İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucularından ve Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Instagram'ın bugün (02.08.2024) sabaha karşı erişime kapatılmasına ilişkin T24'e değerlendirmelerde bulundu. Erişim engeli getirilme sürecinin şeffaf olmadığını ve "apar topar" olduğunu söyleyen Akdeniz, engelin İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un, "Haniye" açıklamasıyla doğrudan bağlantılı olduğunu düşündüğünü ifade etti.
We Are Social'ın 2024'ün ilk çeyreği için yayınladığı küresel internet kullanımı raporuna göre; Türkiye 57 milyon 100 bin kullanıcı ile instagram kullanımında 5. sırada yer alıyor. Bilgi Teknoloji Kurumu'nun (BTK) instagrama getirdiği erişim engeliyle 57 milyonu aşan kullanıcı siteye 12 saati aşkın bir süredir ulaşım sağlayamadı. BTK, erişim engelinin gerekçesi olarak "katolog suçlar"'ı (Atatürk'e hakaret, kişilik haklarının ihlali, çocuk istismarı gibi) işaret etmişti.
Hükümetten konuyla ilgili ilk açıklama Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan’dan geldi. Sayan, Instagram'a erişim engeline yönelik X hesabında yaptığı açıklamada özetle şu ifadeleri kullandı:
"Bildiğimi okurum, istediğimi yayınlarım, istediğimi yayınlamam' diyorlar. Biz bunu kabul etmedik, etmeyeceğiz. Değerlerimize saygı duyan, dezenformasyonsuz, daha temiz ve güvenli bir sosyal medya tesis etmek için ne gerekiyorsa yapacağız"
TIKLAYIN-Instagram'a erişim engeline hükümetten ilk açıklama: "Bildiğimi okurum, istediğimi yayınlarım, istediğimi yayınlamam" diyorlar
Öte yandan Altun, 31 Temmuz tarihinde sosyal medya platformu X hesabı üzerinden İran'da suikasta uğrayan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin ölümünden sonra bir taziye mesajı yayınladı. Instagram'ın Haniye ile ilgili paylaşımlarını engellediğini belirten Altun, "Haniye'nin şehadeti dolayısıyla insanların taziye mesajı yayınlamasını herhangi bir gerekçe göstermeden engelleyen sosyal medya platformu Instagram'ı da şiddetle kınıyorum." ifadelerini kullanmıştı.
TIKLAYIN-Instagram'a erişim engeli getirildi
"Kamuoyunun bilge edinme ve haber alma hakkı baltalandı"
T24'e konuşan Akdeniz, erişim engeli getirilme sürecinin şeffaf yürütülmediğini söyleyerek, "En önemli sorunlardan biri çok popüler olan bir platformun gece 3 sularında yangından mal kaçırır gibi engellemesinin net bir açıklamasının olmamasıdır. Bu şekilde bakıldığında aslında kamuoyunun bilgi edinme ve haber alma hakkı baltalanmış oluyor. Bunun böyle olmaması lazım." dedi.
"AYM kararları BTK tarafından göz ardı edildi"
Türkiye'de sosyal medya platformlarına erişimin engeli geçmişinin 2008'lere kadar dayandığını söyleyen Akdeniz, zamanında Youtube, Vikipedia'ya getirilen erişim engellerine AYM'nin (Anayasa Mahkemesi) "hak ihlali" kararı verdiğini hatırlatarak, "Yakın tarihte sendika.org, odatv, ekşi sözlük gibi platformlara getirilen erişim engeline ilişkin AYM 'hak ihlali' kararı verdi. 10 gün önce önce wattpad platformu engellendi. Şimdi de keyfi bir şekilde instagram engellendi. Türkiye'deki hukuk sisteminde bunların olmaması gerekiyor. AYM'nin bu tarz erişim engellerinin getirilmemesi için vermiş olduğu çeşitli kararlar var. Sadece suç ceza hakimleri değil, bu kararların bugün BTK tarafından da göz ardı ve ihlal edildiğini görüyoruz. Bir idare kurum çıkıyor, 'istersem yaparım' diyor ve sansürlüyor ve biz bu aşamada hiçbir şey yapamıyoruz." ifadelerini kullandı.
"Instagram cezalandırılmak istenirken, Türk halkı sansürlendi"
Instagram'a getirilen erişim engelinin 31 Temmuz'da Altun'un "Haniye'nin şehadetinden dolayı insanların taziye mesajını yayınlamamasını herhangi bir sebep göstermeden sosyal medya platformunu Instagram'ı da ben de kınıyorum. Bu, çok açık ve net bir sansürdür" paylaşımıyla doğrudan ilgili olduğunu düşündüğünü ifade eden Akdeniz sözlerini şöyle sürdürdü:
" Normal şartlarda tersine müdahale ediliyor. 'Katalog suçlarda' biz, gerekli kurumların müdahale etmesinin halk tarafından beklendiğini görüyoruz. Ama bu tersi bir durum. Instagram cezalandırılmak istenirken yaptırım Türk halkının sansürlenmesi ve milyonlarca kullanıcının engellenmesi oluyor."
