ABD’nin Maryland eyaletindeki Ulusal Kanser Enstitüsü’nden bilim insanları her hücresinde insan kromozomu olan bir fare yaratmayı başardıklarını açıkladı. Bu gelişme, gelecekte genetik hastalıkların tedavisinde kullanılabileceği bildirildi. Araştırmalarda kullanılan insan kromozomlarının bir donörden alınmak yerine laboratuvar ortamında kimyasal yapı taşları kullanılarak üretildiği belirten bilim insanları, elde edilen sonuçların sentetik biyoloji alanında önemli gelişmelere neden olması beklendiğini açıkladı.
İngiliz The independent gazetesinin haberine göre, İnsan kromozomlu fare üreten ekipten Natalay Kouprina, "Sentetik insan kromozomu üretmekteki amacımız insan hücrelerine gen aktarmak için bir yöntem bulmak ve insan hücrelerinde genlerin nasıl çalıştığını incelemek. İleride bu şekilde elde ettiğimiz bilgileri kalıtımsal genetik hastalıkların tedavisini mümkün kılacak bir gen terapisi geliştirmekte kullanabiliriz" dedi.
Dr Kourpina sentetik insan kromozomunun "kromozom 47" olarak anıldığını çünkü insanlarda doğal olarak 46 kromozom bulunduğunu açıkladı. Kourpina sentetik biyolojinin en başarılı yönünün kromozom 47’nin geri kalan kromozomları etkilememesi olduğunu söyledi.
Sentetik biyoloji dışındaki gen terapilerinde insan genomuna dışarıdan ekstra genler ekleniyor. Dr Kourpina "Eski tip gen terapilerinde virüslerle genoma eklenen yeni genler sorun yaratabiliyordu. Ancak sentetik gen terapisinde eklenen kromozom diğer genlerle etkileşime geçmiyor" dedi.
İngiltere sentetik maya üretecek
İnsan kromozomlu fare açıklaması İngiliz hükümetinin bir çok sentetik biyoloji araştırmasına 60 milyon sterlin ödenek ayıracağını açıklamasının ardından geldi. Hükümet yardımı alacak projeler arasında 16 farklı maya kromozomunu laboratuvar ortamında sentetik olarak üreterek, dünyanın ilk tamamen sentetik kompleks organizmasını yaratma projesi de bulunuyor.
İnsan yapımı sentetik mayanın gelecekte antibiyotikler ve aşılar gibi yeni biyolojik materyaller üretmek için bir platform oluşturabileceği belirtilirken, sentetik insan kromozomları sayesinde hastalıklı doku ve organlara sağlıklı genlerin aşılanabileceği açıklandı. Ancak İngiliz bilim insanları İngiltere’de insan kromozomlu fare üretimi gibi projeler üzerinde çalışılmadığını, sentetik insan kromozomu üretiminin İngiltere’de etik engeline takılacağını söyledi.
İmperial Üniversitesi'nden Dr. Paul Freemont, mayanın binlerce yıldır ekmek ve bira yapımında kullanıldığını belirterek, "Şimdi mayayı öngörülebilir ve sağlam bir yapıya dönüştürüp, modern yaşamımızda ihtiyaç duyduğumuz karmaşık ürünlerin üretimi için daha fazla uyarlama fırsatımız var" dedi.
Bilim insanları 16 yapay kromozom ve 6 bin gen ile tamamlanacak ilk sentetik mayanın, 2018 yılında hazır olmasını umduklarını açıkladılar. İngiltereli bilim insanları, DNA'nın 700 bin baz çiftinden oluşan kromozom 11'i, yapmaya başlayacaklarını da belirttiler.
