Çin Ulusal Uzay İdaresi'nin Ay'ın karanlık yüzüne gönderdiği Chang'e-4 uzay aracında filizlenen pamuk bitkisinin solduğu duyuruldu.
Ay'da ilk kez biyolojik bir maddenin büyümesi insanlığın uzay yolculuğu açısından büyük önem taşıyan bir gelişme olarak görülüyordu.
Bitkinin büyümesi Ay'ın yüzeyinin gün ışığı almasına bağlıydı. Ancak Ay'ın 'karanlık yüzü'ne gece çöküp sıcaklığın -170 dereceye düşmesi bitkinin ölmesine neden oldu.
Deneyi planlayan Chongqing Üniversitesi'nden Profesör Xie Gengxin, bu gelişmenin sürpriz olmadığını, Ay'daki gece nedeniyle bitkinin zaten kısa ömürlü olmasının beklendiğini söyledi.
Chang'e-4 adlı keşif robotu Ay'a indikten sonra ilk kez gece göreceği için Pazar günü "uyku moduna" geçmişti.
Ay'da gece yaklaşık iki hafta sürüyor. Bu süre sonunda uzay aracı yeniden aktif hale gelecek. Güneş ışınlarının dik düştüğü zamanlarda da sıcaklık 120 dereceyi bulduğundan cihazlar yine uyku moduna geçiyor.
Atmosfer, sıcaklıktaki aşırı dalgalanmalara karşı tampon işlevi görüyor. Ancak Ay'da atmosfer yok.
Ay'ın oluşumuna dair yeni veriler elde edilebilir
Chang'e-4, yüzeyi ile ilgili ayrıntılı ölçümler yapmak ve mineral bileşimi hakkında bilgi toplamak amacıyla 3 Ocak'ta Ay'ın 'karanlık yüzü'ndeki Aitken havzasına iniş yapmıştı.
Ay'ın kendi etrafında ve Dünya etrafında dönüş süresi aynı olduğu için buradan bakıldığında hep aynı yüzünü görüyoruz. Diğer yüzü gerçekten "karanlık" olduğu için değil, ama hakkında bilgi sahibi olmadığımız için öyle adlandırılıyor.
https://www.youtube.com/watch?v=9ASqQFWnPFs
Derin bir krater olan Aitken havzasının, Ay'ın oluşumundan kısa bir süre sonra dev bir çarpma etkisiyle oluştuğu ve bu çarpmayla uydunun merkezindeki bazı maddelerin yüzeye çıktığı tahmin ediliyor.
Eğer görev umulduğu gibi sonlanırsa Ay'ın oluşumuna dair yeni veriler elde edilebilir.
Ay'daki ortamı etkilemeyecek
Çin Ulusal Uzay İdaresi, bitkinin tümüyle kapalı olan kutu içinde çürüyeceğini, Ay'daki ortamı etkilemeyeceğini açıkladı.
Astronotlar daha önce Uluslararası Uzay İstasyonu'nda bitki yetiştirmişti. Ancak Ay'da filizlenen ilk bitki pamuk tohumu oldu.
Bu deney ayrıca patates, maya ve kaya teresi tohumları da içeriyordu, ancak hiçbirinde filizlenme belirtisi görülmedi.
Kapalı kutuda ayrıca meyve sineği yumurtaları da bulunuyordu. Böylece kutuda küçük bir ekosistem oluşturulması planlanmıştı. Bitkiler oksijen üretecek, sinekler maya ile beslenecek ve fotosentez için gerekli karbondioksiti üretecekti.
Sinek yumurtalarının sonuç verip vermediği açıklanmadı. Xie, Salı günü Çin'deki Inkstone adlı haber sitesine yaptığı açıklamada "Meyve sinekleri tembel hayvanlardır. Yumurtadan çıkmamış olabilirler" demişti.
