Sabıkalı ve kimlik taşımıyor. Ülkesinde devleti dolandırmaktan aranıyor ve bir suç şebekesinin de başı. İnsan kaçakçılarının yardımıyla yasadışı yollardan Budapeşte'ye kaçtı. Ülkesinde iki yıl hapis yatmamak için Macaristan'da iltica başvurusunda bulundu. Macaristan Başbakanı Viktor Orban da bu sabıkalı mülteciye kucak açtı. Zira 10 yıl Makedonya başbakanlığını yapmış olan Nikola Gruevski, Macaristan Başbakanı'nın kadim dostu ve yoldaşı.
Orban, Macar kültürüne yakışmayan mülteci istemediklerini söyler. Nikola Gruevski onun kültür anlayışına pek uyuyor. Her ikisi de ülkesinin demokratik yapısını, temel vatandaşlık haklarını ve basın özgürlüğünü birkaç yıl içinde tanınmaz hale getirmiş olan siyasetçiler. Dost ve yakınlarının cebini doldurmuş ve halkı basit komplo teorileriyle mültecilere karşı kışkırtarak bugünlere geldiler.
2014 yılında Makedonya'yı (siyasi mülteci kabul edilmeyen) "güvenilir ülke" ilan etmek isteyen Gruevski şimdi kendi ülkesine güvenemiyor.
İsnat edilen suçların listesi kabarık
Mart 2016'da Yunanistan sınırını kapatarak Balkan güzergâhını mülteciler için geçilmez yapan da Gruevski olmuştu. Avrupa'nın muhafazakâr ve sağ popülistleri bu kararından dolayı onu takdir etmişti. Hatta Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz seçim kampanyasını desteklemek için Üsküp'e gitmişti. Oysa Gruevski'ye isnat edilen suçların sayısı oldukça fazla. On binlerce Makedon'u gizlice dinletmişti, muhalif gazetecileri içeri attırmıştı, polis kurşunuyla ölen gence işlenen cinayeti örtbas etmeye çalışmıştı ve son derece yiyici biri olarak tanınmaktaydı.
Bu durum Viktor Orban'ı rahatsız etmemişe benziyor. Aksine Orban yanlısı patronlar, Gruevski'nin propagandasını yapmaları için Makedonya gazetelerini satın almışlardı.
Balkan güzergâhına set çeken Gruevski şimdi kaçak göçmen sayılıyor. Makedonya polisi firar ihtimali nedeniyle pasaportuna el koyduğu için diplomatik plakalı Macar araçlarıyla ülkesinden kaçmıştı. Anlaşılan sağ popülistlerin çıkardıkları yasalar kendileri için geçerli sayılmıyordu.
Nikola Gruevski normal bir sığınmacı olsaydı, Macaristan'a girmesine izin verilmez, iltica başvurusu karara bağlanana kadar Sırbistan sınırındaki transit merkezinde bekletilirdi. Geçerli pasaportu olmadığından iltica başvurusu kabul edilmezdi. Bu durumda belki de kaçak olarak Bosna Hersek üzerinden Hırvatistan sınırına gitmeyi deneyecekti. Orada derme çatma çadırlarda donacak ve sağ popülist yandaşlarıyla birlikte suçlu gibi gösterip takibata uğrattığı gönüllü yardımcılara muhtaç olacaktı.
Hırvatistan sınırını aşma teşebbüsü sırasında belki Hırvat polisi kemiklerini kıracak ya da 31 Mayıs'ta bir minibüse açılan ateşte isabet alan iki çocuk gibi o da vurulacaktı
Komplo teorisi tutkunları
Ama o savaştan kaçan mülteci değil de nüfuz sahibi bir suçlu olduğundan, başına böyle bir şey gelemezdi. Halkını soyan yiyici otokrat kodese düşmemek için kaçmıştı.
Viktor Orban'ın en sevdiği komplo teorisini siyasete kazandıran da Nikola Gruevski olmuştu. Ona göre ipler Avrupa'yı göç yoluyla İslamlaştırmaya çalışan Yahudi milyarder George Soros'un elindeydi. Orban bu söylemi kopya ederek seçim kampanyasının baş anlatısı yapmıştı.
Makedonya'nın eski güçlü lideri kendi ülkesini batırmakla kalmayıp, küresel nitelik kazanan antisemitist komplo teorisinin de mucidi olmuştu. Bu icadının iltica işlemlerinde ona yardımcı olması beklenebilir.
Anlattıklarımız şaka sanılmasın. Orban'ın basın sözcüsü Gruevski'nin durumunu soran gazeteciye "Macaristan takibata uğratılan herkesi kollar. Gruevski de Soros'un etkisi altındaki Makedonya hükümeti tarafından tehdit edilmektedir" demişti.
Gruevski olayı Doğu Avrupa'daki devletlerin ortak sorununu gün ışığına çıkardı. Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ ve birçok ülkenin yiyici muktedirleri iktidarları sona erdiğinde hapse girebileceklerini hesaba katmak zorundalar. Bunun için de demokrasi ve hukuk devleti prensiplerine aldırmadan iktidarda kalabilmek için her şeyi göze alıyorlar. Bu tiplemeye tıpa tıp uyan Orban ve Gruevski'nin de mülteci dostu olmamakla birlikte birbirlerine kucak açmaları normal karşılanmalıdır.
Krsto Lazarevic, DW
© Deutsche Welle Türkçe
