Bilim dünyasında bu yıl birçok yeni gelişme yaşandı. Rusya'ya düşen ve binden fazla kişinin yaralanmasına neden olan göktaşı ile Dünya'ya Güneş Sistemi'nin dışından geldiği sanılan ve Antarktika'da bulunan yüksek enerji yüklü nötrino parçacıklı partiküller uzay bilimindeki önemli gelişmeler oldu. Ayrıca küresel ısınmanın nedeninin yüzde 95 oranında insan etkisi olduğu BM'de dile getirildi. Peki 2013'te bilim için en önemli gelişme hangisiydi?
BBC Türkçe, 2013'te bilim dünyasında yaşanan heyecan verici gelişmeleri derledi. Habere göre 2013'te bilim dünyasının gündemini Rusya'ya düşen göktaşı, Güneş Sistemi'nin dışından gelen nötrino partikülleri, yazıcıdan çıkarılan silah gibi konular işgal etti.
İşte bilim dünyasının 2013'teki önemli gelişmeleri:
Beklenmedik göktaşı
15 Şubat'ta dünyaya teğet geçecek bir gök cismi için gözler gökyüzüne çevrilmişti. Fakat aynı gün, 10 bin ton büyüklüğünde bir göktaşı atmosfere girerken yandı ve parçaları Rusya'nın Çelyabinsk bölgesine düştü. Binden fazla kişinin yaralanması neden olan göktaşının yarattığı şok dalgaları binaları sarstı, evlerin camları kırıldı. Bu "kozmik tesadüf", göktaşlarının çarpma anını incelemeleri için bilim insanlarına eşşiz bir fırsat sundu.
Göktaşı parçalarının çarpma anını, Rusya'da sigorta yolsuzluklarını engellemek için araçların ön paneline zorunlu olarak konan kameralara takıldı. Göktaşının en büyük parçası daha sonra Çebarkul gölünden çıkarılıp müzeye kondu.
Yıldızlararası uzay
Mart ayında, bilim insanları NASA'nın 1977'de güneş sisteminin ötesini keşfetmek için uzaya yolladığı Voyager 1 aracının Ağustos 2012'de heliosferi (Güneşten gelen sıcak gaz baloncuklarının oluşturduğu tabaka) sorunsuz terk ettiğini gösteren bulguları açıkladı.
Ancak NASA'dan bazı yetkililer bu açıklamaya karşı iddialarla yanıt verdi. Eylül'de görünüm tamamen değişti ve Voyager 1 projesinde görevli bilim insanları, uzay aracının güneş sistemini terk ederek yıldızlararası bölgeye girdiğini duyurdu.
Bazıları hala şüphe belirtmesine rağmen Voyager 1, fırlatılışından 36 yıl sonra yıldızlar arası uzaya giren, insan eliyle yapılmış ilk cisim oldu.
Yazıcıdan silah
Mayıs'ta BBC, ABD'de dünyanın yazıcıdan çıkarılan ilk üç boyutlu silahının başarıyla denendiğini duyurdu. Kendisini "Kripto anarsişti" olarak tanımlayan Cody Wilson tarafından tasarlanan ve Teksas Austin'deki bir atış alanında denenen plastik silahı internetten bir haftadan az bir süre için yaklaşık 100 bin kişi "indirdi".
Amerikan hükümeti daha sonra silahlara karşı kampanya yürüten örgütlerin baskısıyla söz konusu silahı internet sitesinden kaldırttı.
Yeraltı teleskopu
Güney kutbunda yerin yüzlerce metre altındaki buz kütlesine yerleştirilen dev teleskop, Güneş Sistemi dışından gelen yüksek enerjili nötrino parçacıklarını tespit etti.
Küresel ısınma
Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, 1950'den bu yana küresel ısınmanın temel nedeni olarak "% 95 kesinlikle" insan faaliyetlerini gösterdi.
Nanotüplü bilgisayarlar
ABD'de Stanford Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı, Eylül ayında nanotüpten yaptıkları ilk bilgisayarı tanıttı. Cedric adlı bilgisayar prototipinin günümüzde kullanılan silikonlu modellere kıyasla daha küçük, hızlı ve etkili bilgisayarların kapısınını aralayabileceği belirtiliyor.
Bu arada, NASA ve Google, 15 milyon dolara mal olan ve kuantum mekaniğine dayalı olarak çalıştığı belirtilen bilgisayara ortak oldu.
ABD'de insan beyninin haritasını çıkarmayı amaçlayan projenin ilk sonuçları Mart'ta açıklandı. "Human Connectome" adlı proje, beyin yapılarının insan yeteneğini ve davranışlarını nasıl etkilediğini belirlemeyi amaçlıyor.
Uzayın yeni öncüleri
2013'te uzay yarışı belirgin şekilde hızlandı. Hindistan, Mars'a insansız uzay aracı gönderdi. Çin'in Yeşim Tavşanı adlı robotu, 37 yıl sonra Ay'ın yüzeyine "yumuşak iniş" yapan ilk uzay aracı oldu.
