T24 Dış Haberler
Kuzey İtalya'nın Torino kentinde doğan Umberto Motto, 4 Mayıs 1949'da ailesinin Torino ve İtalyan milli takımı için forma üreten fabrikasını iki müşterisine gezdirdiği sırada bir felâketin haberini aldı.
Yedi gün boyunca yağmur durmamış, Po Nehri yağmurdan dolayı taşmıştı. Sis yüzünden önlerini görmekte bile zorlanıyorlardı.
Şu anda 93 yaşında olan Motto, misafirlerini gezdirmekten şehre döndüğünde yolları korna çalan arabalarla dolu gördü. Motto, CNN'e yaptığı açıklamada gördükleri manzaranın "iyi bir şey olduğunu" düşündüklerini söyledi.
Motto, Torino FC'nin şehirdeki merkezine döndüğünde binanın bekçisi Mario Lanati tarafından karşılandı ve hızla üst kata çıkarıldı. Lanati ona "Feci bir şey oldu, uçak düştü" dedi. Motto, şaşkın bir şekilde "Hangi uçak?" diye sordu.
Lanati'nin cevabı Motto'nun ve Torino ile bağlantılı herkesin hayatını geri dönülmez bir şekilde değiştirecekti.
Lanati'nin bahsettiği uçak, Torino A takımının neredeyse tamamını Benfica'ya karşı bir dostluk maçı oynadıkları Portekiz'in Lizbon şehrinden İtalya'ya taşıyordu.
Torino-Aeritalia Havalimanı'na yaklaşırken hava koşullarından etkilenen uçak Superga tepesinin kenarına çarptı ve uçakta bulunan 31 kişinin tamamı hayatını kaybetti. Ölenler arasında Torino'nun 18 ilk takım oyuncusu, antrenörleri, İtalyan spor gazetecileri ve uçuş ekibi de vardı.
Motto, bazı gazetecilerin de binaya girmeyi başardığını ve orada bulunanlara sorular sorduğunu hatırlıyor; "Kimsenin konuşmaya cesareti yoktu. Çünkü böyle bir durum karşısında konuşmanın mümkün olmadığını anlamıştık" diyor.
Tarihteki en büyük spor felaketi
Bu olay tarihteki en büyük spor felaketlerinden biri olarak kaldı ve İtalyan futbolunun gelmiş geçmiş en büyük takımlarından birini bir anda yok etti.
İnanılmaz başarısı nedeniyle 'Grande Torino' olarak anılan Torino takımı, üst üste beşinci İtalya ligi şampiyonluğunu elde etmenin eşiğindeydi ve oyuncuları o dönemde İtalyan milli takımının da bel kemiğini oluşturuyordu.
Superga'daki anıt
Torino'ya şampiyonluk verildi
Sezonun bitimine sadece dört maç kala, ligin geri kalanı ve İtalyan federasyonu Torino'ya şampiyonluğu vermeyi kabul etti, ancak takımın hala sezonu bitirmesi gerekiyordu.
Federasyon, Torino'nun o dönem İtalya şampiyonu olan genç takımını kalan dört rakibinin genç takımlarına karşı oynatma teklifini kabul etti.
Motto, kazadan sadece 11 gün sonra Genoa'ya karşı oynanan ilk maçtan önce Novo'nun soyunma odasına geldiğini ve her oyuncuyu tek tek kucakladıktan sonra onlara şöyle dediğini hatırlıyor: "Çocuklar, ustalarınız sizi izliyor."
Motto'ya göre hakemin bile teşvik edici sözleri vardı. "Forza ragazzi" dedi hakem Torino oyuncularına: "Haydi çocuklar"
Torino, Genoa'yı yendikten sonra sezonun son maçlarında Palermo, Sampdoria ve Fiorentina karşısında galibiyetler elde etti.
"Onları şehrin her yerinde görebilirdiniz"
Kazanın Torino kenti ve halkı üzerindeki etkisi yıkıcıydı. Yazar Roberto Pennino, felaketten etkilenenlerle yıllarca röportaj yaptı ve bu yıl, felaketin 75. yıldönümünde İngilizce olarak yayımlanan 'Immortal Torino' adlı kitabında kentin yaşadığı kayıp duygusunu anlatıyor.
Pennino CNN'e yaptığı açıklamada, "Superga'da hayatını kaybeden bu oyuncular gerçekten cana yakındı," dedi ve şunları söyledi:
"Onları şehrin her yerinde görebilirdiniz. Taraftarlarıyla aynı restoranlara, aynı sinemalara, aynı pastanelere gidiyorlardı.
"Bu yüzden öldüklerinde - bir ekip olarak - derinden özlendiler, ama aynı zamanda şehrin kendisinde de özlendiler. Görülebilecekleri her yerde insanlar onlarla sohbet edebilirdi. Pek çok insan bir yakınını kaybetmiş gibi hissetti."
Kazadan sadece iki gün sonra oyuncuların tabutları şehirden geçirilirken 700 bin kadar taraftarın sokaklarda sıralandığı tahmin ediliyor.
Diğer kulüpler yardımcı oldu, oyuncu kiraladı
Pennino, 75 yıl sonra bile hâlâ kapanmayan yaranın yanı sıra kazanın Torino için sportif maliyetinin de "felaket" olduğunu söylüyor.
Kaza yaşandığında kulübün bugün sahip olduğu para ya da transfer kasası yoktu. Takımın tüm sermayesi sahadaydı, onlar da oyunculardı. İlk dönemde diğer kulüğler Torino'ya destek oldular. Pennino, diğer İtalyan takımlarının Torino'ya oyuncu kiraladığını ve hatta verdiğini söylüyor ve "Ama tabii ki en iyi oyuncuları değil" diye ekliyor.
Kulüp başkanı Feruccio Novo takımı yeniden inşa etmek için umutsuzca çabaladı ama amacına asla ulaşamadı.
Üst üste beş şampiyonluk kazandıktan sonra Torino, aradan geçen 75 yılda sadece bir kez birinci lig şampiyonluğunu kazandı ve 1975-76 sezonunda kupayı kaldırdı.
Bugün, kulüp kahramanlarını onurlandırmaya devam ediyor ve felaketin 75. yıldönümü olan geçen Cumartesi günü, bazı oyuncuların gömülü olduğu Torino'daki Anıtsal Mezarlık'ta bir tören düzenledi.
