Türkiye'de 24 Haziran'da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri için yurt dışındaki temsilciliklerde oy verme işlemleri 19 Haziran Salı akşamı sona erdi. 60 ülkede, toplam 123 temsilcilikte kurulan sandıklarda oy verme süreci 7 Haziran Perşembe günü başlamıştı.
Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) verilerine göre, yurt dışında yaşayan 3 milyon civarında seçmenin 1 milyon 486 bin 408'i yurt dışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında oy kullandı. Seçmenlerin yaklaşık 1 milyon 358 bininin yurt dışı temsilciliklerde, yaklaşık 129 bininin de gümrük kapılarında oy kullandığı belirtildi. Gümrük kapılarında 24 Haziran akşamına kadar oy vermek mümkün olacağı için, yurt dışında yaşayan seçmenler arasında sandık başına gidenlerin sayısının artacağı tahmin ediliyor.
24 Haziran'da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine yurt dışından katılımın, geçen seçim ve halk oylamalarına göre de arttığı gözlemleniyor. 16 Nisan 2017'de yapılan referandumda yurt dışındaki seçmeninin yaklaşık 1 milyon 400 bini, 1 Kasım 2015 seçimlerinde ise 1 milyon 300 bini sandık başına gitmişti.
Almanya'da seçimlere katılım
Yurt dışındaki seçmen sayısının en yüksek olduğu ülke olan Almanya'daki 1 milyon 443 bin civarındaki seçmenin yaklaşık 718 bini sandık başına gitti. Almanya'da sandık kurulan 13 kent arasında bulunan Berlin'de, 140 bin civarındaki seçmenden yaklaşık 57 bininin oy kullandığı tahmin ediliyor.
Berlin Başkonsolosu Mustafa Çelik, “oy vermeye gelenlerin sayısının yoğun olduğu hafta sonlarında bile uzun kuyruklar oluşmaksızın oy kullanıldığını” söyledi. Oy verme sürecini DW Türkçe'ye değerlendiren Çelik, katılımın artırılması için “Başkonsolosluk olarak yapmaları gereken işler olduğunu” ifade etti. “Bizim ulaşamadığımız gençler var, onları kazanmanın yollarını aramamız lazım” diyen Başkonsolos Çelik, “özellikle 18-25 yaş grubu gençlerin” sandığa pek gitmediğini dile getirdi. Çelik, gelecek seçimlerde bu gençlerin oy kullanmasını sağlamak için çalışmalar yapılması gerektiğine işaret etti.
Oy verme sürecinde, özellikle AKP ve CHP temsilcileri seçmeni oy kullanmaya teşvik edebilmek için Türklerin yoğun olarak yaşadığı Kreuzberg, Neukölln gibi semtlerden sandıkların kurulduğu Berlin Başkonsolosluğu'na minibüs seferleri düzenledi. HDP'ye yakınlığı ile bilinen Halkların Demokratik Platformu Berlin Yürütme Kurulu Üyesi Mehtap Erol, HDP olarak isteyen seçmene ulaşım imkanı sağladıklarını aktardı.
CHP Berlin Birliği Başkanı Kenan Kolat, bu çabalara rağmen seçimlere katılımın genel olarak düşük olduğu görüşünde. DW Türkçe'ye konuşan Kolat, “yaz mevsimi olduğu için insanların daha önceden tatile gitmiş olmasını, çifte vatandaş olanların Alman vatandaşlığını kaybedebilecekleri gibi yersiz bir endişe ile oy kullanmaktan kaçınmasını” katılımın düşük olmasının nedenleri arasında gösterdi.
Parti görevlileri arasında uyum
Almanya'daki seçmenler için 100'ün üzerinde sandık kuruldu. Berlin'de ise seçmenler hafta içi 10, hafta sonunda 12 sandıkta oy kullandı. 13 gün süren oy verme işlemleri boyunca sandıklarda, YSK görevlilerinin yanı sıra AKP, MHP ve CHP sandık kurulu görevlisi, müşahit ve eşgüdüm olarak, HDP, İYİ Parti ve Saadet Partisi temsilcileri ise sadece müşahit ve eşgüdüm olarak oy verme sürecini izledi.
Saadet Partisi Berlin Temsilcisi Mustafa Çelebi, DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada, farklı partilerin temsilcilerinin Berlin'deki seçim alanında uyum içinde çalıştığını dile getirdi. Çelebi, “Türkiye'deki kutuplaştırıcı dilin Berlin'deki seçim alanında” gözlemlenmediğinin altını çizdi.
Halkların Demokrat Platformu'ndan Mehtap Erol da, oy verme süreci boyunca diğer partilerin de katılımıyla yapılan çalışmalarda “hiç bir sorun yaşanmadığını” aktardı.
Fotoğraf çekmek yasaktı
Parti temsilcilerinin 13 gün boyunca “uyum içinde çalıştığını” belirten CHP Berlin Birliği'nden Kenan Kolat, oy verme sürecinde de pek sıkıntı yaşanmadığını ifade etti. Seçmenlerin oy pusulasının fotoğrafını çektiği 10-12 vaka tespit ettiklerini aktaran Kolat, bu durumlarda çoğu zaman “ortamı germemek için fotoğrafın silinmesini yeterli bulduklarını” dile getirdi. Oy pusulasının fotoğrafını çekmek, YSK'nın belirlediği yasaklar arasında bulunuyor. Kolat, “İnsanların gelip sağduyuyla, provokasyon olmadan oy kullandığını da” sözlerine ekledi.
Berlin'deki seçimlerde asla bir usulsüzlük yok” diyen Halkların Demokrat Platformu'ndan Mehtap Erol, oy pusulalarının seçmene verilmesinden, her akşam oy zarflarının sayılmasına kadar her aşamada oyları gözetim altında tutabildiklerini ifade etti.
Oylar Türkiye'de sayılacak
Yurt dışında verilen oylar Türkiye'de sayılıyor. Berlin'de, oy verme süreci boyunca her günün sonunda sandık görevlileri tarafından sayılan oy zarfları, bir torbaya konarak ağız mühürlendi ve bu torbalar kilitli bir odada saklandı. Bu odanın anahtarları Başkonsolos ile AKP, CHP ve MHP görevlilerinde bulunuyor. Kapının açılabilmesi için dört anahtarın da kullanılması gerekiyor. Oy verme işlemlerinin sona ermesiyle birlikte bu ağzı mühürlü torbalar, Türkiye'ye gönderilecek. Başkonsolos Mustafa Çelik, “Berlin'deki partilerin temsilcileri ile birlikte sabah (20 Haziran Çarşamba) havalimanına giderek, Türkiye'den gelen partili heyet üyelerine oyların temsil edileceğini” aktardı. Çelik'in verdiği bilgilere göre, Türkiye'den gelen özel uçakla, Berlin'in yanı sıra Hamburg ve Hannover'den gelen oylar da Türkiye'ye gönderilecek. Almanya'nın orta bölgelerinde kurulan sandıklardaki oylar Köln, güney kentlerinde kurulan sandıklardaki oylar da Münih'te toplanarak, Ankara'ya gönderilecek. Oylar, 24 Haziran akşamı Türkiye'de sandıkların kapanmasının ardından sayılacak.
İkinci tur olasılığı
Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması halinde yurt dışı temsilciliklerinde seçimler, 30 Haziran-4 Temmuz tarihleri arasında yapılacak. Başkonsolos Çelik, seçimlerin ikinci tura kalması halinde Berlin'deki yaklaşık 140 bin seçmenin 5 gün içinde oy kullanmak zorunda kalacağına işaret ederek, gereken önlemlerin gözden geçirileceğini ifade etti.
Jülide Danışman/Berlin
© Deutsche Welle Türkçe
