CO, SO₂, NOx ve PM10, kalp ve solunum yolu problemlerinden kansere kadar pek çok hastalığa neden oluyor. Aynı zamanda biyoçeşitlilik kaybı ile su kaynaklarının kirlenmesi gibi çevresel sorunlara da yol açıyor.
1984’den bu yana faaliyet gösteren Afşin-Elbistan A Kömürlü Termik Santrali, 2018 yılında Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) tarafından özelleştirilerek 20 yıllığına Çelikler Holding’e devredilmişti.
EÜAŞ’a ait Afşin-Elbistan B termik santrali ile birlikte sekiz ünite olarak faaliyet gösteren termik santrallerin, hava kirliliği, çevre ve insan sağlığına olumsuz etkileri bulunuyor.
Üç yıllık hukuk mücadelesi
Greenpeace verilere üç yıllık bir hukuki mücadeleyle ulaşabildi. 2021’de bölge halkından gelen yoğun kirlilik şikayetleri üzerine 12 yöre sakini Greenpeace Türkiye ile birlikte santrallere dair SEÖS verilerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından talep etti. Sürecin sonunda bakanlık istenilen belgelerin bir kısmını paylaştı.
Afşin-Elbistan A Termik Santralinin üç ünitesine dair paylaşılan veriler 1.07.2020 – 17.10.2020 tarihleri arasını kapsıyor.
Verilere göre, SO₂ ortalama değerleri sınırın sekiz, partikül PM10 ortalama değerleri sınırın dört, CO ortalama değerleri sınırın üç, NOx ortalama değeri sınırın bir buçuk katına kadar çıkıyor.
Bazı saatlerde 44 katın dahi üzerine çıkan kirlilik var
Saatlik ölçümlerdeyse limit aşımlarının çok daha yüksek olduğu anlar var. Verilerdeki maksimum değerler dikkate alındığında CO değerinin sınırın 19, NOx değerinin sınırın iki buçuk, SO₂ değerinin sınırın 44 , PM10 değerinin sınırın 14 katına dek yükseldiği saatlerin görülmesi dikkat çekiyor.
Greenpeace Türkiye İklim ve Enerji Kampanya Sorumlusu Emel Türker Alpay, bu üç buçuk aylık verilerin dahi filtreleme sistemindeki sorunu ortaya koyduğunu söyledi:
“Bununla birlikte termik santrallerin tüm filtre sistemleri mevzuatlara uygun çalışsa dahi ölüm saçtığını biliyoruz. Santrale, bütün çevre ve sağlık zararlarına rağmen halen iki yeni ünite yapılması planlanıyor.
6 Şubat depreminin merkez üssü olan Elbistan, yeni termik santrallere değil, bölge halkının refahını ve çevre sağlığını merkeze alan adil ve yeşil bir yeniden inşa planına ihtiyaç duyuyor.”
