Antarktika'da Güney Okyanusu zemininin en kapsamlı haritası çıkarıldı

Bilim insanları Antarktika'yı çevreleyen Güney Okyanusu zeminini oluşturan vadi, ova ve dağların en ayrıntılı haritasını çıkardı.

48 milyon kilometrekarelik bir alanı kapsayan bu harita sayesinde ilk kez Factorian Deep adı verilen 7 bin 432 metre derinlikteki bir çukurun detayları da görünür kılındı.

Okyanusların zeminleri hakkındaki bilgiler deniz ulaşımı, deniz ve okyanusların korunması ve Dünya'nın iklimsel ve jeolojik tarihinin anlaşılması açısından büyük önem taşıyor.

Ancak bu alanda halen öğrenilecek çok fazla şey var. Okyanus zeminlerinde çok geniş alanlar hâlâ düzgün bir şekilde incelenmiş değil.

Güney Okyanusu'nun Uluslararası Batimetrik Haritası'nı (International Bathymetric Chart of the Southern Ocean - IBCSO) oluşturmak beş yıl sürdü. Bu bağlamda çıkarılan ilk harita 2013 yılında yayımlanmıştı.

IBCSO projesi ve benzerleri, dünyanın okyanusları hakkındaki çok kısıtlı bilgimizi zenginleştirmeyi, bu alandaki boşlukları doldurmayı hedefliyor.

Batimetrik ölçümler

Proje çerçevesinde gemiler ve teknelerden sık sık sonar cihazlarını çalıştırarak derinlik ölçümleri (batimetrik) yapmaları isteniyor.

Hükümetler ve kurumlardan da kendilerinden herhangi bir veri saklamamaları, mümkün olan en yüksek miktarda veriyi kamuoyuyla paylaşmaları talep ediliyor.

Oluşturulan yeni harita Güney Okyanusu zemininin güneye doğru kutup yönünde 50 dereceye kadar olan tüm alanını kapsıyor.

Alman Alfred Wegener Enstitüsü'nden Dr. Boris Dorschel, haritanın kapsadığı alanın dokuz yıl içerisinde iki katına çıkarıldığını söylüyor.

Dorschel, yalnızca haritası çıkarılan yüzölçümünün artmadığını, veri yoğunluğunda da artış kaydedildiğini belirtiyor.

Çalışmada kullanılan verilerin çoğu, Antarktika üzerine yapılan bilimsel araştırmaları destekleyen gemilerden edinildi.

Bu gemiler beyaz kıtadan Şili, Güney Afrika ya da Tazmanya'ya gidip gelirken okyanus zemini üzerine veri toplamayı ihmal etmedi.

• Antarktika'ya gemilerle ulaşan istilacı türler deniz ekosistemini tehdit ediyor
• Türkiye Antarktika'da ne yapıyor?
• Antarktika'da hava sıcaklığı ilk kez 20 derecenin üstüne çıktı

Okyanus zemini üzerine çıkarılan haritalara ihtiyaç duyulmasının birkaç nedeni var.

Öncelikle deniz yolculuğu ve taşımacılığı için önem taşıyorlar. Aynı zamanda balıkların ve denizlerin korunması için de önemliler, çünkü denizaltı dağları vahşi hayatın en çok görüldüğü, biyoçeşitlilik açısından çok zengin noktalar.

Ayrıca deniz altındaki yüzeyler, okyanus akıntılarının davranışlarını da etkiliyor.

Bu da ileride iklim değişikliği üzerine yapılan tahminlerin geliştirmesi açısından önemli. Zira Dünya üzerinde ısının bir yerden diğerine taşınmasında okyanusların büyük rolü var.