Associated Press haber ajansı, 2013 Eylül ayından 2014’ün Aralık ayına kadar Türkiye’den Suriye’ye geçen 4037 militanının IŞİD tarafından doldurulmuş giriş belgelerine ulaştı. Buna göre bu sayının yaklaşık üçte biri belirli 3 bölgeden geçiş yapmış.
Bu militanların sayısı IŞİD’in toplam yabancı savaşçı sayısının yüzde 25 ile yüzde 40’ı arasında ve bu sayı bu süre içinde Türkiye’den Suriye’ye geçen yabancı savaşçıların tamamını temsil etmiyor. Merkezi İstihbarat Dairesi’ne (CIA) göre IŞİD 2014 sonu itibarıyla 20 ile 31 bin 500 arasında militana sahip. Bunların yaklaşık yarısı da yabancı. Belgeler, Suriye muhalefetinin haber sitesi Zaman el Wasl’a sızdırıldı, Zaman el Wasl da belgeleri AP’ye verdi.
Associated Press haberinde, “28 Haziran’da 44 kişinin yaşamını yitirdiği İstanbul Atatürk Havalimanı saldırısı, Türkiye’nin kendi topraklarında IŞİD’in serbestçe hareket etmesinin bedelini ödediği yolundaki kaygıları arttırdı” diye yazıyor.
Bazı uzmanlara göre IŞİD, Türkiye’nin IŞİD karşıtı koalisyona desteği nedeniyle intikam alıyor. Türkiye sınır kontrollarını sıkılaştırmış durumda, ayrıca IŞİD’in Suriye’de elinde tuttuğu tek sınır bölgesini almak isteyen muhaliflere de destek veriyor.
Nispeten açık sınır, hem Amerika’nın desteklediği muhalifler hem de Türk topraklarını üs ve destek rotası olarak kullanan muhalifler için çok önemli. Sınır ayrıca savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan yaklaşık 3 milyon sığınmacı için hayat kurtaran bir kaçış rotası, muhaliflerin elinde tuttuğu bölgelere insani yardım için de bir yol aynı zamanda.
Adını vermeyen bir Türk yetkili Ankara’nın radikal savaşçıları bilerek Suriye’ye geçişine izin verdiği iddiasını reddediyor. Yetkili, Türkiye’nin binlerce yabancı savaşçıyı gözaltına aldığını ve ülkelerine geri gönderdiğini belirtiyor.
Yetkili, bu insanların Türkiye’ye gitmelerine izin verenlerin incelenmesi gerektiğini belirtiyor. Yetkili, Ankara’nın Avrupa Birliği dahil, diğer ülkelerden istihbarat paylaşımı istediğini ama bunun 2014’ün sonuna kadar ciddiye alınmadığını kaydediyor.
Dışişleri Bakanlığı’na göre Türkiye, 2011 Mart ayından 2016’ya kadar 3250 yabancı savaşçıyı sınırdışı etti. İçişleri Bakanı Efkan Ala, bu yıl Türkiye’nin 1654 IŞİD şüphelisini gözaltına aldığını, 663’ünün hala tutuklu bulunduğunu ve bunların yarısından fazlası yabancı savaşçı olduğunu belirtti.
IŞİD, Atatürk Havalimanı saldırısını üstlenmedi ancak şüpheler örgüt üzerinde. IŞİD, Türkiye’deki hücrelerini güçlendirmiş durumda.
Amerika ve Avrupa Birliği’nin baskısının da etkisiyle Türkiye, geçen yıldan bu yana sınır kontrollerini sıkılaştırmış durumda. Hükümet yetkilileri, tamamlandığında sınırın üçte birinden fazlasını kaplayacak duvar inşaatı çalışmalarını yakından takip ediyor.
AP’nin ele geçirdiği belgeler, Türkiye’den giriş yapan militanlar için IŞİD “sınır yetkilisi” tarafından doldurulmuş. 4037 giriş belgesinden yaklaşık 3900’ünün giriş yerleri belli. Geçiş için 19 farklı alan kullanılmış. Ama 2930’u 3 Suriye bölgesini kullanmış. Tel Abyad, Cerablus veya Azez. Bu üç bölgenin karşılığında Türk tarafında Akçakale, Karkamış ve Öncüpınar var.
Belgeler, yabancı savaşçıların dünyanın birçok bölgesinden geldiğini gösteriyor, Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu, Kafkas bölgesi ve Güney Asya. Alman istihbarat yetkilileri de belgelerin gerçek gibi gözüktüğünü belirtiyor.
Belgeler, militanların resmi geçiş noktalarını ya da kaçakçılık yollarını kullanıp kullanmadığını göstermiyor, ama görgü tanıkları AP’ye ikisini de kullandıklarını kaydetti.
Sınırın Suriye tarafında El Rai bölgesinde çalışan Suriyeli bir kaçakçı, Kasım ayına kadar bölgenin Cerablus geçişi de dahil, IŞİD militanları tarafından sıklıkla kullanıldığını belirtti. Kaçakçıya göre IŞİD, günde ortalama 30-40 kişi getiriyordu.
IŞİD’in giriş belgelerine göre 190 militan 2014’te el Rai’ye geçti.
Söz konusu kaçakçı, 8 ay öncesine kadar IŞİD’in sınıra araçlarıyla yaklaştığını ve sınırı ya yürüyerek ya da motorla geçtiklerini söylüyor. Kaçakcı ayırca, “Bazen Türk askerleri Suriye’den gelen köylü ve kaçakçılara, Türkiye’ye gireceklerse silahsız olmalarını söylüyordu ama Türkiye’den Suriye’ye geçecekseniz istediğiniz kadar silah getirebiliyordunuz” diyor.
Daha doğuda, bölünmüş Tel Abyad ve Türk tarafında Akçakale, IŞİD için bir başka önemli varış noktası. Burası Rakka’ya giden yola açılıyor.
Tel Abyad’da sınır kapısındaki kişiye yardım eden Suriyeli eski bir muhalife göre IŞİD, Türkiye’ye sivillerden daha rahat girip çıkabiliyordu. Türk yetkililerin geçişteki herkesin fotoğrafını çektiğini söylüyor. “Yabancı militanlar görünüşlerinden ve dillerinden oldukça belli oluyordu” diyor.
Hafta sonları geçiş kapatılınca, yabancı savaşçılar bilinen kaçakçılık güzergahlarını kullandı. Eski muhalif, “Türkler biliyordu, yanlarından geçtiler” diyor. O güzergâh, Kürt güçler 2015’te Tel Abyad’ı alınca kapatıldı.
