Dünya

Araştırma: En zengin yüzde 1'lik kesim, en yoksul yüzde 66'lık kesimden daha fazla karbon ayak izine sahip

Oxfam raporu, en zengin yüzde 1'lik kesimin 2019'da 5,9 milyar ton karbon salımına yol açarak "büyük acılara" neden olduğunu gösterdi. Rapor, sadece en zengin yüzde 1'lik kesimden kaynaklanan emisyonların önümüzdeki on yıllarda 1,3 milyon insanın sıcaklığa bağlı ölümüne neden olacağını hesapladı

20 Kasım 2023 11:46

T24 Dış Haberler

En zengin yüzde 1'lik kesim, en yoksul yüzde 66'lık kesimden daha fazla karbon emisyonundan sorumlu. Yeni yayımlanan bir rapor, en zengin yüzde 1'lik kesimin karbon emisyonunun önümüzdeki on yıllarda 1,3 milyondan fazla ölümüne neden olacağını ortaya koydu. Ayrıca yüzde 99'luk kesimden birinin, en zengin milyarderlerden birinin bir yılda ürettiği karbona ulaşmasının yaklaşık bin 500 yıl alacağı bildirildi. Oxfam, süper zenginlerin servetleri için ağır vergilendirmeler öneriyor. 

The Guardian'ın Oxfam, Stockholm Çevre Enstitüsü ve diğer uzmanlarla birlikte hazırladığı "Büyük Karbon Uçurumu" adlı özel bir araştırmaya göre; milyarderler, milyonerler ve yılda 140 bin dolardan fazla maaş alanlar dahil 77 milyon kişiden oluşan yüzde 1'lik kesim, 2019'daki tüm karbon emisyonlarının yüzde 16'sından sorumlu. Rapora göre bu oran, sıcaklık nedeniyle bir milyondan fazla ölüme neden olmaya yetiyor. 

En zengin yüzde 1'in karbon emisyonları nedeniyle 1,3 milyon kişi ölecek

Oxfam raporu, en zengin yüzde 1'lik kesimin 2019'da 5,9 milyar ton karbon salımına yol açarak "büyük acılara" neden olduğunu gösterdi. Rapor, sadece en zengin yüzde 1'lik kesimden kaynaklanan emisyonların önümüzdeki on yıllarda 1,3 milyon insanın sıcaklığa bağlı ölümüne neden olacağını hesapladı. 

Yüzde 1'in birikmiş emisyonları AB, ABD, Bangladeş ve Çin'in en önemli hasatlarını yok etmeye eşdeğer

1990'dan 2019'a kadar olan dönemde, yüzde 1'in birikmiş emisyonları, AB mısırının, ABD buğdayının, Bangladeş pirincinin ve Çin soya fasulyesinin geçen yılki hasatlarını yok etmeye eşdeğer. 

Rapor, yüzde 99'luk kesimden birinin, en zengin milyarderlerin birinin bir yılda ürettiği kadar karbon üretmesinin yaklaşık bin 500 yıl alacağını ortaya koyuyor.

Oxfam'ın kıdemli iklim adaleti politika danışmanı Chiara Liguori, "Süper zenginler gezegeni yok etme noktasına kadar yağmalıyor ve kirletiyor ve en yüksek bedeli ödeyenler de bunu en az karşılayabilenler oluyor. İklim ve eşitsizlik ikiz krizleri birbirini besliyor" dedi.

Küresel kuzey, tüketim kaynaklı emisyonların yüzde 40'ından sorumlu

Rapor, kapsamlı verilerin bulunduğu en son yıl olan 2019'da, çoğunlukla küresel kuzeyde yer alan yüksek gelirli ülkelerin küresel tüketim kaynaklı karbon emisyonlarının yüzde 40'ından sorumlu olduğunu, çoğunlukla küresel güneyde yer alan düşük gelirli ülkelerin katkısının ise yüzde 0,4 gibi ihmal edilebilir bir düzeyde olduğunu gösteriyor.

Dünya nüfusunun yaklaşık altıda birine ev sahipliği yapan Afrika, emisyonların sadece yüzde 4'ünden sorumlu.

Süper yatlar, özel jetler ve malikanelerden uzay uçuşları ve kıyamet günü sığınaklarına kadar dünya nüfusunun yüzde 0.1'ine ait  abartılı karbon ayak izi, küresel ısınmanın zirve yapması için gereken üst seviyeden 77 kat daha yüksek. 

ABD'de her 4 Kongre üyesinden biri, fosil yakıt şirketlerinde milyonlarca dolarlık hisseye sahip

Rapora göre ayrıca dünyadaki karbon emisyonunun büyük bölümünden sorumlu bu yüzde 1'lik kesim üst düzey politikacılarla sosyal ilişkilerde bulunarak "muazzam ve giderek artan bir güce" sahip oluyor. ABD'de her 4 Kongre üyesinden birinin fosil yakıt şirketlerinde toplam değeri 33 milyon ila 93 milyon dolar arasında değişen hisse senedine sahip olduğu bildiriliyor. 

Rapor, bu durumun küresel emisyonların neden artmaya devam ettiğini ve küresel kuzeydeki hükümetlerin karbon emisyonlarını aşamalı olarak durdurma yönündeki uluslararası taahhütlerinin aksine 2020 yılında fosil yakıt endüstrisini sübvanse etmek için neden 1,8 milyon dolar sağladığını açıklamaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Araştırmaya göre, yoksulluk içinde yaşayan insanlar, marjinalleşmiş etnik topluluklar, göçmenler ve aşırı hava koşullarına karşı savunmasız evlerde ya da dışarıda yaşayan ve çalışan kadınlar ve kız çocukları orantısız bir şekilde bu durumdan etkileniyor. 

BM, gelişmekte olan ülkelerin aşırı hava koşullarına bağlı ölümlerin yüzde 91'inden sorumlu olduğunu söylüyor.

Oxfam'dan çağrı: Süper zenginlere ve fosil yakıt şirketlerine ağır vergiler

Oxfam; en kötü etkilenenleri destekleme, eşitsizliği azaltmak ve yenilenebilir enerjiye geçişi finanse etmek için süper zenginlere ağır servet vergileri ve fosil yakıt şirketlerine "talih kuşu vergileri" uygulanması çağrısında bulundu. Kurum, en zengin yüzde 1'lik kesimin gelirleri üzerinden alınacak yüzde 60'lık bir verginin yılda 6,4 milyon dolar toplayacağını ve emisyonları 695 milyon ton azaltabileceğini, bunun da Britanya'nın  2019 ayak izinden daha fazla olduğunu söylüyor.

Oxfam International'ın geçici icra direktörü Amitabh Behar, "Servetin vergilendirilmemesi en zenginlerin bizden çalmasına, gezegenimizi mahvetmesine ve demokrasiyi hiçe saymasına izin veriyor. Aşırı zenginliği vergilendirmek, hem eşitsizlik hem de iklim kriziyle mücadele etme şansımızı dönüştürür. Bu, 21. yüzyıl yeşil hükümetlerine yatırım yapmak ve aynı zamanda demokrasilerimize yeniden enjekte etmek için söz konusu olan trilyonlarca dolar anlamına gelir" dedi.