Beceriksiz kart zamparanın tövbesi: Falstaff

Tüm dünyada eserleri en çok sahnelenen bestecilerden olan Giuseppe Verdi tarafından bestelenen Falstaff, Arrigo Boito'nun librettosuyla hazırlanmış bir komik opera eseridir. Verdi'nin yaşamının son dönemlerinde bestelenen ve 9 Şubat 1893 tarihinde La Scala’da ilk kez sahnelenen bu opera, Verdi'nin eserlerinin en önemli komik operası olarak kabul edilir. Falstaff, William Shakespeare'in The Merry Wives of Windsor ve Henry IV adlı eserlerinden karakterler ve olaylar alır.

Opera, şişman, yaşlı ve neşeli Sir John Falstaff'ın etrafında döner. Falstaff, parasız kalmıştır ve zengin iki kadın olan Alice Ford ve Meg Page'i baştan çıkarmayı planlayarak, onların kocalarından para sızdırmayı ummaktadır. Falstaff, her iki kadına da aynı mektubu gönderir ve bu durum, kadınların kocalarıyla birlikte Falstaff'a bir ders verme planı yapmalarına sebep olur.

Özgecan Gençer (Nannetta), E. Tuğba Tekışık (Mrs. Meg Page), Şebnem Ağrıdağ Kışlalı (Alice Ford) ve Deniz Likos (Mrs. Quickly) | (soldan sağa)

Falstaff, Verdi'nin operaları arasında özel bir yere sahiptir çünkü besteci bu eserle komik opera türünde nadiren rastlanan bir başarıya imza atmıştır. İtalyan operasının bu klasik eseri, mizah ve insanlık hallerini ustaca işleyen librettosu ve müziğiyle dünya çapında popülerliğini korumaktadır.

Eser; insan doğası, toplumsal normlar, aşk ve intikam gibi temaları işler. Verdi'nin tipik trajik tonundan uzak, yaşamın komik ve absürd yönlerine odaklanan Falstaff, Verdi'nin müziği, karakterlerin kişiliklerini ve yaşanan olayların duygusal boyutunu zengin bir şekilde ifade eder.

Librettist Boito’nun orjinal taslakları kaybolmuş olsa da günümüze ulaşmış yazışmalar, eserin son halinin ilk tasarlandığı şeklinden çok farklı olmadığını gösterir. En büyük farklardan biri son perdenin aşkları, opera boyunca birçok engelle karşılaşan Nannetta ve Fenton'un evlenmesi ile noktalanması düşünülürken Verdi’nin önerisiyle şan ve orkestra için yazılmış bir fügle^* bitmesidir.

Çağrı Köktekin (Dr. Cajus), E. Tuğba Tekışık (Mrs. Meg Page), Özgecan Gençer (Nannetta), Caner Akgün (Ford), Željko Lučić (Sir John Falstaff), Şebnem Ağrıdağ Kışlalı (Alice Ford), Ufuk Toker (Fenton), Deniz Likos (Mrs. Quickly), Erdem Sakarya (Pistola) ve Bahadır Özkoca (Bardolfo) | (soldan sağa)

Kendi zevki için opera besteledi

Verdi Falstaff’ı geçmiş eserlerinde olduğu gibi sipariş üzerine değil, tam aksine kendi zevki için bestelemeye karar vermişti. Bu konuda “Falstaff’ı bestelerken ne opera evlerini ne de şancıları düşündüm” diyen Verdi, “Falstaff’ı bitirebilecek miyim, bitiremeyecek miyim? Kim bilir! Hiçbir amacım ve hedefim olmadan yazıyorum; sadece günün birkaç saati geçsin diye” ifadelerini kullanır.

Verdi, 1889 yılında başladığı eserin birinci perdesini 1892 yılının Nisan ayında bitirir. Aynı yılın Eylül ayında yayımcısı Casa Ricordi’ye gönderdiği mektupta 1892-93 sezonunda eserin prömiyerini gerçekleştirebileceğini yazar.

Verdi’nin bir önceki dünya prömiyerinin üzerinden neredeyse altı yıl geçmişti. 1892 yılının sonlarında halk, Verdi’nin bir opera bestelediğini duyar ve buna büyük bir ilgi gösterir. Falstaff’ın prömiyeri için resmi bilet fiyatları normalden otuz kat fazlaya satılır. O gece Avrupa’nın birçok yerinden gelen sanat eleştirmenleri, aristokratlar, gazeteciler ve sanat camiasının önemli isimleri, Edoardo Mascheroni’nin yönetimindeki orkestra eşliğinde izledikleri Falstaff’ı inanılmaz bir coşkuyla karşıladı.

Özgecan Gençer (Nannetta) ve Ufuk Toker (Fenton)

Eser, 1901 yılında uluslararası repertuardan kaldırıldı

Birçok başarılı temsilin ardından opera severler büyük çaplı aryaların ve koro bölümlerinin bulunmamasından dolayı Falstaff’a sırtını döndü. Verdi’nin 1901 yılındaki ölümünün ardından eser, uluslararası repertuardan da kaldırıldı.

1908 yılında ABD’deki Metropolitan Opera’nın müzik direktörlüğüne getirilen ve “tüm zamanların en iyi şefi” olarak anılan Arturo Toscanini, Falstaff’ı programa aldırarak tekrar sahnelenmesini sağladı.

Her yerde olduğu gibi İngiltere’de de repertuardan kaldırılan Falstaff, orkestra şefi ve emprezaryo Sir Thomas Beecham tarafından 1919’da yeniden sahnelenmesi sağlandı.

1921 yılında La Scala’ya geri dönen Toscanini, görevinin sona erdiği 1929 yılına kadar her sezon, Falstaff’ın sahnelenmesini sağladı. Daha sonraları birçok ülkede tekrar sahnelenen eser, günümüzün uluslararası opera repertuarında kalıcı bir yer edinmiştir.

Dünyaca ünlü Sırp bariton Lučić, AKM’de sahne aldı

İstanbul Devlet Opera ve Balesi (İDOB), Giuseppe Verdi’nin son başyapıtı olan, bir insanlık komedyası olarak nitelenebilecek Falstaff operasını, Atatürk Kültür Merkezi - Türk Telekom Opera Salonu’nda sahneledi.

Željko Lučić (Sir John Falstaff)

Dünyaca ünlü Sırp bariton Željko Lučić, “Sir John Falstaff” rolünde konuk sanatçı olarak opera severlerle buluştu. Metropolitan Opera, Royal Opera House, San Francisco Opera, l'Opéra National de Paris, Teatro alla Scala(La Scala), Oper Frankfurt, Deutsche Oper Berlin, Lyric Opera of Chicago gibi dünyanın önde gelen opera evlerinde sahnelediği performanslarıyla tanınan ve uluslararası alanda birçok ödüle sahip bariton Lučić için Financial Times’da “günümüzün önde gelen Verdi baritonlarından biri” ifadesi kullanılmıştır.

Temsilde; “Sir John Falstaff” rolünde; Željko Lučić; “Ford” rolünde; Caner Akgün; “Fenton” rolünde; Ufuk Toker; “Dr.Cajus” rolünde; Çağrı Köktekin; “Bardolfo” rolünde; Bahadır Özkoca; “Pistola” rolünde; Erdem Sakarya; “Alice Ford” rolünde; Şebnem A.Kışlalı; “Nannetta” rolünde; Özgecan Gençer; “Mrs. Quickly” rolünde; Deniz Likos; “Mrs.Meg Page” rolünde; E.Tuğba Tekışık yer aldı.

Caner Akgün (Ford) ve Željko Lučić (Sir John Falstaff)

İtalyanca seslendirilen eserin rejisörlüğünü Renato Bonajuto üstlenirken, İDOB Orkestrası’nı Tolga Atalay Ün yönetti. Dekor tasarımı Efter Tunç’a, kostüm tasarımı Ayşegül Alev’e, ışık tasarımı ise Yakup Çartık’a ait. Eserin koro şefi ise Paolo Villa.