Türkiye'deki toplam yeni tip Koronavirüs (Covid-19) vaka sayısını anlayabilmek için dünyadaki diğer rakamları ve oranları veri olarak kullanan bir algoritma geliştirildi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın açıkladığı pozitif test oranı ve diğer dünya ülkelerinin verileri kullanılarak iki ayrı senaryo oluşturuldu. Bu iki senaryo baz alınarak "günlük yeni pozitif vaka" sayısı ve 'aktif pozitif vaka sayısı' tahminleri yapıldı.
İlk senaryoda yapılan testlerin yüzde 10'unun Koca'nın açıkladığı gibi sabit olarak pozitif çıktığı varsayılıyor ve bu oran kullanılarak günlük yeni pozitif vaka sayısı hesaplanıyor.
İkinci senaryoda "vaka" ifadesi yerine "hasta sayısı" ifadesinin kullanılmaya başlandığı tarih olan 29 Temmuz ile 24 Temmuz arasındaki 5 günün ortalama pozitif test oranı yaklaşık yüzde 2 olarak hesaplandı. Bu oran, salgının hızlandığı varsayılarak ortalaması yüzde 10 olacak şekilde günümüze kadar kademeli olarak arttırıldı.
Günlük toplam vaka sayısı 10 kat fazla olabilir mi?
Örneğin buna göre ilk senaryo kullanıldığında 19 Ekim Pazartesi günü Sağlık Bakanlığı'nın 2 bin 26 olarak açıkladığı "semptom gösteren vaka" sayısı için öngörülen semptom veya asemptomatik toplam günlük pozitif vaka sayısı 11 bin 624 olarak hesaplandı. İkinci senaryoda ise bu rakam 20 bin 537 olarak görülüyor.
Algoritma 'aktif pozitif vaka' sayısını 237 bin ile 370 bin arası öngörüyor
"Aktif pozitif vaka" denildiğinde ise Türkiye'de Koronavirüs taşımaya devam eden tüm bireylerin sayısı kast ediliyor.
Bunun hesaplanması için de son 14 günde pozitif çıkan hiçbir bireyin iyileşmediği varsayılıyor. Son 14-28 gün arasında pozitif çıkanların ise kademeli olarak iyileşme oranının yüzde 100'e çıktığı, 28 günden daha eski hiçbir pozitif vakanın olmadığı kabul ediliyor.
Bu hesaplama yine aynı iki senaryo üzerinden kurgulanıyor ve yine aynı şekilde semptom gösteren veya göstermeyen yüm vakalar kast ediliyor.
Bu şekilde ilk senaryoda aktif 236 bin 762 vaka, ikinci senaryoda ise aktif 369 bin 681 vaka olduğu öngörülüyor. Sağlık Bakanlığı rakamlarına göre ise iyileşenler çıkarıldığında bugün Türkiye'de sadece aktif 44 bin 92 semptom gösteren vaka bulunuyor.
Sosyal medya platformu Twitter'da 'Corona Vaka Tahmin Botu' adıyla kurulan hesapta her gün birkaç farklı senaryoya göre semptom gösteren veya göstermeyen toplam vaka sayısı tahminleri paylaşılıyor.
"Dünyada artış yaşanırken Türkiye'de sabit kalması beni şüpheye düşürdü"
Algoritmayı geliştiren Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği son sınıf öğrencisi ve aynı zamanda özel bir şirkette yazılım geliştiricisi olarak çalışan Ahmet Emir, neden böyle bir program yapmaya gerek gördüğünü şu sözlerle açıkladı:
"Koronavirüs pandemisi başladığında Erasmus öğrencisi olarak Berlin’deydim, Almanya’da günlük olarak veriler şeffaf bir şekilde açıklanıyordu ve nispeten rahat bir dönem geçirdim. Eylül ayında Türkiye’ye döndükten sonra bütün dünyada vaka sayıları artarken ülkemizde neredeyse sabit kalması beni şüpheye düşürmüştü. Zaten sonrasında da açıklanan rakamların vaka değil, sadece semptom gösteren hasta sayısı olduğunu öğrendik. Ben de bunun üzerine Sağlık Bakanımızın Covid-19 testlerinin ortalama yüzde 10’unun pozitif çıktığı açıklamasını temel alarak toplumumuzu hem günlük pozitif vaka sayısı, hem de ülkemizdeki toplam aktif vaka sayısı hakkında bilgilendirecek bir yazılım yapmaya karar verdim."
"Umarım tüm rakamların açıklanmasına sebebiyet verir"
Gelinen durumun kendini çok üzdüğünü belirten 24 yaşındaki Emir, pandemiyle mücadelede en önemli temelin güven olduğunu belirterek "Verilerin şeffaf olmaması maalesef toplumun güvenini zedeliyor. Umuyorum ki yaptığım bu yazılım vaka sayılarının Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmasına sebebiyet verir" dedi.
