GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
İzmir’de 30 Ekim 2020 günü meydana gelen deprem sonrası, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülen hasar tespit çalışmaları kent genelinde devam ederken, tespit yapılan apartmanlara "Yapılan inceleme binanın risk analizi yerine geçmez" duyurusu asıldı. Yapılması zorunlu olan ancak özel firmalara yaptırılabilen risk analizinin fiyatı ise karot testi gerçekleştirilmesi halinde 4 bin TL’den başlayarak 25 bin TL’ye kadar yükselebiliyor.
İzmir depremi sonrasında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın organizasyonundaki 1000 kişiyi aşkın ekip hasar tespit çalışmaları yürütmüş, 80 bini aşkın bina incelenmişti. İnceleme sonrasında binaya asılan duyuru metinlerinde not kısmında yer alan ifadeler tartışma yarattı.
"Risk analizi yerine geçmez"
Duyurularda "İlimizde 30 Ekim 2020 tarihinde gerçekleşen deprem sonrası binanın 14/ 04/ 2014 tarihli 7663 sayılı genelgeye göre yapılan hasar tespit incelemesinde söz konusu depremin binanın kullanılmasına engel bir durum oluşturmadığı görülmüştür. Not: Bu inceleme sonrasında yaşanacak deprem, sel, yangın vb. durumlar sonrası değişkenlik gösterebilir. Yapılan inceleme binanın risk analizi yerine geçmez" ifadeleri yer aldı.
"Platformlarda yer alamadık"
Konuyla ilgili T24’e değerlendirme yapan Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu Dönem Sekreteri Aykut Akdemir, arama kurtarma çalışmalarının bitiminde pek çok yurttaşın evine girip girmeyeceğini dahi bilmediğine dikkati çekerek, "Tabii ki bu sorunun yanıtını, kamunun vermesi gerekiyordu. Biz felaketin ilk saatlerinden itibaren, İzmir’i bilen, işinin ehli mimar ve mühendisler olarak uzman bilgimizi koşulsuz sunduk ancak odalardan geldiğimiz duyulduğu anda platformlarda yer alamadık.
Söz konusu yazıdaki notu da bu minvalde değerlendirmek gerekiyor. Biz bir çalışma başlattık ve yurttaş bildirimini de dahil ederek bir harita oluşturmaya başladık. Derdimiz üzüm yemek, bizi yok saymak yerine sürece kattıklarında en azından bu süreçleri daha az kaygıyla atlatırız diye düşünüyoruz" dedi.
"25 bin lirayı geçebilir"
Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. İlker Kahraman da hasar tespit ile endişesi giderilemeyen, kendi olanaklarıyla bunu yaptırmak isteyenlerin durumu ile ilgili olarak, "Karot testi yapılır ve performans analizi elde edilirse fiyatlar 4 bin TL civarından başlar ve 25 bin veya üstüne doğru gidebilir" dedi.
Depremzede birçok kişinin bu meblağları karşılamakta zorlanacağına işaret eden Kahraman, bu konuda da somut adımlar atılması gerektiğini, bilgi desteği için her zaman hazır olduklarını vurguladı.
"İç kanama" benzetmesi
Kahraman, "Kaza geçirmiş bir insanın başta sağlam olduğunu düşünebilirsiniz ancak iç kanama riski vardır. Bu da öyle bir durum. Baktığınızda mevcut hasar tespit çalışmalarında çok büyük bir alanda pek çok insana dokunuldu ancak görüşüm İzmir’i iyi bilen uzman kurumlar sürecin dışında tutulmamalıydı.
Biz buna rağmen elimizi taşın altından çekmedik, bilişimci yönü de olan iki genç arkadaşımızla çok güzel bir uygulama geliştirdik. Bakanlık tabletlerle çalışıyor ama biz bu süreci daha kısaltacak dijital teknolojilere odaklandık. İlk andan itibaren de hemen enkaz alanında haritalamadan bilgi kirliliği ile mücadeleye karşı her alanda çaba gösterdik" dedi.
Temeller, projeyle karşılaştırılacak
Kahraman, yıkılan binalarda drone ile çekimler yaparak yeniden temel planı oluşturmayı, kolonlarla ilgili tüm iddiaları en net şekilde açıklığa kavuşturmayı istediklerini belirterek, "Gözlemsel testte kimse uzmanlığını zan altında bırakmak istemez. Not kısmını da bu yüzden ilave ettiklerini tahmin ediyorum. Bugün yurttaşlar kendi isteği ile detaylı analiz yaptırmak isteyebilir.
Riskli yapı tespiti zeminle başlayarak yapılabiliyor. Zemin kurtarırsa devamı yapılmayabiliyor. Bu konuda da bir yetkilendirme tasarısının olduğunu biliyoruz. Diliyoruz ki işin uzmanı, liyakat sahibi firmalar yetkilendirilir" diye konuştu.
