ABD, Çin ve Kanada arasında 3 yıldır devam eden tutuklu krizi, tarafların sanıkları serbest bırakması ile son buldu. Kanada'da tutuklanan Huawei yöneticisi Meng Vancou'nun ABD ile anlaşma çerçevesinde serbest kalmasının ardından Pekin yönetimi iki Kanadalı iş insanını ülkelerine gönderdi.
İş insanı Michael Spavor ve eski diplomat Michael Kovrig, Kanada'nın Çinli Meng'i ABD'nin iade talebi üzerine tutuklamasından kısa bir süre sonra Aralık 2018'de Pekin'de tutuklanmıştı. Birçok ülke Çin'in eylemini "rehine siyaseti" olarak nitelendirmişti.
Kanada Başbakanı Tredeau karşıladı
Sabah saatlerinde uçakları Alberta'nın, Calgary şehrine inen iş insanlarını karşılayanlar arasında Kanada Başbakanı Justin Tredeau da vardı.
Bir gün öncesinde iş insanlarının serbest bırakıldığı haberini basınla paylaşan Başbakan, "inanılmaz derecede zor bir sınavdan geçtiklerini" söyleyerek, "dönüş yolunda olmaları hepimiz için iyi bir haber" demişti. Ülke basını da Tredeau'nun Kanadalı ikiliyi karşıladıktan sonra sarıldığını gösteren fotoğraflar paylaştı.
Çin: Meng'in alıkoyulması tipik bir keyfi gözaltı
Meng, akşam saatlerinde, özel uçakla Huawei'in merkezinin bulunduğu Çin'in güneyindeki Şıncın kentine indi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, yaptığı açıklamada, Meng'ın Çinli teknoloji şirketlerini baskı altına almayı amaçlayan siyasi bir yargılamanın hedefi olduğunu belirterek "Meng aleyhindeki sözde sahtecilik iddiaları, uydurmadan başka bir şey değildir. ABD'nin 'mağdur' saydığı HSBC (Bankası) bile Meng'ın masumiyetini ispatlayan belgeler yayınladı" ifadelerini kullandı.
Hua, ABD ve Kanada'nın Meng'ı alıkoymasının "tipik bir keyfi gözaltı vakası" olduğunu savundu.
"Üçlü kriz" son buldu
Son üç yıldır Washington, Pekin ve Ottawa arasındaki ilişkileri alt üst eden hukuki ve jeopolitik çekişmelerin de söz konusu salıverilmelerle son bulduğu kanısı hakim.
Üçlü anlaşma sayesinde Çin ve Kanada'nın tutuklu vatandaşlarını eve getirdiği, ABD'nin ise önde gelen Çinli teknoloji yöneticisine karşı aylardır iade mücadelesi verdiği ceza davasını tamamladığı belirtiliyor.
Bu sırada Çin, Kanadalıların Meng'in tutuklanmasına "misilleme" olarak gözaltına alındığını suçlamalarını ise reddetmeye devam etmekte.
Huawei krizi
Huawei Mali İşler Direktörü Meng, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek suçlamasıyla 1 Aralık 2018'de Kanada’nın Vancouver kentinde tutuklanmıştı.
Üç gün süren kefalet duruşmasının ardından davaya bakan Kanadalı Hakim William Ehrcke, Meng'ın ABD'nin resmi iade talebini beklerken 10 milyon Kanada doları kefaletle şartlı salıverilmesine hükmetmişti.
Huawei, son olarak Ocak 2019'da ticari sırları çalmak ve bankaları dolandırmakla suçlanmıştı.
Şirkete açılan davanın yanı sıra şirketin Mali İşler Direktörü (CFO) Meng Vancou'nun da 13 ayrı suçtan yargılandığı bildirilmişti.
