AB coğrafi işaretli Gemlik zeytini hakkında merak edilenler

T24 Yaşam

Avrupa Birliği şimdiye dek 21 Türk ürününü tanıdı. Bu ürünlerden biri de ismi, korumalı menşe adı (PDO) ile tescillenen Gemlik zeytini.

AB tanınırlığı, 'Gemlik zeytini' isminin korunmasına, ürünün ve ürünün coğrafi üretim alanıyla bağlantılı benzersiz özelliklerinin yanı sıra geleneksel bilgi birikiminin de tanıtılmasına yardımcı olacak.

Pürüzsüz, nemli ve eti yüksek aromalı

Küçük ve orta boylardaki Gemlik zeytini, ince kabuğu, kalın eti, küçük ve yuvarlak çekirdeğiyle bordodan koyu kahve ve siyaha kadar değişen renklerde sofralık bir zeytindir. Pürüzsüz, nemli ve yüksek aromalı eti, ete sıkıca yapışan kabuğu, yuvarlak meyve şekli, küçük çekirdeği, sert dokusu, yüksek meyvemsi aroması, düşük acılık ve asitli tadı ile Türkiye'de yetiştirilen diğer zeytinlerden farklıdır.

Eti, çekirdeğinden kolayca ayrılır. İnce kabuğu ete sımsıkı yapıştığı için yenilirken ağızdaki kabuk hissedilmez ve yüksek yağ oranına sahiptir.

AB Türkiye Delegasyonu Başkanı, Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut, Gemlik zeytini tescili için şunları söyledi:

“Tüketiciler coğrafi işaret logosunu gördüklerinde orijinal bir ürün aldıklarını anlıyorlar. AB tescili, ürünlerin ve üreticilerinin Türkiye ve ötesinde daha geniş bir şekilde tanınmasını sağlıyor. Bu tescil; Gemlik zeytinini, üreticisini ve tüketicisini de koruyor; zeytinin Türkiye ve Avrupa'da bilinirliğini artırıyor.”

Osmanlı'da donanma ve saray için de üretiliyordu

Bursa'nın, Gemlik ve Mudanya ilçeleri eski çağlardan beri zeytincilik ve işleme konusunda bir üne sahip. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bu sofralık siyah zeytinin mükemmel tadı ve kalitesi nedeniyle Gemlik ve Mudanya ilçelerinin yanı sıra İznik ve Orhangazi'de de donanma ve saray için zeytin üretiliyordu.

İşlenme yöntemi ile de ünlü bu zeytinden salamura elde etmek için kullanılan tekniğin adı ise "Gemlik usulü işlem.”

Osmozun daha hızlı gerçekleştiği bu yöntemle zeytin, havuzlarda ağır taşlar altında baskı uygulanarak su ve deniz tuzu ile ve hiçbir katkı maddesi kullanılmadan fermente ediliyor. Böylece yumuşamanın önüne geçiliyor ve zeytinin dokusu sertleşiyor.

"Gemlik usulü işleme"ye ek olarak zeytin, önce tuzlanıp 'sele' adındaki suyunun tamamına yakını dışarı atıldıktan sonra paketlenen 'Sele' usulü ile de işleniyor.

Gemlik Ticaret Borsası Başkanı Yönetim Kurulu Başkanı Özder Çakır; Gemlik zeytininin Bursa’nın AB coğrafi işaretini alan ilk ürünü olduğunu ve bunun da kendilerini çok gururlandırdığını söylüyor ve ekliyor:

“Türkiye’nin her yerinde zeytin yetişiyor ama sofralık zeytin kategorisinde bizim zeytinimizin üzerine yok. Bizim zeytinimiz çok kaliteli. AB coğrafi işaretiyle işte bu kaliteyi öne çıkarmış ve zeytinimizi de taklitlerinden korumuş oluyoruz. Avrupa’da da yeni pazarlar buluyoruz.” 

"Sofralık zeytinlerde bu kadar yağ oranına pek rastlanmaz."

AB coğrafi işaretini almak için AB’ye Gemlik Ticaret Borsası başvuruda bulunmuştu. Başvuru sürecinin yürütücülerinden olan bir diğer isim Uludağ Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü’nden Prof. Dr. Sertaç Dokuzlu şöyle diyor:

“Gemlik zeytini çok iyi bir sofralık zeytindir. Etlidir ve yağ oranı çok yüksektir ki sofralık zeytinlerde bu kadar yağ oranına pek rastlanmaz.

Kimyasal madde kullanılmadan doğal yöntemlerle işlenmesi de sağlık açısından avantajdır. AB coğrafi işareti tüm bu özelliklere sahip Gemlik zeytini ve üreticilerine yurt dışında yeni pazar olanakları yaratabilir.

Zeytinyağı zeytinciliğinin ön planda olduğu Avrupa pazarında ve dünyada siyah sofralık Gemlik zeytininin rekabet gücünü arttırabilir. AB ülkelerindeki tüketicilerin coğrafi işaretlerle ilgili farkındalıkları satış fiyatındaki potansiyel bir artışı da beraberinde getirebilir. Coğrafi işaretler tüketicilere özel bir kalite ve orijin garantisi veriyor, bu da tüketici güvenini artırıyor.” 

Gelişmeden heyecan duyan bir üretici Gemlik Engürücük köyünde yaşayan Tamer Doğru konu hakkında şu ifadeleri kullanıyor: 

“Bizim zeytinimiz gerçekten çok lezzetli, aroması farklı bir. Zaten Gemlik zeytininin Türkiye’de bir marka değeri var, ama AB coğrafi işaretiyle zamanla Avrupa’da da tanınırlığı ve ürünlerimize talep de artacak.

Türkiye’de üretilen zeytinlerin sadece yüzde 25’i Gemlik zeytini olmasına rağmen her zeytin Gemlik zeytini diye satılıyor. AB coğrafi işareti hem üreticiyi hem de tüketiciyi koruyacak. Tabi tüketicinin daha bilinçli olması ve coğrafi işaret logosunu gördüğü ürünleri alması gerek."

TIKLAYIN | Türkiye'nin sahip olduğu coğrafi işaretlerle ilgili hikâyeleri

TIKLAYIN | AB-Türkiye iş birliğine ilişkin hikayeler