ABD Başkanlık Seçimleri bu kez neden farklı, seçim gecesi nelere dikkat edilmeli?

ABD başkanlık seçimlerinde oy verme işlemi bugün tamamlanıyor.

Yapılan son kamuoyu yoklamaları Demokrat Parti adayı eski Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın yarışı önde götürdüğüne işaret ediyor. Ancak Cumhuriyetçi Parti adayı Başkan Donald Trump'ın dört yıl önceki gibi bir sürprize imza atma olasılığı henüz saf dışı bırakılmıyor.

Ayrıca bu yıl koronavirüs salgını nedeniyle postayla oy kullanmayı tercih eden seçmenlerin sayısındaki artış, sayım işleminin uzama ve sonucun belli olmasını geciktirme ihtimalini de beraberinde getiriyor.

Bilinmezlerle dolu bu kritik seçim gününde dikkat edilmesi gereken ve öne çıkması beklenen konu başlıklarını derledik:

Dikkat edilmesi gereken noktalar:

• ABD'deki iki aşamalı seçim sistemi nedeniyle kazanmak için ülke genelinde en yüksek oyu almak yeterli değil. Kazanmak için 538 sandalyeli Seçici Kurul'da en az 270 delege sayısına ulaşmak gerekiyor
• Geçmişe kıyasla postayla oy kullanan seçmenlerin sayısında büyük bir artış görülüyor. Bu da, postayla kullanılan oyların toplanması ve sayım süreci nedeniyle bazı yerlerde sonuçların netleşmesinin günler sürebileceği anlamına geliyor
• Postayla kullanılan oy sayısındaki artış, kazananın seçim gecesi belli olmayabileceği ihtimalini gündeme getiriyor. Bu nedenle de açıklanacak ilk sonuçlara ihtiyatlı yaklaşmakta fayda var

Bazı önemli terimler:

• Öncü Eyaletler: Tarihsel olarak buralarda kazananın ülke genelinde de ipi önde göğüslediği Ohio ve Missouri gibi eyaletler.
• Sandık çıkış anketi: Seçim günü seçmenlere oylarını kullandıktan sonra kime oy verdiğinin sorulmasıyla yapılan araştırma. Sandık seçim anketleri, nihai sonuçlardan farklılık gösterebilir.
• Seçici Kurul: Eyaletlerin gönderdiği delegelerden oluşur ve dört yılda bir, seçimlerden birkaç hafta sonra toplanarak başkan ile başkan yardımcısını seçer.
• Tahminler ve kazananlar: Seçim akşamı, her eyaletten ve ülke genelinden gelen ilk sonuçlar baz alınarak kimin kazanacağına dair "tahminler" yapılır. Ancak bir eyalette "kazanan" adayın kim olduğu ise aradaki gerekli veriler toplanmasının ardından aradaki farkın kapanması istatistiksel açıdan mümkün görülmediğinde ilan edilir.
• Çekişmeli ya da kritik eyaletler: Demokrat Parti ya da Cumhuriyetçi Parti'nin kalesi olarak bilinmeyen, tercih ettiği aday seçimlerden seçime farklılık gösteren eyaletlere verilen isim.
• Kırmızı eyalet - Mavi eyalet: Belli bir partinin kalesi olarak bilinen eyaletler. Cumhuriyetçi eyaletler kırmızı, Demokrat eyaletler ise mavi renkle gösteriliyor.

Kazanan nasıl belli olacak?

Bu yıl postayla kullanılan oylarda görülen büyük artış, seçim gecesi sonuçların netleşmeme ihtimalini de beraberinde getiriyor.

Postayla kullanılan oyların ne zaman ve nasıl sayılacağına ilişkin her eyaletin kendi düzenlemesi var. Dolayısıyla eyaletlerin sonuçları bildirme zamanlamaları da farklılık gösteriyor.

Florida ve Arizona gibi bazı eyaletlerde oy pusulalarının sayımına seçimden haftalar önce başlandı.

Aralarında Wisconsin ve Pennsylvania'nın olduğu diğer başka eyaletler ise postayla gelen pusulaların sayımına seçim günü başlıyor. Bu nedenle buralarda sayım işleminin daha uzun süreceği tahmin ediliyor.

Durumu daha da karmaşık hale getiren bir diğer unsur da her eyaletin postayla kullanılan oyların kabulü için belirlediği son tarihin farklı olması.

Georgia gibi eyaletlerde, yalnızca 3 Kasım'dan önce ulaşan pusulalar sayılıyor. Ohio gibi başka yerlerde ise gönderim tarihi 3 Kasım'dan önce olan pusulalar, ulaşma tarihlerine bakılmaksızın sayıma dahil ediliyor.

Bu nedenle bazı yerlerde kesin sonuçların alınmasının haftalar sürmesine kesin gözüyle bakılıyor. Bu da seçimin resmi kazananının açıklanmasının uzun zaman alabileceği anlamına geliyor.

Geçmişte bu durum söz konusu olmamıştı. Normal şartlar altında ABD'nin Batı Yakası'ndaki eyaletlerde sandıkların kapanmasıyla birlikte TSİ 07.00 civarında sonuçlar netleşmeye başlıyordu. 2008 seçimlerinde kesin sonuçlar tam bu saatte, 2012'de ise 15 dakika sonra gelmişti.

2016'daki en son seçimlerde ise Donald Trump, Pennsylvania'yı kazanana kadar sonuçlar netleşmemiş ve ancak bu eyaletten TSİ 09.35'te sonuçlar geldiğinde kazandığı kesin olarak ilan edilmişti.

Seçim akşamı düşülmemesi gereken tuzaklar neler?

ABD'deki seçimlerle ilgili bu yıl takip edilmesi gereken başka noktalar da var.

Bunlardan ilki, açıklanan ilk sonuçların yanıltıcı olma ihtimali. Zira eyaletler arasında sonuçların açıklanmasıyla ilgili ciddi farklılıklar bulunuyor.

Bazı eyaletlerde seçim günü şahsen kullanılan oylara sayımda öncelik veriliyor. Yapılan kamuoyu araştırmaları Trump seçmenlerinin seçim günü sandığa gitmeyi tercih ettiğini gösteriyor ve bu da gelen ilk sonuçların Başkan lehine çıkacağı tahminini beraberinde getiriyor.

Ancak diğer eyaletlerde 3 Kasım'dan önce postayla ulaşan oyların sayımına öncelik veriliyor ya da bu oylar seçim günü kullanılanlarla birlikte sayılıyor. Bu eyaletlerden çıkacak sonuçların ise Demokratların Cumhuriyetçilere kıyasla postayla oy kullanmayı daha çok tercih etmelerinden dolayı Biden lehine olması bekleniyor.

Bir diğer konu da seçimde hile olması ihtimali. Bu iddia, Trump kampanyası tarafından sık sık gündeme getiriliyor.

Bununla birlikte ABD'de seçimler hile yapılma oranı çok ama çok düşük. Postayla kullanılan oyların seçim hilesi riskini artırdığına dair herhangi bir somut kanıt bulunmuyor.

ABD'de 2017 yılında Brennan Center for Justice adlı bir kurum tarafından yapılan araştırma, hileli kullanılan oyların oranını yüzde 0,00004 ile yüzde 0,0009 aralığında olduğunu ortaya koydu.

Seçim gecesi net bir kazananın olmaması halinde ne olacak?

Eğer 3 Kasım'ı 4 Kasım'a bağlayan gece, Seçici Kurul'da adaylardan birisinin net bir şekilde çoğunluğu almasını sağlayacak sonuçların gelmemesi halinde, günlerce ve hatta haftalarca sayım işleminin tamamlanması beklenebilir.

Normal şartlar altında da sayım işlemi aslında seçim gecesi tamamlanmıyor. Ancak yine de kazananla ilgili kesin bir tablo ortaya çıkıyor.

Bu yıl ise erken kullanılan oy sayısının artması gecikmelere neden olabilir.

Dahası bazı eyaletlerde işin mahkemelere taşınması ve bunun da süreci daha da uzatması muhtemel.

Hangi eyaletler yakından izlenmeli?

Nihai sonuçların çıkmasının zaman alacağı biliniyor. Ancak bazı eyaletlerden gelen sonuçlar kazananın kim olacağı konusunda ipuçları verebilir.

Bu eyaletlerden birisi Kuzey Carolina. Seçim günü öncesi sandığa şahsen gidip oyunu kullananların sayısı bu eyalette çok yüksek. Seçim günü sandıklar da TSİ 03.30'da kapanacak. Bu durum bu eyaletten sonuçların hızlı gelebileceğine işaret ediyor.

Donald Trump, 2016'da Seçici Kurul'da 15 delegesi bulunan bu eyaleti kılpayı kazanmıştı. Yapılan anketler, bu yıl Biden'ın kılpayı önde olduğunu gösteriyor. Biden'ın bu eyaleti kazanması, seçimden galip çıkma umutlarını artırabilir.

Buradan yarım saat sonra ise bir diğer kritik eyalet olan Florida'da sandıklar kapanacak. Son yıllarda bu eyalet seçimin kaderi açısından belirleyici rol oynadı. Bu yıl da benzer bir durum ortaya çıkabilir.

Florida ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da burada sayım sırasında şahsen ve postayla kullanılan oylara öncelik verilmesi. Dolayısıyla gelecek olan ilk sonuçlar Biden lehine olabilir.

TSİ 05.00'te bir diğer kritik eyalet olan Arizona'da oy verme işlemi sona erecek. Bu eyalette erken kullanılan oyların sayım işlemi 20 Ekim'de başladı.

2016'daki seçimlerde Trump'ın kazandığı bu eyalette, son dönemde yapılan araştırmalar Biden'ı önde gösteriyor. Aynı Florida'da olduğu gibi, burada da ilk açıklanan sonuçlar Biden lehine çıkabilir.

---

Diğer başka eyaletlerdeki düzenlemeler ise 3 Kasım'a kadar tek bir pusulanın dahi sayılmamasını öngörüyor. Bu da seçimin sonucu açısından kritik rol oynayabilecek bazı çekişmeli eyaletlerde sonuçların açıklanmasının zaman alabileceğine işaret ediyor.

Ohio'da sandıkların kapanma zamanı TSİ 03.30. Seçim günü ilk sonuçların açıklanması bekleniyor ancak nihai sonuçlar tüm pusulalar sayılıp, oylar kesinleştikten sonra açıklanacak. Bunun için de 28 Kasım'a kadar süre var.

Ohio yalnızca çekişmeli eyaletlerden birisi değil. Aynı zamanda başkanlık için "kahin eyalet" olarak da biliniyor. Zira İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bu eyaleti kazanan aday başkanlığı da kazandı.

Pennsylvania'da seçim günü sandıklar 04.00'te kapanacak. 20 delegeye sahip olan bu eyalet, seçimin galibinin belirlenmesinde kritik rol oynayabilir.

Pennsylvania, Biden'ın doğum yeri olma özelliğine de sahip. Trump, 2016'da seçimleri sadece 0,4 puan farkla kazanmıştı.

Wisconsin ve Michigan'da ise sandıkların kapanış saati TSİ 05.00. Demokratlar, dört yıl önce 0,7 puanla kaybettikleri bu eyaleti kazanmak için büyük çaba harcıyor.

Bazı kamuoyu yoklamalarının Biden'ı önde göstermesine karşın nihai sonuçları kesin olarak tahmin etmek güç.

Komşusu Michigan'daki yarış daha yakından takip ediliyor. Burası hem Biden hem de Trump için nihai zafer ilan etmeleri açısından kritik yerler arasında bulunuyor.

Başka hangi seçimler yapılıyor?

Bütün gözler başkanlık yarısında olmasına karşın aslında ABD'li seçmenler Kongre için de oy kullanacak.

Bu alanda özellikle Senato yarışı iki parti açısından da büyük önem taşıyor. Şu anda Cumhuriyetçiler, üç koltuk fazlasıyla Senato'da çoğunluğu elinde ttuyor.

Yarışın kızıştığı yerlerden birisi Güney Carolina. Trump'ın en büyük destekçilerinden Senatör Lindsay Graham, Demokrat rakibi Jaime Harrison'a karşı koltuğunu koruma mücadelesi veriyor.

Lindsay, 2003 yılından bu yana eyaletin Senato'daki temsilcilerinden birisi. Ancak Trump politikalarına verdiği tavizsiz destek, Cumhuriyetçi seçmenlerin bazılarının desteğinin azalmasına neden oldu.

Cumhuriyetçilerin koltuğunun tehlikede olduğu bir diğer yer de Maine. Senatör Susan Collins, Cumhuriyetçi Parti'nin ılımlı isimleri arasında gösteriliyor ancak Trump ile kurduğu yakın ilişki, Başkan'ın halk desteğinin düşük olduğu bu eyalette Senato koltuğunu kaybetmesine yol açabilir.

Temsilciler Meclisi'nde ise çoğunluğun Demokrat çoğunluğun devamını sağlayacak bir sonuç çıkması bekleniyor.

Bu kritik yarışlara ek olarak, bazı eyaletlerde de yeni birtakım düzenlemeler için referandum yapılacak.

California'da kefaletlerin nakit olarak ödenmesi uygulamasına son verilip, yerine risk değerlendirmesi yapılarak tutuklama kararı verilip verilmemesine ilişkin düzenleme oylanacak.

Arizona, Montana, New Jersey ve Güney Dakota'da da seçmenler marihuana kullanımının yasallaştırılmasına ilişkin oy kullanacak. Mississippi'de de tıbbi nedenlerle marihuana kullanımının yasallaştırılmasıyla ilgili düzenleme halka götürülecek.

• ABD'de seçim sonuçlarının ne zaman belli olması bekleniyor?
• ABD'de neden halk başkanı doğrudan seçmiyor, bir aday yenilgiyi kabul etmezse ne olur?
• ABD Başkanlık Seçimleri: Anketlerde kim önde görünüyor?
• Joe Biden'ın başkan yardımcısı adayı Kamala Harris kimdir?
• Joe Biden: Türkiye'den iki kez özür dileyen ve ABD'de Yunan lobisine yakınlığıyla bilinen Demokrat başkan adayı
• ABD Başkanlık Seçimleri ne zaman, kimler aday ve seçim süreci nasıl işliyor?
• Donald Trump kimdir?
• ABD başkanlık seçimlerinde sonucu etkileyebilecek kritik eyaletler hangileri?