İran'ın nükleer programına ilişkin anlaşma Viyana'da 2015 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya ile Tahran arasında imzalanmıştı. ABD'nin çekilme kararı aldığı bu anlaşmayı kurtarmak için anlaşmada imzası olan diğer ülkeler Welt am Sonntag'ın gazetesinin haberine göre bu hafta Viyana'da bir araya geliyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilme kararı sonrası uluslararası toplum Tahran'ın nükleer programını enerji üretimiyle kısıtlı tutmasına karşılık İran'a uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılmasını öngören anlaşmanın devamı için seferber oldu.
Welt am Sonntag gazetesinin haberine göre Viyana'daki toplantıya üst düzey Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreteri Helga Schmid de katılacak. ABD'nin katılmayacağı belirtilen habere göre, İran'ın katılımı ise henüz netleşmedi. Viyana'da 2015 anlaşmasına benzer bir yeni anlaşma tartışılacak ancak bu kez İran'ın balistik füze programının ve bölgesel rolünün sınırlandırılmasının da gündeme gelmesi bekleniyor. Yeni anlaşmanın İran'a mali yardımı içerebileceği bildiriliyor. Diplomatların ABD yaptırımlarına karşı AB'nin savunma stratejilerini de tartışacağı belirtiliyor.
ABD anlaşmadan çekildi
Trump 8 Mayıs tarihinde ABD’nin anlaşmadan çekileceğini açıkladı. ABD Hazine Bakanlığı, 6 Ağustos tarihinde İran'a yönelik ilk yaptırım paketini devreye sokacak. Yaptırımlar İran ile iş yapan ancak ABD menşeli olmayan şirketleri de kapsayacak. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise ekonomik avantajlarını yitirmemeleri halinde anlaşmaya bağlı kalacaklarını söyledi. Ancak Tahran bunun için AB'nin 60 gün içinde güvence vermesini istiyor. Nükleer anlaşmanın devam etmesini arzu eden 28 Avrupa ülkesinin bu talebe verdiği ilk pratik yanıt, eski yasanın devreye sokulması oldu.
AB'den ilk adım
Avrupa Komisyonu, İran ile ticaret yapan Avrupalı firmaları ABD’nin yaptırımlarından korumak için 1996 yılında kabul edilen Blocking Statute (Engelleme Mevzuatı) adlı yasayı Cuma günü tekrar etkin hale getirdi. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker Sofya'daki AB zirvesinde yaptığı açıklamada "AB Komisyonu olarak Avrupalı firmaları korumak görevimiz. Tekrar engelleme statüsü düzenlemesine dönüş sürecini başlattık" diye konuştu.
DW, Reuters/SSB
©Deutsche Welle Türkçe
