halk uygun fiyatlı konut bulmakta zorlanıyor.
Adalar hükümeti, yaklaşık 1,4 milyon nüfusa sahip olan ABD'nin Hawaii eyaletinin 2022 yılında yaklaşık 9,2 milyon turist çektiğini açıkladı.
Hawaiililer bir zamanlar tertemiz olan plajların artık neredeyse kullanılamayacak kadar kalabalık olmasından şikâyetçi.
Statista, İtalya'daki ada kenti Venedik'te yaklaşık 55 bin kişinin yaşadığını ancak 2022 yılında yaklaşık 4,6 milyon turist tarafından ziyaret edildiğini açıkladı.
Ziyaretçi sayısı kentin altyapısını zorluyor ve hem yerel halkın hem de turistlerin deneyimini olumsuz etkiliyor.
Başka hangi yerler aşırı turizmle mücadele ediyor?
Dubrovnik Times'ın haberine göre; Hırvatistan'ın liman kenti Dubrovnik'in nüfusu yaklaşık 28 bin 400 kişi olmasına rağmen 2022 yılında bir milyondan fazla turist tarafından ziyaret edildi.
Dubrovnik
Aşırı turizmin başlıca nedenlerinden biri, günde binlerce yolcu indiren yolcu gemileri.
Yolcuların çoğu, eskiden kaba kireç taşından oluşan ana caddelerin, büyük turist kalabalığıyla birlikte gelen yaya trafiği nedeniyle cilalandığı kentin Eski Kent'ini ziyaret ediyor.
İspanya'da yaklaşık 5,6 milyon nüfusa sahip Barselona, kent konseyine göre 2022 yılında yaklaşık 9,7 milyon turist tarafından ziyaret edildi.
Sadece turistler için kiralanan dairelerin sayısı kiraların yükselmesi anlamına gelirken, ziyaretçi sayısının da antisosyal davranışlarda artışa yol açtığı söyleniyor.
Avrupa dışında, Peru'daki Machu Picchu gibi ikonik destinasyonlar aşırı turizmle mücadele ediyor.
The Real World seyahat tavsiye sitesinin bildirdiğine göre, 2020 itibariyle antik İnka bölgesini ziyaret eden turist sayısı yılda 400 binden az iken 20 yıl içinde 1,4 milyonun üzerine çıktı.
Dünyanın farklı bölgelerinde aşırı turizmi tetikleyen faktörler neler?
Sürdürülebilir seyahat konusunda uzmanlaşmış bir şirket olan Responsible Travel'ın CEO'su Justin Francis, sorunlardan birinin uçak yakıtının "yapay olarak ucuz" olması olduğunu çünkü uçak yakıtı kerosenin dünyada vergilendirilmemiş az sayıdaki yakıttan biri olduğunu söylüyor.
Francis ayrıca markalarını oluşturmak isteyen sosyal medya fenomenlerinin yükselişinin de bunda rol oynadığını söyledi.
Turizm endüstrisinin kendisinin de "destinasyonlar üzerindeki etkiyi çok az dikkate alarak" turizmi arttırmak için çalıştığını sözlerine ekledi.
Neden 2024 aşırı turizm için en kötü yıllardan biri olabilir?
2019 yılında dünya genelinde gelen uluslararası turist sayısı yaklaşık 1,5 milyar ile şimdiye kadarki en yüksek seviyesine ulaşmıştı.
O zamandan bu yana sektör pandeminin etkilerinden kurtulmaya çalışıyor. UNWTO Pazar İstihbaratı ve Rekabet Edebilirlik Direktörü Sandra Carvao, 2023 rakamının muhtemelen "bu hacmin yüzde 88'i civarında" olacağını söyledi.
Carvao, Sky News'e verdiği demeçte 2024 ile ilgili "Pandemi öncesinde Avrupa'dan sonra seyahat açısından en büyük ikinci bölge olan Asya'da turizmde gecikmeli bir toparlanma var... ancak Asya bu hızda toparlanmaya devam ederse, küresel rakam büyük olasılıkla 2019'da elde ettiğimiz 1,5 milyar rakamını aşacaktır" değerlendirmesinde bulunuyor.
Dünya genelinde rekor sayıda uluslararası varış, çok fazla turistle mücadele eden en popüler destinasyonlardan bazılarına daha fazla ziyaretçi anlamına gelebilir.
Destinasyonlar aşırı turizmle mücadele etmek için neler yapıyor?
2018 yılında Dubrovnik Belediye Başkanı Mato Frankovic, aşırı kalabalığı azaltmak için limanda durmasına izin verilen yolcu gemisi sayısını günde iki ile sınırlandırarak toplam 5 bin turist taşımasına izin verdi.
Bu arada Barselona'daki yetkililer, turistlerin varlığına rağmen yerel halkın şehrin tadını çıkarmaya devam etmesini sağlamak için önlemler aldı. Alınan önlemler arasında restoran masalarının kaldırım yerine yollara konulması da yer alıyor; bu sayede yol daralıyor ancak yayalar şehirlerindeki caddelerde yürümeye devam edebiliyor.
Peru-Machu Picchu
Peru daha önce Machu Picchu'yu ziyaret etmesine izin verilen turist sayısını günde 3 bin 800 ile sınırlandırmıştı. Ancak ülke bu ayın başlarında bu sayının Ocak 2024'te günde 4 bin 500'e çıkacağını ve belirli tarihlerde 5 bin 600'e kadar yükselebileceğini duyurdu.
Aşırı turizmin etkilerini sınırlamak için ne yapabilirsiniz?
Tatile çıkmayı bırakmak dışında, insanların yoğun turizmin etkilerini sınırlandırmaya yardımcı olmak için yapabilecekleri birkaç şey var.
Yapılacak en bariz şey, aşırı turizmle mücadele etmeyen yerlere gitmek olacak. Ancak insanlar, konaklamalarının olumsuz etkilerini sınırlandırmak için popüler destinasyonların daha sakin dönemlerinin ne zaman olduğuna da bakabilirler.
Barselona
Manchester Metropolitan Üniversitesi'nde emeritus profesör ve Yer Yönetimi Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Harold Goodwin, insanları seyahat ederken yerel ekonomi üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurmaya çağırdı.
Goodwin, "Yerel satın alın, bunu yaparsanız çok daha iyi bir deneyim yaşarsınız ve yerel ekonomik kalkınmaya ve ziyaret etmeyi seçtiğiniz yerlerdeki insanların geçim kaynaklarına katkıda bulunmuş olursunuz" dedi.
Aşırı turizmin iklim değişikliği üzerindeki etkisi nedir?
Turizm endüstrisi küresel karbon emisyonlarının yaklaşık yüzde 8'inden sorumlu.
Francis, bu soruna yol açan şeylerden birinin, insanların daha az ama daha uzun tatiller yerine daha kısa ve daha sık molalar vermeleri olduğunu söylüyor. Bu da daha fazla sayıda uçuşa yol açıyor.
Francis, "Responsible Travel olarak bizim görüşümüz, geçmişte seyahat etme şeklimize ya da en azından benim seyahat ettiğimi hatırladığım şekle geri dönmemiz gerektiği yönündedir; bu da daha az yurtdışı seyahati yapmak, ancak daha uzun süre kalmaktır, çünkü daha az seyahat daha az karbon emisyonu anlamına gelmektedir" dedi.
