ASYA TEKYAŞAR
Üniversite öğrencilerinin yıllık barınma maliyeti, karşılayamayacakları seviyeye ulaştı. Devletin verdiği yıllık yaklaşık 15 bin lira değerindeki Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) kredisi öğrencilerin masrafının çok altında kaldı. Ulaşım, yemek gibi ihtiyaçlar göz önünde bulundurulduğunda öğrenciler, masrafları karşılayamıyor ve cemaatlere bağlı vakıf yurtlarına başvurmak zorunda kalıyor. Bu nedenle ev tutmak ve özel yurtta uygun şartlarda kalmak öğrenciler için imkânsız hale geldi.
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo, "Belki bundan 3 yıl önce 2-3 bin TL olan ev fiyatları korkunç bir şekilde arttı ve bunu en çok yurt bulamayan öğrenciler yaşayacak" dedi.
Özel öğrenci yurtları fahiş fiyatlara ulaştı
Devlet yurtlarının yetersizliği nedeniyle öğrenciler özel yurtlara başvurmak zorunda. İstanbul, Ankara ve İzmir’de dört kişilik odalar aylık yaklaşık 5-7 bin lira, üç kişilik odalar 8-10 bin lira, iki kişilik odalar 10-13 bin lira, tek kişilik odalar ise 14-16 bin lira arasında değişiyor. Özel yurtlarda ödemeler çoğunlukla 10 ay taksit şeklinde yapılıyor. Bazı yurtlar, öğrencilerden depozito ve peşinat talep ediyor. Özel öğrenci yurtları, yıllık 50-160 bin lira arasında değişen fiyatlara tekabül ediyor. Öğrenciler devletten aldığı aylık bin 250 lira krediyle bu ücretleri karşılayamıyor ve veliler, masrafları karşılamakta zorlanıyor.
Odaların fiyatları kişi sayısına, oda koşullarına ve yurtta akşam yemeği verilip verilmediğine göre belirleniyor. Yurtların bir kısmında sabah kahvaltısı ve akşam yemeği hizmeti verilirken bazı yurtlarda öğrencilerin kendi yemeklerini yapabileceği mutfaklar bulunuyor.
Bazı yurtlarda lavabolar odaların içinde bulunuyor, bazılarında ise öğrenciler katlardaki ortak lavabo ve banyoları kullanıyor. Çamaşır yıkamak yurtların büyük bir kısmında yıllık ücrete dahil edilmiyor. Öğrenciler, yurt taksitlerinin yanı sıra makine başına 15 ile 40 lira arasında değişen çamaşır ücreti ödüyor.
Öğrenciler, uygun fiyata barınabilmek için çok hızlı olmalı
Yurt fiyatlarından dolayı öğrenciler daha çok üç ve dört kişilik odaları tercih ediyor ve bu nedenle üç ve dört kişilik odaların kontenjanları çok hızlı doluyor. Eylül itibarıyla yurt kontenjanlarının büyük bir kısmı dolarken, öğrenciler 10-16 bin liralık odaları tercih etmek zorunda kalıyor.
Ev kiraları, eşyalar, faturalar, giderler öğrencinin boyunu aştı
Öğrenciler özel yurt fiyatları nedeniyle birkaç arkadaşıyla birlikte eve çıkmayı düşünüyor. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentlerde ev kiraları, aylık 5 bin ile 200 bin arasında değişiyor. Ev kiraları, evin bulunduğu kata, yaşam koşullarına ve bulunduğu konuma göre değişiklik gösteriyor.
Merkezi bir yerde geniş bir ev tutmak isteyen öğrencilerin, en az 5-10 bin lira ödemesi gerekiyor. Eve çıkmayı düşünen öğrenciler, kira ve ev masraflarını tek başına karşılayamayacağı gerekçesiyle ev arkadaşı arayışına giriyor.
Öğrenciler, ev eşyalarını ikinci el eşya ve spot satan mağazalardan almayı tercih ediyor veya eşyalarını öğrenciler arasında kurulmuş dayanışma ağlarından sağlıyor. İkinci el eşya satan bir mağazadan ev eşyası (çamaşır makinesi, buzdolabı, fırın, dolap, koltuk, yatak, masa, halı, perde gibi) almanın maliyeti yaklaşık 10 bin lira. 5 bin ile 200 bin lira arasında ev kiralarına mutfak giderleri, faturalar da eklendiğinde evde kalan bir öğrencinin aylık masrafı öğrencilerin karşılayamayacağı boyutta. Bu maliyetleri karşılayamayan öğrenciler barınmak için alternatif yollar deniyor.
Devletin kredisi devletin yurduna gidiyor
Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) Genel Müdürlüğü’nün yurtları yeni döneme zamlı fiyatlarıyla başladı. Öğrencilerin bursları ve geri ödemeli kredileri, ocakta belirlenen şekilde bin 250 lira yatırılıyor.
KYK yurtlarında odalar barınma koşullarına göre ayrılıyor ve Tip 1 ücreti 345 lira, Tip 2 ücreti 405 lira, Tip 3 ücreti 480 lira, Tip 5 ücreti 510 lira ve Tip 6 ücreti 570 lira olarak belirlenen fiyatlar 10 ay şeklinde ödeniyor. KYK yurtlarının kontenjanları 950 bin kişilik. Şehir merkezine uzaklığı ve KYK yurtlarına yerleşememe gibi durumlar öğrencilerin alternatif olarak özel yurtlara yönelmesine neden oluyor.
"Ev fiyatları korkunç bir şekilde arttı ve bunu en çok yurt bulamayan öğrenciler yaşayacak"
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, ev kiralarının öğrenciler için imkânsız hale geldiğini söyledi. Kira fiyatlarından en çok yurt bulamayan öğrencilerin etkileneceğini belirten Foggo, "İstanbul’da kiralar korkunç durumda iki öğrenci yan yana gelse ödeyecek durumları yok çünkü kira fiyatları iki oda bir salon 15 bin TL’den başlıyor ve bu dediğim fiyatlar nerdeyse şehrin çeperindeki yoksul diyebileceğimiz mahallerde. Belki bundan 3 yıl önce 2-3 bin TL olan ev fiyatları korkunç bir şekilde arttı ve bunu en çok yurt bulamayan öğrenciler yaşayacak” dedi.
"Konuştuğum öğrencilerden çoğu okulu bırakmayı düşünüyor"
Özel üniversitede okuyan öğrencilerle iletişim halinde olduğunu belirten Foggo, özel üniversitelerde okuyan öğrenciler için şu ifadeleri kullandı:
"Devlet üniversitelerinin yanında özel üniversitelerde de yüzde 156 gibi kayıt ücretleri isteniyor. Yeni kaydolan bir öğrencinin 300 bin TL gibi bir rakamı ödemesi gerekiyor. Sosyal güvencesi olmayan günlük çalışan ailelerin çocukları da bir şekilde oraya gidiyor. Memurların, emeklilerin çocukları da orada. Konuştuğum öğrencilerden çoğu okulu bırakmayı düşünüyor. Bu diğer özel üniversitelerde de durum böyle. Bu de gittikçe eğitimin ne kadar yoksullaştığını gösteriyor. Bu gençlerin gelecekten umutsuz olmasını da sağlıyor."
Foggo, OECD’denin açıkladığı evde ya da sokakta olan çocukların yüzde 28,7 olduğu oranını hatırlatarak, "Bu yoksullaşmanın önümüzdeki dönemde hızlı arttığını gösteriyor. Bu gençler evde oturacak öfkenin derinleşmesine neden olacak. Sadece öğrenciler için değil, bütün varını yoğunu çocuklarını okutmak için harcayan aileler için de bir umutsuzluk durumu. Emekli ya da memur bütün yatırımını çocuğu için… Sadece eğitim masrafları değil, gıdaya benzine her gün zam geliyor. Bu aynı zamanda yoksullaşmanın tanımı da değiştirdi" dedi.
Öğrencilerin beslenmelerinin yetersiz olduğunu ve tek tip beslenmeden kaynaklı obezitenin arttığını belirten Foggo, fiyatlardan dolayı öğrencilerin sosyalleşme ortamlarının ortadan kalktığını söyledi. Foggo, öğrencilerin kültürel etkinliklere gitmesinin maliyetli olduğunu kaydederek, "Bir konsere gitmek, sinemaya tiyatroya gitmek çok maliyetli. Bu aynı zamanda yaşam kalitesini düşüren bir şey" diye konuştu.
