ABD, kıran kırana bir yarışla başkanını seçiyor: Dünyanın gözü ülkenin en pahalı seçiminde ipi kimin göğüsleyeceğinde...

T24 Dış Haberler

ABD'de aylar süren kampanya sürecinin ardından adayların 'hesaplaşma' vakti geldi. Ülke, bugün daha önce benzeri görülmemiş bir başkanlık seçimine sahne olacak ve siyahi bir kadının tarihi adaylığı ile kendi eski yetkilileri tarafından bile 'faşist' olarak yaftalanan eski başkan arasında bir karar verecek. 

Amerikalılar bugün sandık başında. İtirazlar nedeniyle uzun olması beklenen oy sayım sürecinden sonra ABD'nin 47. Başkanı belli olacak. Ülke genelinde yapılan ulusal anketleri derleyen Real Clear Politics (RCP) adlı haber portalında yer alan son 14 anketin ortalamasına göre, hem Harris hem de Trump yüzde 48,5 desteğe sahip.

Amerikalılar, bugün hem ülkeyi 4 yıl yönetecek yeni başkan için Cumhuriyetçi Donald Trump ile Demokrat Kamala Harris arasında tercih yapacak hem de yasaların çıkarılmasında kilit rol oynayan ABD Kongresi'nin iki kanadı Senato'nun 34 sandalyesi ile 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nin yeni üyelerini belirleyecek. Bu yılki Beyaz Saray yarışı ülkenin gördüğü en sıra dışı ve tarihsel olarak da en önemli yarışlardan biri olacak.

TIKLAYIN | 2024 ABD başkanlık seçimi rehberi: Süreç nasıl işliyor, sonuçlar ne zaman açıklanacak, beraberlik durumunda ne olacak?

TIKLAYIN | Gözler ABD'de: İşte 7 olası seçim sonucu senaryosu...

TIKLAYIN | ABD başkanlık seçimleriyle ilgili bilmeniz gereken her şey

İlk siyah kadın başkan mı, cinsel saldırıyla suçlanan beyaz erkek mi?

Seçim aynı zamanda dünyanın en güçlü demokrasisinde büyük bir anı da temsil ediyor. 60 yaşındaki Harris, kazanması halinde ülkenin 248 yıllık tarihinde başkan olarak görev yapan ilk kadın, ilk siyah kadın ve ilk Güney Asya kökenli kişi olacak. Karşısında ise 20'den fazla kadın tarafından cinsel saldırıyla suçlanan 78 yaşındaki beyaz bir erkek var.

ABD'de 2016 ve 2020 seçimleri sırasıyla 78 bin ve 44 bin oy farkıyla belirlendi. Bu yılki anketler de yarışın birbirine yakın geçeceğine işaret ediyor. The Washington Post'un anket ortalamasına göre; kararsız seçmenlerin bulunduğu eyaletler şu anda eğilimli olduğu yönün tersine bir sonuç çıkarabilir. Dolayısıyla zaten gerilimli geçen kampanya sürecinin sonunda sürpriz sonuçlar bekleyebileceğimiz bir ABD başkanlık seçim günü olacak. 

Adaylar hafta sonunu 7 çekişmeli eyalette tur atarak geçirdi

Demokrat Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Donald Trump, kamuoyu yoklamalarının Beyaz Saray yarışında başa baş gittiklerini gösterdiğinin farkında olarak hafta sonunu çekişmeli (salıcak/savaş alanı) eyaletlerde tur atarak geçirdi. 

Analistler, George W. Bush'un 537 oyla galip geldiği 2000 yılından bu yana en yakın seçimin yapılacağını tahmin ediyor ve sivil huzursuzluk ve siyasi şiddet tehdidi konusunda uyarıyor.

Yazar ve anketçi John Zogby, Washington'daki Yabancı Basın Merkezi'nde gazetecilere yaptığı açıklamada,  “Dürüst olmak gerekirse, seçmenlerin her iki tarafındaki unsurların da kendi adaylarının kazanmaması halinde sonuçları kabullenmeye istekli olduklarından tam olarak emin değilim" diyor. 

Trump: 2020'de görevden ayrılmamalıydım

Trump, Demokrat Partinin başkan adayı Kamala Harris ile arasında çekişmeli bir yarışın beklendiği salıncak eyaletlerden Pensilvanya'da düzenlediği seçim mitinginde konuştu ve 2020'de rakibi ABD Başkanı Joe Biden'a kaybettiği başkanlık seçimlerini "kazandığını" iddia ederek, o süreçte "Beyaz Saray'dan ayrılmaması gerektiğini" ifade etti.

Başkan olduğu dönemde ülkedeki sınır güvenliğinin en yüksek seviyede olduğunu vurgulayan Trump, "Görevi bırakmamalıydım, çok iyi işler yaptık" dedi.

TIKLAYIN | Eski ABD Başkanı Trump'tan, kaybettiği 2020 seçimleri için "görevden ayrılmamalıydım" yorumu

Dünyanın gözü Amerika'da

ABD'nin 47. Başkanı'nın kim olacağı dünyada da merakla bekleniyor. Zira Harris'in kazanması halinde ABD dış politika normlarının devam edeceği, Trump'ın kazanması halinde ise bu normların altüst olacağı düşünülüyor. 

Sonucun Gazze ve Ukrayna'daki savaşların yanı sıra iklim krizi üzerinde de derin etkileri olabilir.

Şimdiye kadarki en pahalı seçim

Demokrat kampanyaların ve dış grupların geçen hafta itibariyle reklamlar için yaklaşık 4,5 milyar dolar harcadığı, Cumhuriyetçilerin ise yaklaşık 3,5 milyar dolar harcadığı bu seçim, şimdiye kadarki en pahalı seçim oldu.

Kampanyaların hemen hepsi çekişmeli 7 eyalete odaklanmış durumdaydı. 

Oy sayımı hakkında bilinmesi gerekenler: Seçim sonuçlarını ne zaman öğreneceğiz? 

Başkanlık seçimini kimin kazandığını öğrenmek günler sürebilir. Önemli eyaletlerdeki seçim yetkilileri, her eyaletin farklı oy sayım yasaları olduğu için eyaletten eyalete değişen kurallar nedeniyle Amerikalıları "sabırlı olmaya" çağırıyor. 

Anketler başkanlık yarışının son derece çekişmeli geçtiğini gösteriyor ve seçim ne kadar yakın olursa sonucun öğrenilmesi de o kadar uzun sürecek.

Sandıkların kapanmasından sonraki saatler ve günlerde eyaletler, haber kuruluşlarının kazananları tahmin etmek için kullandığı resmi olmayan sonuçları yayınlamaya başlayacak. Eyaletlerin kendileri ise haftalar sonra, oy sayımları tamamlanıp onaylanana kadar kazananları resmen ilan etmeyecekler. 

2020'de Associated Press ve diğer haber kuruluşları Joe Biden'ın başkanlığı kazandığını seçimlerden dört gün sonra tespit etmişti. O zaman en uzun süren salıncak eyaletler bu yıl da yavaş olabilir: Pennsylvania, Arizona ve Nevada. Yarışın yakın olması halinde listeye başka eyaletler de katılabilir.

7 çekişmeli eyalette sonuçlar ne zaman belli olur?

Pensilvanya'da seçim yetkilileri, sayımın birkaç gün sürmesini bekliyor. Birçok eyaletin aksine, buradaki yetkililerin seçim günü sabah 7'ye kadar posta yoluyla kullanılan oyların işlemeye başlamasına izin verilmiyor. 

Arizona, 2020 yılında Fox News ve AP tarafından Biden'ın kazandığı bir eyalet olarak seçim gecesi açıklanmıştı. Eyalet, seçim görevlilerinin erken oy pusulalarını alır almaz işleme koymalarına izin veriyor, ancak birçok seçmen bunları bırakmak için Seçim Günü'ne kadar bekliyor. Dolayısıyla buradaki seçim sonuçlarının da birkaç gün sonra belli olması bekleniyor. Oy pusulası alışılmadık derecede uzun olduğu için bu yıl Arizona'da oy sayımının daha da uzun sürebileceğinden endişe ediliyor. 

Nevada'da oy verme işlemi büyük ölçüde posta yoluyla yapılıyor. Çoğu eyalette oy pusulalarının seçim gününe kadar iade edilmesi gerekiyor ancak Nevada, seçim gününde 3 gün sonrasına kadar gelen posta damgası olmayan oy pusulalarını ve seçim gününden 4 gün sonrasına kadar posta damgası olanları sayıyor. Bu da özellikle yakın geçen bir seçimde sonuçların ne zaman belli olacağı konusunda belirsizlik yaratıyor. Nevada'da posta ile oy pusulası almak için en büyük ikinci gün genellikle seçimin ertesi günü.

Georgia'da, 2020 seçimlerinde cumartesi günü sonuç belli olsa da yetkililer bu yıl sayımın daha hızlı gerçekleşmesini bekliyor. Seçim görevlileri, posta yoluyla kullanılan oy pusulalarını geldikçe işleme koyabilecek ve seçim günü sabah 7'de saymaya başlayabilecek. Bugün sandıklar kapandıktan bir saat sonra ki bu Doğu saatiyle akşam 7'de olacak; eyalet seçim yetkilileri, işlenmiş tüm posta oy pusulalarının ve erken oy pusulalarının sayımını açıklamayı planlıyor. Erken oy kullanma bu yıl oldukça popülerdi ve kayıtlı seçmenlerin yarısından fazlası oylarını çoktan kullandı. 

Michigan, 2020'de seçim gününün ertesi günü belli olmuştu. Bu yıl, eyalet için resmî olmayan sonuçların en geç çarşamba günü gün sonuna kadar açıklanması bekleniyor. 

Wisconsin'deki sonuçlar 2020'de seçim gününden bir gün sonra sabah erken saatlerde belli olmuştu. Seçim yetkilileri, seçim gününe kadar posta ve şahsen erken oy pusulalarını sayamıyor, bu da sayımda gecikmelere yol açabiliyor. Demokratların kalesi ve eyaletin en büyük şehri olan Milwaukee'nin, erken ve posta ile gönderilen oy pusulalarını merkezi sayım tesisinde saymak için zamana ihtiyacı olduğundan, eyaletin tam sonuçlarını bildiren son şehirlerinden biri olması bekleniyor.

Kuzey Carolina'da seçim sonuçları geçmişte nispeten hızlı bildiriliyordu. Bu eyalet, Trump ve Harris'in ulusal düzeyde nasıl performans sergileyeceğine dair erken ipuçları verebilir. Kuzey Carolina'da sayım süreci daha hızlı ilerliyor çünkü seçim görevlileri posta ile gönderilen oy pusulalarını zarflarından çıkarıp seçim gününden haftalar önce tabülatörlere atabiliyor. Ancak sonuçlar Doğu saatiyle 19.30'dan önce açıklanamıyor. Helene Kasırgası'nın yol açtığı hasar nedeniyle bazı seçim bölgeleri, bilgisayar belleklerini teslim etmek yerine sonuçları seçim ofislerine çağırmak zorunda kalacak. Bu durum bazı ilçelerde sonuçların bildirilmesini yavaşlatabilir.