Türkiye’de darbe girişiminin yaşandığı 15 Temmuz gecesinden bu yana Almanya’da yaşayan farklı Türk kökenli gruplar tarafından çok sayıda gösteri düzenlendi. Bu gösterilerin bazıları Erdoğan yanlıları bazıları da Erdoğan karşıtı gruplar tarafından organize edildi. DW Türkçe’ye konuşan Türkiye uzmanı Udo Steinbach, Almanya’da yaşayan Türklerin, bu ülkede “kendilerini ifade etmek için gösteri yapma imkân ve hakları var” dedi. Ancak Steinbach bu gösterilerin “barışçıl” olması gerektiğini vurguladı. Buna benzer durumun Almanya’da daha önce de görüldüğünü hatırlatan Steinbach, 1990’lı yıllardan beri Kürt meselesi nedeniyle Türk ve Kürt grupların sokağa çıkarak protesto gösterisi düzenlediğini ifade etti.
Türkiye'deki darbe girişiminin Almanya’daki Türkler arasındaki yankılarına dair die tageszeitung’da yorum ve analizler kaleme alan gazeteci Daniel Bax da DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Türkiye’deki gelişmelerin Almanya’daki Türklere de yansımasının şaşırtıcı olmadığını, barışçıl olduğu sürece gösterilerin sorun yaratmadığını” dile getirdi.
Erdoğan yanlılarına karşıt gösteri
Ancak gösteri yapmak demokratik haklardan biri olmasına rağmen, Türkiye kökenli grupların protesto eylemleri Alman siyasetçiler arasında tedirginlik yaratıyor. Son olarak Pazar günü AKP yanlısı olarak bilinen Avrupa Türk Demokratlar Birliği’nin (UETD) Köln yapmayı planladığı ve 15 bin kişinin beklendiği gösteri tepki yarattı. Sosyal Demokrat Parti, Hür Demokrat Parti, Yeşiller ve Sol Parti’nin gençlik teşkilatları Köln’de karşıt gösteri düzenleme çağrısında bulundu.
Udo Steinbach, Türkler dışında bir grubun “Türkiye’de yaratılmakta olan diktatörlüğe karşı” gösteri düzenlemesini “gayet iyi anlayabildiğini” söyledi. Steinbach, “Türkiye'de askerî de olsa sivil de olsa bir darbe olduğunda, bunu Alman kamuoyunu ilgilendirmemesi mümkün değil” dedi.
Berlin’de yayımlanan die tageszeitung editörü Daniel Bax ise bu karşıt gösterinin hem Erdoğan yanlılarına hem de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın izlediği siyasete yönelik olduğu görüşünü savundu. Almanya’da Türkiye’deki gelişmelere eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşıldığını hatırlatan Bax, buna rağmen darbe girişiminin atlatıldığı bir dönemde “Erdoğan karşıtı bir gösteri düzenlemek ne kadar doğru?” sorusunu yöneltti. Erdoğan’ın “otokrat eğilimlerini” eleştiren Bax, ancak darbe girişimi engellendiği için memnun olunması gerektiğine işaret etti.
Siyasetçilerin tedirginliği
Muhafazakâr Hristiyan Birlik partilerinden politikacılar ise bu tür gösterileri “Türkiye'deki gerilimin Almanya sokaklarına taşındığı” gerekçesiyle eleştiriyor.
Berlin’de yayımlanan die tageszeitung editörü Daniel Bax, Alman siyasetçilerin bu tür açıklamalarını “popülist” olarak nitelendirerek, Alman siyasetçilerin bu kaygısını paylaşmadığını belirtti. “Geçen yıllarda Erdoğan yanlılarının yanı sıra Erdoğan karşıtları tarafından Almanya’da çok sayıda büyük gösteri düzenlendi” diyen Bax, bu açıklamaların “abartılı” olduğunu söyledi. Bax, Almanya’da Erdoğan yandaşlarının yanı sıra PKK yanlılarının da gösteri düzenleyebildiğini hatırlattı.
Türkiye uzmanı Udo Steinbach ise Alman siyasetçilerin “Türkler sorunlarını Alman toplumuna taşıyorlar” şeklindeki açıklamalardan kaçınmaları gerektiğini söyledi. Steinbach, bunun yerine gösteri hakkının vurgulanarak, şiddete başvurmama uyarısında bulunulmasının yeterli olacağını belirtti.
Almanlar endişeli
Türkiye’deki darbe girişimi ve sonrasındaki olayların Almanya’da yaşayan Türklere yansıması, Alman basınında geniş yer buluyor. Peki bu konuda Almanlar ne düşünüyor? Türkiye uzmanı Steinbach, Almanlar arasındaki gözlemlerini şu sözlerle dile getirdi: “Elbette Almanlar bu durumdan rahatsız. Çünkü dışardaki anlaşmazlıkların topluma taşınabileceği düşüncesine sahipler. Bu Almanya’daki iç politikaya dair sorunlardan biri. Bu sorunun bir bölümü de sağ popülist Pegida. Bu harekete dahil insanlar, ‘biz kendi ülkemizde değil gibiyiz, başkaları kendi sosyal ve etnik sorunlarını buraya taşıyor’ diyor… Ancak diğer yandan burada ifade ve gösteri özgürlüğü var… Ama ben Almanların endişeleri yerine insanların siyasi olarak kendini ifade etmesini tercih ederim.”
Almanya’daki Türkleri yakından tanıyan gazeteci Daniel Bax ise Almanların Türkiye'deki gelişmeleri endişeyle karşıladığını söyledi. Bax, Almanların Erdoğan’a eleştirel bir bakış açısıyla yaklaştığını, Alman basınında çıkan haberlerin de bunda etkili olduğuna dikkat çekti. Darbe girişimi öncesinde de “Türkiye’nin Suriye’deki rolünü ve IŞİD’e yönelik tutumunu” sorgulayan haberler nedeniyle Almanların çoğunun “Türklerin neden Erdoğan için sokağa çıktığını anlamadığını” vurguladı.
