ABD’nin Çin merkezli sosyal medya platformu Tiktok için aldığı, “ya sat ya da kapatacağım” yönündeki kararı Türkiye’yi de alarma geçirdi. Türkiye, ABD’nin “vatandaşlarını veri paylaşımına zorladığı, yanlış bilgi ve propaganda içerikleri sunduğu” gerekçesiyle yasaklamak istediği Tiktok ve benzeri uygulamalara karşı önlem alacak. “Birinci Dijital Dünya Savaşları” adı verilen süreçte, Çin’in dijital dünyadaki yükselişi de dikkate alınarak, Ankara’da bir, İstanbul’da iki İnternet Değişim Noktası (İDN) kurulacak. İDN’ler sayesinde yurtiçi ve yurtdışından gelen verilerin takibi yapılabilecek. Bu da çare olmazsa Türkiye de TikTok'un yasaklanmasını gündemine alacak.
ABD'den Tiktok kararı: Ya satılacak ya da yasaklanacak
ABD Senatosu, Çinli ByteDance şirketinin sahip olduğu sosyal medya platformu TikTok için yasa tasarısını onayladı. Tasarıya göre, TikTok Amerika Birleşik Devletleri'nin uygun gördüğü birine satılmazsa yasaklanacak. Tasarı, uygulamanın 170 milyondan fazla Amerikalı kullanıcıdan veri toplamasından ve Çin'in bunu propaganda amacıyla kullanma potansiyelinden endişe duyan senatörlerin onayını aldı. Başkan Joe Biden, tedbiri imzalayarak yasalaştıracağını söyledi. Yasa geçtiğimiz salı gecesi 79'a 18 oyla kabul edildi.
TikTok, Çin hükümetinin uygulama üzerinde herhangi bir kontrolü olduğunu reddetti. Ancak Senato İstihbarat Komitesi Başkanı Mark Warner, salı günü yaptığı açıklamada, Çin hükümetinin tasarı üzerinde Kongre üyeleriyle lobi çalışması yapmasının "Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in Tiktok’a ne kadar pahalı yatırım yaptığını gösterdiğini" söyledi.
Türkiye’de 30 milyon kullanıcı
Türkiye’de Ocak 2023’te yayınlanan son verilere göre, 30,8 milyon Tiktok kullanıcısı bulunuyor. TikTok, son dönemde Türkiye’de de özellikle müstehcen içerikler sebebiyle gündeme gelmiş ve TBMM’ye davet edilen yetkililerinden Türkiye’deki faaliyetleri hakkında bilgi talep edilmişti.
ABD’nin Tiktok kararının ardından açıklama yapan, Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, geçen yıl aralık ayında TikTok temsilcilerinin, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu'nda yaptığı açıklamaların komisyon üyelerini de kamuoyunu da tatmin etmediğini söyledi. Dijital ağların kendi otokontrol mekanizmasının olduğunu ancak bunların yetersiz kaldığını anlatan Yayman, “Halkımız bize şunu söylüyor: ‘Bu TikTok bir ulusal güvenlik meselesidir, buranın kapatılmasını istiyoruz’ diyorlar” ifadelerini kullandı. Yayman, TikTok temsilcilerine, “Siz, ABD’de, Avrupa’da, dünyanın diğer ülkelerinde bu otokontrol mekanizmalarına uyarken Türkiye’de niye uymuyorsunuz? Burada para, bağış toplama adı altında insanların gayriahlaki tutum içerisine girmesi ne yerli ve milli değerlerimize uygundur ne de evrensel normlara uygundur” dedi.
Yeniden çağrılacaklar
Önümüzdeki günlerde TikTok temsilcilerini tekrar Meclis’e çağıracaklarını ifade eden Yayman, “Çünkü bize verdikleri cevaplarla yaptıkları uygulama arasında fark olduğunu görüyoruz. Birtakım vaatler söz konusu fakat bu vaatlerin yerine getirilmediğini görüyoruz. Biz, bunları asla tasvip etmiyoruz. Ulaştırma Bakanlığımız ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığımız ile eş güdüm içerisinde bant daraltma, reklam ve ticaret yasağının getirilmesi ile lisans iptaline varan yaptırım imkanları var. Bütün bunları milletimizin talepleri doğrultusunda değerlendireceğiz. Önümüzdeki günlerde tekrar bu konuyu daha yoğun ve kapsayıcı bir şekilde ele alacağız” diye konuştu.
Türkiye’de 3 adet İnternet Değişim Noktası kurulacak
ABD’nin kararının ardından Türkiye de alarma geçti. Bu kapsamda ilk etapta Ankara’da bir adet İstanbul’da ise iki adet İnternet Değişim Noktaları (İDN) kurulacak. Kurulacak olan İDN ile TikTok verileri güvenlik makamlarınca daha sıkı denetlenebilecek. Eğer yurtdışına veri aktarımı sorunu kökünden çözülemezse Türkiye’de de TikTok’un yasaklanması gündeme alınacak.
Alibaba da casusluk şüphesiyle izleniyor
Yakın zamanda başka bir Çinli şirket olan Alibaba da casusluk faaliyetleri ile suçlanmıştı. Belçika İstihbarat Servisi'nin, Alibaba'nın Avrupa'daki ana lojistik merkezini casusluk şüphesiyle izlediği belirtildi. Alibaba'nın Liège'de bulunan kargo havalimanındaki lojistik koluna özel bir atıfta bulunan Belçika güvenlik birimleri, Financial Times'a (FT) yaptıkları açıklamada, "Alibaba dahil Çinli kuruluşlar tarafından yürütülen olası casusluk ve/veya müdahale faaliyetlerini tespit etmek için çalıştıklarını” söyledi.
Güvenlik servisi, Çinli şirketleri verilerini Çinli yetkililer ve istihbarat servisleriyle paylaşmaya zorlayan mevzuat nedeniyle Alibaba'nın varlığının "VSSE için bir dikkat noktası oluşturduğunu" belirtti.
Bakan Uraloğlu: X’e bant daraltma uygulaması da gündemimizde
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) açılışının 104. yılı ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla Meclis'te resepsiyonda X’e dair açıklamalarda bulundu.
X’in Türkiye'ye temsilci atamadığını söyleyen Uraloğlu, “Bununla ilgili bir kanuni düzenleme de gerekecek. Görüşmelerimiz hala devam ediyor. Yürürlükte olan bir reklam yasağı var. Devamında bant daraltma uygulaması da gündemimizde" dedi.
