Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Antalya Diplomasi Forumu (ADF) kapsamında düzenlenen "Güney Kafkasya'da bölgesel iş birliği için zorluklar ve fırsatlar" başlıklı oturumda yan yana geldi. İki Bakan, oturumun başlamasından önce de kısa süre salonda yan yana durarak yanlarına gelen misafirlerle sohbet etti. Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanları, 13 Mart'ta eş zamanlı olarak iki ülke arasında devam eden barış anlaşması metni üzerinde anlaşmaya varıldığını açıklamıştı.
Azerbaycan, mutabakata varılan barış anlaşmasının uygulanması için Ermenistan Anayasası'nın değiştirilmesi şartını koşmuştu. İki Bakan'ın konuştuğu oturumda, Bakü'nün Ermenistan Anayasası'nın değiştirilmesini istediği ön koşulu en çok üstünde durulan konu oldu. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov, "Ermenistan Anayasası'nda da gerekli değişiklikler yapılacak. Topraklar üzerindeki hak iddiaları da düzenlenmiş olacak. İlave bir engelle karşılaşmayı beklemiyoruz" dedi. Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan ise Bizim Azerbaycan Cumhuriyeti'nin anayasasıyla ilgili olarak bazı endişelerimiz var. Meseleleri aynalamanın da bir manası yok, bunu söylemeye çalışmıyorum ama hepimiz biliyoruz ki ilk olarak Azerbaycan Cumhuriyeti kendi egemenliğini çok daha geniş bir toprak parçası üzerinde ilan etmişti," diye karşılık verdi. Ermeni Bakan, müzakere masasına yeni konuların getirilmesinin çözümsüzlüğe neden olacağının altını çizerken Bayramov da Azerbaycan Anayasası'nda Ermenistan'a ait bir coğrafi isim geçmediğini ifade etti.
El sıkıştılar
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov ve Ermeni mevkidaşı Mirzoyan, ADF kapsamında düzenlenen "Güney Kafkasya'da bölgesel işbirliği için zorluklar ve fırsatlar" tartışma oturumunda sahnede yan yana oturdu. Oturumda ayrıca Gürcistan Dışişleri Bakanı Maka Botchorishvili de konuştu. İki Bakan, oturumun başlamasından önce kısa bir süre salonda yan yana durdu ve yanlarına gelen ziyaretçilerle sohbet etti. İki Bakan, sahneye davet edilmelerinin ardından yerlerine otururlarken el sıkıştı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan
Azerbaycan: Ermanistan Anayasası'nda gerekli değişiklikler yapılacak
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov, "Ermenistan ve Azerbaycan arasında çatışma sona erdikten sonra Güney Kafkasya'da çok tarihi bir normalleşme süreci de başlamış oldu. Azerbaycan, Ermenistan'a bu süreç devam ederken 'Normalleşme sürecini başlatalım' teklifini yaptı. 2021 sonu, 2022 başı itibarıyla bir barış sözleşmesi önerdik. Ekim 2022'de süreç başladı. Karşılıklı görüşmeler başladı, pek çok evrak paylaşımı yapıldı. Geçtiğimiz ay 26 yıllık geçmişi de içeren bir barış dokümanı hazırlandı. Çok önemli bir kilometre taşıdır" dedi ve sürecin bir sonraki aşaması için şu ifadeleri kullandı:
"Bir sonraki aşamada bunun artık icrasına geçilecek. Bu süreç nihaî halini alacak. Azerbaycan, ilgili taraflarla çok daha tutarlı bir pozisyon elde edecek. Her şeyden önce biz artık işlemeyen süreci işler hale getirmiş olduk. Bu artık daha geniş çapta biliniyor. Ermenistan Anayasası'nda da gerekli değişiklikler yapılacak. Topraklar üzerindeki hak iddiaları da düzenlenmiş olacak. İlave bir engelle karşılaşmayı beklemiyoruz" dedi.
Bayramov ve Mirzoyan
Mirzoyan: Geçmişin köklerine inilmemeli
Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan, "geçmişin köklerine çok inilmemesi gerektiğine, yapıcı ilerlenmesi gerektiğine" inandığını söyleyerek şunları kaydetti:
"Dünyanın hiçbir yerinde tek bir sözleşme tüm sorunları ortadan kaldıramadı. Ama bu bir başlangıç adımıdır. Elbette meseleler sürmeye devam edecek. Konuşmaya ve iş birliği fırsatları yaratmaya devam edeceğiz. Sözleşme metni üzerinde mutabık kaldık, ilgili hükümler tartışılmaya devam edilecek. Örneğin bu hükümlerin yorumlanmasıyla elbette sonrasında da konuşulmaya devam edecek. Bu bir karar verme ve yaklaşım meselesi. Biz Dışişleri Bakanları olarak bu panel tartışmasında şunu öneriyoruz: Geçmişi kazmanın, orada vakit harcamanın mânâsı yok; ortak gelecek ve refah için çalışmalıyız"
"Bizim de Azerbaycan anayasasıyla ilgili bazı endişelerimiz var"
Mirzoyan, Bayramov'un Anayasa değişikliği atfına da değinerek "Bizim Azerbaycan Cumhuriyeti'nin anayasasıyla ilgili olarak bazı endişelerimiz var. Meseleleri aynalamanın da bir manası yok, bunu söylemeye çalışmıyorum ama hepimiz biliyoruz ki ilk olarak Azerbaycan Cumhuriyeti kendi egemenliğini çok daha geniş bir toprak parçası üzerinde ilan etmişti. Yanlış hatırlamıyorsam cumhuriyetin ilk ikanında Ermenistan'ın mevcut topraklarının yüzde 60'ı üzerinde hak iddia etmişti," dedi.
Ermenistan: Müzakere masasına yeni bir konu getirirsek bu çözümsüzlük getirir
Ermenistan-Azerbaycan arasında "çok benzersiz bir ilişki" olduğunu belirten Mirzoyan, "İki devlet birbiri arasındaki teritoryal mutabakatı toprak bütünlüğünü kabul etti. Ama bu demek değildir ki başka endişeler hiç yok. Çok elle tutulur tarihsel başarılar elde ettik. Şimdi artık müzakere masasına sürekli yeni bir konu getirirsek bu bizi çözümsüzlüğe götürecektir," uyarısında bulundu.
Ermenistan Anayasası'nın "kamuya açık, incelenebilir bir belge" olduğunu söyleyen Mirzoyan, "Anayasamız içerisinde 'Karabağ bir tarafın toprakları içerisindedir' diye bir ifade yok. Barış anlaşmasının metninde birçok hüküm var. Bunlardan bir tanesi, ilgili toprak bütünlüklerinin tanınmasıyla ilgili. Ama bir taraftan da 'Taraflardan hiçbiri sözleşmenin uygulanmasına ilişkin engellerle ilgili kendi mevzuatlarına atıfta bulunamaz' ayrı bir hüküm var," ifadelerini kullandı.
Antalya Diplomasi Forumu
"Azerbaycan Anayasası'nda Ermenistan topraklarıyla ilgili bir isim geçmez"
Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan'ın sözlerine yanıt veren Azeri mevkidaşı Bayramov, "Mirzoyan, Ermenistan anayasasında Azerbaycan topraklarına dair bir ifade olmadığını söyledi. Onu netleştirmekte fayda var" diyerek şöyle devam etti:
"Ermenistan'da bir bağımsızlık yasası var. Ermenistan'daki anayasa o bağımsızlık yasasına atıfta bulunan bir anayasa. Barış anlaşmasında ne yazarsanız yazın sizin barış anlaşmanız uluslararası yükümlülükleri beraberinde getirir ve iç mevzuatınızın üzerinde kabul edilir ama anayasanın değil. Şu an için sadece barış anlaşmasına odaklanıyoruz ama anayasa sorunu çözülmemişken odaklanıyoruz. Aksi halde bu anayasa ile uyuşmazlık yaratır. Ben hukuki açıdan konuşuyorum; siyasi ve stratejik olarak bu konu hâlâ çok önemlidir"
Azerbaycan Anayasası ile ilgili olarak benzer endişelerin olduğunu ancak bu endişelerin gerçeği yansıtmadığını savunan Bayramov, "Çünkü Azerbaycan Anayasası'nda herhangi bir coğrafi ad geçmez. Ermenistan'ın mevcut topraklarıyla ilgili bir isim geçmez. Bizim Ermenistan'daki muhataplarımız Azerbaycan anayasasında Ermenistan topraklarına atıfta bulunan bir ifade geçtiğini düşünüyorsa o zaman barış anlaşması geçersiz olur," ifadelerini kullandı.
Ermenistan Dışişleri Bakanı, "Azerbaycanlı mevkidaşımızın bir endişe kaynağı olarak dile getirdiği şey doğrudan anayasamızda yer almıyor. Tabii Anayasa farklı şekillerde yorumlanabilir ama Ermenistan Cumhuriyet anayasamızı net bir şekilde ortaya koyuyor," dedi ve "Burada politik bir niyet ve iradeden bahsetmemiz lazım. Odağı doğru konu üzerinde tutmak gerekiyor, o da barıştır. Bu oturumun başlığında fırsatlar yazıyor; fırsatlara mı bakacağız, güçlüklere mi kapılacağız?" diye sordu.
