BM: Suriye iç savaşında tutuklanan on binlerce insan hala kayıp

Birleşmiş Milletler (BM), Suriye'deki iç savaş esnasında yapılan tutuklamalarda on binlerce insanın hala kayıp olduğunu bildirdi.

BM İnsan Hakları Konseyi Uluslararası Bağımsız Suriye Araştırma Komisyonu tarafından hazırlanan raporda binlerce insanın da tutuklamalarda işkenceye maruz kaldığı ya da öldürüldüğü aktarıldı.

İç savaştaki tüm tarafların savaş ve insan hakları suçlarının detaylandırıldığı rapor kapsamında görüşülen kurbanlar ve tanıklar, küçük yaşlardaki çocukların cinsel istismarı dahil yaşanan acı olayları anlattı.

Raporda sorunun "çözülmesi gereken ulusal bir travma" olduğu belirtildi.

İç savaşta yüz binlerce kişi öldü, milyonlarca insan ülkeyi terk etti

Mart 2011'de Beşar Esad yönetimi, muhalefeti bastırmak için ölümcül güç kullanınca, devlet başkanının istifasını isteyen gösteriler tüm ülkeye yayıldı. Barışçıl gösterilerle başlayan isyan, tüm bir ülkede yıkıma yol açan, yüz binlerce kişinin öldüğü, milyonlarca kişinin evlerinden olduğu topyekun bir iç savaşa dönüştü.

Çatışmalarda 380 binden fazla kişi öldü, şehirler yıkıldı ve diğer ülkeler de savaşa bulaştı. Yaklaşık 6 milyon kişi ülkeyi terk etti.

Komisyon Başkanı Paulo Pinheiro rapora ilişkin yaptığı açıklamada, "Hükümet güçlerinin siyasi muhalifleri, gazetecileri, insan hakları aktivistlerini ve göstericileri keyfi olarak gözaltına alması, çatışmanın hem temel nedeni hem de tetikleyicisi oldu" diye konuştu.

Pinheiro, bunun ardından ise BM'nin terörist grup olarak tanımladığı IŞİD ve Heyet Tahrir el-Şam gibi silahlı grupların, insanları özgürlüklerinden mahrum bıraktığını ve çirkin mezhepsel ihlallere imza attığını söyledi.

'Seni şu an burada öldürürüz, kimse duymaz'

100'den fazla ıslahevinden 2 bin 560'dan fazla kişiyle yapılan görüşmeler neticesinde hazırlanan rapor, savaşın neredeyse tüm tarafları tarafından yapılan ihlalleri belgeliyor.

İç savaşta tutuklanmış kişiler, aylarca gün ışığı görmeden yaşadıklarını; kirli su içmeye ve küflü yiyecekler yemeye zorlandıklarını; tuvaleti olmayan küçük hücreleri yüzlerce kişiyle paylaştıklarını ve tıbbi bakımdan mahrum bırakıldıklarını anlattı.

Hükümet hapishanelerinde insanlık dışı muameleye maruz kalan ya da işkence gören kişiler, güvenlik güçlerinin itiraf elde etmek için kullandığı 20 farklı yöntemden bahsetti.

Bu yöntemler arasında elektrik şoku, vücudun belli bölümlerinin yakılması, tırnak ve diş çekimleri ya da insanların bir ya da iki uzvundan uzun süre asılı bırakılması gibi işkenceler var.

Humus şehrinde hükümet tarafından tutuklanmış bir kişi, "Önce işkence ettiler ve sonra da 'Seni burada şu anda öldürürüz. Kimsenin ruhu duymaz' dediler" diyerek yaşadıklarını anlattı.

İşkence mağdurları, tüm bu yaşadıklarının ardından kronikleşmiş fiziksel ağrılara ve pek çok ruhsal probleme sahip olduklarını dile getirdi.

Humus ve Şam'da askeri merkezlerde işkenceye ve tecavüze uğradığını söyleyen bir kadın, "Bez bağlanmadan yaşayamıyorum. Vücudumun her yerinde şiddetli ağrılar var. Benim için artık herhangi bir umut yok. Hayatım tamamen mahvoldu" diye konuştu.

Heyet Tahrir el-Şam'ın işkenceleri

Raporda ayrıca eskiden El Kaide'ye bağlı olan Nusra Cephesi militanlarının kurduğu cihatçı Heyet Tahrir el-Şam örgütü tarafından yapılan işkenceler de yer alıyor.

Birkaç erkek çıplak bırakılmaya zorlandıklarını, cinsel organlarına elektrik verildiğini ve tecavüze uğradığını anlattı. Kadın tutuklular ise tecavüzle tehdit edildiklerini ve bir kadına Hama şehrinde bir kontrol noktasında tecavüz edildiğini bildirdi.

Tutuklamalar esnasında öldürülenlerin sayısı bilinmiyor

Görüşmelere katılan kişiler tutukluların yargısız infazlarla ya da silahlı çeteler veya hükümetin gerçekleştirdiği adil olmayan yargılamalar neticesinde öldürüldüğünü belirtti.

Tutuklamalar esnasında ölenlerin kesin sayısı bilinmiyor. Ancak hükümet tarafından gözaltında tutulan on binlerce kişinin öldürüldüğü tahmin ediliyor.

Rapor, birden fazla kaynağa dayandırdığı bilgilere göre, öldürülen tutukluların hastane kayıtlarının ardından ikisi Şam'ın dış mahallelerinde olmak üzere çeşitli toplu mezarlara gömüldüğünü söylüyor.

Hükümet ve Heyet Tahrir el-Şam ise tutuklulara işkence yapıldığına ilişkin beyanları yalanladı.

'Aileler gerçeği bilme hakkına sahip'

Pinheiro ise yüzbinlerce insanın, aile üyelerine ilişkin gerçeği öğrenme hakkına sahip olduğunu söyledi ve ekledi:

"Bu, taraflar ve uluslararası toplum tarafından acilen ele alınması gereken ulusal bir travmadır."

• Suriyeli eski ajan Almanya'daki davada insanlığa karşı suç işlemekten 4,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı
• Hiç kimsenin istemediği kadınlar ve çocuklar
• Suriye Kürtleri, IŞİD şüphelileri için uluslararası mahkeme kurulmasını istedi