AKP'de Alevilerin talepleri ve cemevlerinin statüsü konusunda hangi seçenekler tartışılıyor?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 25 Ekim'de yapılan kabine toplantısında, talimatı doğrultusunda 58 ildeki 1585 cemevinin ziyaret edilerek taleplerine ilişkin kapsamlı bir çalışma hazırlamayı görüştüklerini açıklamıştı. Şimdi de iktidarın bu konuda ne yapacağı merak konusu.

Erdoğan'ın bu açıklaması, muhalefet cephesinde "seçim yatırımı" olarak nitelendirilse de iktidar partisinde Alevilerin talepleri ve özellikle de cemevlerinin statüsü konusunda ne gibi adımlar atılabileceği tartışılıyor.

Alevilerin talepleri konusunda yeni anayasa çalışması kapsamında düzenlemeler yapılması, Diyanet gibi, ayrı bir Alevi cemaati başkanlığı kurulması seçeneklerinin tartışılabileceğini belirten AKP kurmayları, "Devletin müdahale hakkını saklı tutan böyle bir düzenlemeye Alevilerin tüm kesimlerinin onay verip vermeyeceği önemli. Ortak bir bakış açısına ihtiyaç var" görüşünü dile getiriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 25 Ekim'de yapılan kabine toplantısındaki gündemlerinin arasında cemevlerinin olduğunu belirterek, "Talimatımızla ülkemizin 58 ilindeki 1585 cemevi ziyaret edilerek hazırlanan kapsamlı çalışmayı görüştük" açıklaması yapmıştı.

Erdoğan'ın bu açıklaması, siyasi kulislerde iktidarın yeni bir "Alevi açılımı"na hazırlandığı yorumlarına neden oldu.

AKP kulislerinde bir süredir cemevlerinin ihtiyaçlarının ve Alevi toplumunun taleplerinin karşılanmasına dönük çalışmalar yürütüldüğü konuşuluyor.

Ancak bu kez geçmiş yıllarda yapılan "Alevi açılımları"nın sonuçsuz kalması da dikkate alınarak, "açılım" ifadesi kullanılmıyor ve "Alevi toplumunun taleplerinin ve cemevlerinin ihtiyaçlarının karşılanması"na dönük adımlardan söz ediliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Alevi toplumunun taleplerini karşılayacak bir çalışma konusunda samimi olduğu" vurgulanırken yeni süreçle ilgili, "Bu işin geçmişte devlet eliyle yürütülmesi ciddi sorunlar doğurdu. O nedenle şimdiki çalışma daha sivil bir şekilde sürdürülüyor. Sorunlar, ihtiyaçlar dinlendi. Yapılması gerekenler yapılıyor, yapılmaya da devam edecek" değerlendirmesi yapılıyor.

İki bakanlığa görev

Alevilerin talepleri ve cemevlerinin gereksinimlerinin tespiti konusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı'nca bir süredir çalışmaların yürütüldüğü belirtilirken, 25 Ekim'deki kabine toplantısında da bu çalışmalar sonucu hazırlanan raporun sunulduğu belirtiliyor.

AKP Merkez Karar Yönetim Kurulu'nda yedek üye de olan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun danışmanı Ali Arif Özzeybek'in cemevlerini ziyaret ederek gereksinimleri konusunda bilgi aldığı bir süre önce kamuoyuna yansımıştı.

"Kendi aralarındaki konsensus önemli"

AKP kurmayları, cemevlerine ibadethane veya kültür merkezi statüsü verilmesi, alevi dedelerine maaş bağlanması, cemevlerinin ihtiyaçlarının karşılanmasına dönük seçeneklerin tartışıldığını; ancak sorunların tek başına iktidarın veya devletin alacağı kararla çözülemeyeceğini, Alevilerin öncelikle kendi içlerinde bir konsensus sağlaması gerektiğini ifade ediyorlar.

Alevi dedelerine maaş bağlanmasına bazı Alevi örgütlerinin "Alevi inancına ve geleneklerine aykırı olduğu" olduğu gerekçesiyle karşı çıktığına dikkat çeken AKP kaynakları, devlet tarafından maaş bağlansa bile bu durumun Aleviler arasında yeni bir tartışmayı başlatacağına işaret ediyor.

Tüm bu ayrıntılar dikkate alınarak kapsamlı ve titiz bir çalışma yürüyeceğine dikkat çekilirken geçmiş yıllarda hazırlanan raporların yeni çalıştaylarla güncellenebileceği, farklı Alevi kesimleriyle görüşmeler yapılabileceği ifade ediliyor.

"Ayasofya kadar önemli"

AKP kulislerinde, cemevlerinin statüsü konusundaki tartışmanın "1400 yıllık bir sorun olduğu" ve sadece devletin yapacağı düzenlemeyle çözülemeyeceği belirtilerek, "Bu işi çözmek Ayasofya'yı açmak kadar önemli. Ayasofya'yı ibadete açmak nasıl ki Sünni Müslümanların büyük bir beklentisi idiyse Alevi vatandaşların bu husustaki en büyük beklentisi de bu" değerlendirmesini yapıyor.

Ancak cemevlerine ibadethane veya kültür merkezi statüsü verilmesi konusunda AKP içinde henüz netleşmiş bir görüş yok.

Bazı AKP kurmayları, "toplumsal barış" adına ibadethane statüsü verilmek istense bile bu durumun anayasal güvence altında olan devrim yasalarından "Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması"na ilişkin yasaya aykırılık oluşturacağını ifade ediyorlar.

Kültür merkezi statüsüne ise bazı Alevi kesimlerinin karşı çıkması nedeniyle, statü sorununun çözümsüz kaldığına işaret ediliyor.

"Yeni anayasa içinde değerlendirilebilir"

AKP kaynakları, yeni anayasa çalışması içinde Alevilerin taleplerini karşılamaya dönük düzenlemeler yapılabileceğini belirtirken, bunların ne olacağının ilerleyen süreçte netleşebileceğini ifade ediyorlar.

Tartışılan bir başka seçenek ise Diyanet İşleri Başkanlığı gibi bir "Alevi cemaati başkanlığı"nın kurulması.

Ancak böyle bir adımın yeni bir tartışma veya sorun alanı yaratıp yaratmayacağının iyi hesaplanması gerektiği belirtilerek, " Devletin müdahale hakkını saklı tutan böyle bir düzenlemeye Alevilerin tüm kesimlerinin onay verip vermeyeceği önemli. Bu konuda ortak bir bakışa ve konsensusa ihtiyaç var" değerlendirmesi yapılıyor.