Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi ve Mikroplastik Araştırma Grubu Kurucusu Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, Türkiye'de son 5 yılda 460 geri dönüşüm tesisinde yangın çıktığını, bunların yanlış depolamadan ve erken uyarı sisteminin olmamasından kaynaklandığını bildirdi. Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, "Bakanlık ve belediyelerin bu tesisleri bir kamu sorumluluğu olarak görüp, sahada sürpriz denetimlerle güncellenmiş yangın yönetmeliğine göre ilgili şartları taşıyıp taşımadığına bakması gerekiyor " dedi.
Yüksek yanıcılık özelliği olan plastik kısa sürede alev alırken, söndürülmesi saatleri buluyor. Bu sürede yoğun dumanla yayılan kanserojen kimyasallar doğa ve insan sağlığını ciddi anlamda tehdit ediyor. ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi ve Mikroplastik Araştırma Grubu Kurucusu Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, 2020 yılında oluşturdukları 'Yangın Haritası' projesiyle Türkiye genelinde plastik geri dönüşüm tesisinde çıkan yangınlarla ilgili 5 yıllık verileri paylaştı.
Türkiye'de 2024'te 115, son 5 yılda 460 yangın çıktı
Gündoğdu, "Türkiye genelinde bu tesisler bazında 2024'te 115 yangın çıkmış. Bunlar ulusal medyaya yansıyan rakamlar, bunun yanında medyaya yansımayanlar da var. Yerel, sosyal medya haber platformlarında küçük çaplı yangınlar da paylaşılıyor. Son 5 yılda yangın sayısı 460'ı buldu. Bu çok yüksek bir rakam. Bu konuda öne çıkan iller ise İstanbul, Bursa, Kocaeli, Adana, İzmir ve Manisa'dır. Özellikle Bursa'da neredeyse ayda 1-2 yangın oluyor. Geçtiğimiz yıl Adana'da da her ay bir yangın çıktığını söylemek mümkün. Son olarak 20 Ocak'ta bir yangın çıktı ve 5-6 saatte söndürülebildi " diye konuştu.
Farklı materyaller bir arada depolanıyor
Bu yangınların ana nedenlerden birinin, plastiklerin bu tesislerde karışık bir şekilde, farklı materyallerle birlikte depolanmasından kaynaklandığının altını çizen Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, "Zaten tesis yangınlarının çoğunun depo kısmından çıkması da bunu destekliyor. Bu plastik geri dönüşüm malzemelerinin birbirinden ayrı, içerisinde pil ya da gıdayla kontamine olmuş plastiklerin olmadığı bir şekilde depolanması gerekiyor. Karışık bir şekilde depolanacaksa bile depolara yangın algılama erken uyarı sistemlerinin kurulması gerekiyor " dedi.
Suyla söndürülmesi çok zor, yüksek yanıcı bir malzeme
Plastiğin yüksek yanıcılık özelliğinden dolayı erken uyarı sisteminin bulunmaması durumunda çok hızlı bir şekilde yangın çıktığını ve söndürülmesinin de saatler aldığına dikkati çeken Prof. Dr. Gündoğdu, "Plastik yüksek yanıcılıkta bir malzemedir. Suyla söndürülmesi çok zor, özel kimyasallar kullanılması gerekiyor. Bu tür kimyasallarla söndürülen yangının suyu ise ayrı depolanmalı, kesinlikle su kaynaklarına boşaltılmamalıdır. Aksi takdirde orada çok ciddi çevresel felaket meydana gelebilir. Bunun yanında çıkan dumanla birlikte son derece kanserojen ağır kimyasallar da etrafa saçılarak insan sağlığını tehdit ediyor" dedi.
1 ton plastik yandığında 3 ton karbondioksit salınımı oluyor
Yangınla birlikte ortaya çıkan dumanın kanserojen etkisinin yanı sıra iklim krizine de etki ettiğine dikkati çeken Gündoğdu, "Çünkü 1 ton plastik yandığında, 3 tona yakın karbondioksit salımı gerçekleşiyor. 1-2 saatlik bir yangında yaklaşık 20-30 ton, bazen yangının şiddeti ve içerisinde bulunan plastiklerin yoğunluğuna göre bu miktar 50 tonlara 100 tonlara kadar çıkabiliyor. Buradan yapılabilecek basit bir hesaplamayla bu yangınların iklim krizine çok ciddi katkı sağladığını söylemek mümkün. Bakanlık ve belediyelerin bu tesisleri bir kamu sorumluluğu olarak görüp, sahada sürpriz denetimlerle güncellenmiş yangın yönetmeliğine göre ilgili şartları taşıyıp taşımadığına bakması gerekiyor. Aksi takdirde üretilen çöp miktarı ve tesislerin sayısı arttığından yangın sayısı da giderek artacaktır " diye konuştu. (DHA)
