Macaristan Merkez Bankası Başkanı Gyorgy Matolcsy, üç yıllık görev süresi boyunca yaklaşık bir milyar doları, kendisinin kurduğu altı vakıfa aktardığı iddia edildi.
Bloomberg’ün haberine göre, Matolcsy, hem Merkez Bankası Yönetim Kurulu’ndan hem Avrupa Birliği (AB) yetkililerinden tepki almaya devam ediyor.
Habere göre Başbakan Viktor Orban, NATO üyesi Macaristan’ın savunma bütçesine denk gelen bu miktarın akışı gizlemeye çalışıyordu. Ancak Anayasa Mahkemesi, Matolcsy ve Orban’a yakın, bu parayla bağlantısı olan isimlere ait hesapların ve transferlerin dökümünü istedi.
Brüksel’deki Teneo Intelligence Politik Risk Analisti Otilia Dhand, Bloomberg’e yaptığı açıklamada “Gerçekten de Merkez Bankası’nın, Başkan Matolcsy ile bağlantısı olan kişilere yaptığı şüpheli ödemeleri gösteren dokümanlar var. Bu durum, Doğu Avrupa standartlarında bile normal suçlamaların ötesine geçiyor” dedi.
Konuyla ilgili soruşturma Banka’nın başkent Budapeşte’deki genel merkezinde başlayacak. 2014’te 1,8 milyar dolar değerinde daha önce görülmemiş bir kazanç sağlayan ve devlete temettü ödemekle yükümlü olmayan Matolcsy’in, finansal okuryazarlığı artırmak için kurduğu vakıfların sermayelerini açıklaması bekleniyor.
Ortaya çıkan belgelere göre, NHB Novekedesi Hitel Bankası, altı vakfın ikisinden 2014’te en az 90 milyon dolar aldı. Banka bu dönemde mevduatlarını dörde katladı. NHB’nin geçen yıl devraldığı mobilya fabrikasının sahibi Matolcsy’nin oğlu.
NHB’nin en önemli sermaye kaynaklarından biri Matolcsy’nin Yönetim Kurulu Başkanı olduğu, 218 milyon dolarlık Pada Vakfı. Pada’nin direktörü, Matolcsy’nin kuzeniyle evli. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı’nın eşi de hem Yönetim Kurulu’nda hem de Merkez Bankası’nın mülk sahibi olduğu Lake Balaton’ın Belediye Başkanı.
60 yaşındaki Matolcsy ve diğer mütevelli heyeti, 31 Mart’taki mahkemede yatırımlarını ve halk için yaptıkları harcamaları açıkladı. Farklı kişilere burs sağlayan Matolcsy ve ekibi, aynı zamanda kendilerine aralarında Tuna Nehri’ne bakan bir villanın da olduğu lüks mülk ve eserler de satın aldılar.
Matolcsy, röportaj vermeyi redderken, hakkındaki suçlamaları kabul etmedi. 60 yaşındaki Başkan, eleştirileri, “muhalefetin skandal siyasi saldırısı” olarak değerlendirdi. Viktor Orban ise “Dünya ve cennet çarpışana kadar” Matolcsy’nin yanında olacağını söyledi.
Savcı da vakıf üyesi
Savcılık, Merkez Bankası’nı görevi kötüye kullanma suçlamaları kapsamında incelemeyi reddetti. Yalnızca, vakıflardaki tedarik ihlâlleri incelenecek. Bu inceleme de suç kapsamına alınmayacak. Macaristan’ın Baş Savcısı, Merkez Bankası İnsan Kaynakları Müdürü’nün eşi ve vakflardan birinde maaşlı olarak çalışan bir kurul üyesi.
Uluslar arası Şeffaflık Örgütü Bölgesel Yöneticisi Jozsef Peter Martin’e göre yaşananlar “Kurumsal çılgınlık”. Bloomberg’e konuşan Martin, “Bu, hükümete ve Merkez Bankası’na yakın olanları kayırmaktan başka bir şey değil” dedi.
Mermi ve tabanca satın alındı
2010 ve 2014 seçimlerinde oyların büüyük çoğunluğunu alarak Başbakan seçilen Orban yönetiminin ekonomi üzerindeki etkisi giderek artıyor. Merkez Bankası Başkanı Matolcsy, 2010-2013 yılları arasındaki Ekonomi Bakanlığı döneminde Orban’ın planlarını destekleyen politikalar izledi. 2014’te Merkez Bankası, para birimi forinti zayıf tutarak rekor seviyede gelir elde etti. Borç verenler, İsveç frangı cinsinden mortgage kredilerini dönüştürmek de zorluk çekmedi.
Soruşturma başlamadan önce asıl görevi enflasyonla mücadele ve finans sektörünün düzenlenmesi olan Merkez Bankası pahalı sanat eserleri satın almasıyla gündeme geldi. Banka, şubat ayında, “kendi güvenliği” için 200 bin mermi ve 112 tabanca aldığını açıkladı.
Görevlerini ekonomik araştırma ve neoliberal fikirlerin tanıtılması olarak açıklayan vakıfların ise satın aldıkları eserler arasında Matolcsy’nin ekonomi bakanlığı döneminde yazdığı sayısız makale bulunuyor.
“Amacımız Orban'ın görevde kalması"
Vakıf üyelerinden eski milliyetçi millektvekili Csaba Lentner, konuyu bir adım daha ileri taşıyarak ana hedeflerinin genç oy verenleri Orban’ın prensipleri hakkında bilgilendirerek, mümkün olduğunca başbakanlıkta kalmasını sağlamak olduğunu söylemişti.
Macar Merkez Bankası’nın 1991-1994 yılları arasında yöneten Peter Akos Bod, AB yetkililerinin bir an önce alarma geçmesi gerektiğini söyleyerek “Bunun para politikasıyla bir alakası. Bu, resmen aile kasası yönetimi, “milliyetçi ekonomi politikası” karikatürü ve tanıdıkların kayırılması” ifadesini kullandı.
