Almanya’da evsizlere destek için yayımlanıp evsizler tarafından satılan sokak gazetelerinin 20 yıllık bir geçmişi bulunuyor. Ancak son yıllarda onlar da günümüz geleneksel yazılı basını gibi gelecek kaygısı yaşıyor.
Geleneksel yazılı basın, düşen satış rakamları ve işten çıkarmalar nedeniyle kan kaybederken, Münih'te yayımlanan BISS ve Hamburg'da yayımlanan Hinz&Kunzt dergileri bu sorunlardan etkilenmiyor. İki dergi de bu yıl 20'inci kuruluş yıldönümlerini kutluyor ve yaptıkları açıklamada giderek daha fazla okuyucu kazandıklarını ve istihdam imkânlarının da arttığını açıklıyorlar. Ancak bu, dergi sorumlularını çok da sevindiren bir durum değil. Hinz&Kunzt dergisi pazarlama sorumlusu ve Uluslararası Sokak Gazeteleri Ağı'nın yönetici üyesi Gabriele Koch, şu ifadeleri kullanıyor: “Bu kısmen üzücü de çünkü bizlerden hâlâ var olduğu anlamına geliyor.“
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Almanya'dak yaklaşık 30 sokak gazetesi evsizlerin satması için basılıyor. Bir nebze de olsa para kazanıp düzenli bir yaşam imkânına kavuşabilmeleri için. Gabriele Koch, bu gazetelerde iş arayanların sayısının 20 yıl öncesine kıyasla çok daha fazla olduğunu ve bunun da Almanya ya da Avrupa genelinde daha fazla insanın sokakta yaşadığı anlamına geldiğini kaydediyor.
Münih merkezli BISS dergisinin genel yayın yönetmeni Hildegard Denninger ise daha ziyade başarı hikâyelerinden bahsetmek istiyor: “Örneğin uzun yıllar sokakta yaşayan Bay Zimmermann şimdi bir kooperatif evinde kiracı. Burada kent rehberi ve satış görevlisi olarak çalışıyor. 10 yıldan uzun süredir kadrolu olarak görev yapıyor. Hiç borcu yok ve yaşadığı tüm zorluklardan kurtuldu. Artık diğer herkes gibi vergisini ve kirasını ödüyor. Bunun sadece kadrolu işlerde çalışıldığında gerçekleşebildiğini fark ettik.”
'Yazmak terapi gibi'
Yaklaşık 100 BISS dergisi satıcısından 41'i kadrolu olarak çalışıyor. Dolayısıyla satmaları gereken belirlenmiş asgari bir oran var. Diğerleri ise istedikleri kadar satıyor ve dergi başına satış fiyatı olan 2,20 euronun yarısını alıyorlar. Hamburg merkezli Hinz&Kunzt dergisinde de kadrolu elemanlar var. Bazı eski satıcılar şimdi satış bölümünde görevli. Ancak evsizler derginin içeriğine çok fazla karışmıyor.
BISS dergisinde onların makaleleri ya da haberleri için iki sayfa ayrılmış. Hildegard Denninger, “Bir terapist bir kez bize şunu söylemişti: Yazı işleri bazılarında bir terapistin yerini tutabilir çünkü içinden geçenleri yazabilir ve kendi sorunlarını ifade edebilir” şeklinde konuşuyor.
BISS dergisindeki makalelerin geri kalanı profesyonel gazeteciler tarafından yazılıyor. Erfurt Yüksek Okulu'ndan Profesör Ronald Lutz, Londra merkezli “Big Issue“ dergisi örnek alınarak ilk Alman sokak gazetelerinin ortaya çıktığı 1990'lı yılların başında durumun daha farklı olduğuna dikkat çekiyor.
'Yazı işlerinde çalışan evsizlerin sayısı giderek azalıyor'
Lutz, “Başlangıçta, sosyal görevli ya da gönüllülerin gözetiminde çok sayıda evsiz de üretim sürecine katılıyordu. Ancak zaman içinde iş profesyonel bir yazı işleri halini aldı. Yazı işlerinde çalışan evsizlerin sayısı giderek azalıyor. Ben biraz üzücü buluyorum ancak bu, gazetelerin zaman içerisinde piyasada rekabet baskısı altında kalmalarından kaynaklanıyor. Gerçekten satış yapan gazeteler işi de daha profesyonel yapanlar oluyor“ diyor.
Diğer basın kuruluşlarına ayak uydurabilmek için dünya genelindeki yaklaşık 130 sokak gazetesi internetten de yayın yapmaya başladı. Ürünün sanal olarak nasıl sunulacağı ve aynı zamanda bireysel satış prensibinin nasıl devam ettirilebileceği konusunda yoğun tartışmalar yürütülüyor. Ancak Gabriele Koch, intenet çağına ayak uydururken, sokakta basılı nüshaların satışından da vazgeçmek istemediklerini vurguluyor.
