Eski Türk Hava Kurumu pilotu Günay Ciyavul, Rusya’dan kiralanarak getirilen ve Kahramanmaraş’ta yangına müdahale sırasında düşen uçağın Türkiye’deki arazi koşullarına uygun olmadığını söyledi. THK ile ilgili tartışmalara da değinen Ciyavul, kısa vadeli yatırımlar yerine orman yangınlarına müdahale için Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı ayrı birim kurulması gerektiğini ve bu birimin orman yangınları konusunda uzmanlaştırılması gerektiğini dile getirdi.
Eski Türk Hava Kurumu pilotu Günay Ciyavul, THK ile ilgili tartışmaları, hangar bekletilen THK uçaklarının durumunu, THK’nın işleyişindeki sorunları ve Kahramanmaraş’ta düşen Rus yangın söndürme uçağı ile ilgili tespitlerini Murat Sabuncu’ya anlattı.
"Ne oldu da bu uçaklar 100 litreye takıldı"
Geçmişte THK’nın elindeki uçakların yangın söndürme çalışmalarında kullanıldığını söyleyen ve THK'nın yaptığı ihaleyi hatırlatan Ciyavul, THK’nın elindeki 9 uçağın birinin uçacak durumda olmadığını, ikisinin de ağır parçalar beklediği için uçamadığını söyleyerek “Ama geri kalan 6 uçağı Orman Genel Müdürlüğü yıllarca kiraladı. Bu uçakları OGM’nin kendi personeli uçurdu. Türk pilotlar bu uçakları uçurdular şimdi ne oldu da bu uçaklar 100 litreye takıldı tabi bunların hepsi soru işareti” dedi.
TIKLAYIN - Türk Hava Kurumu 100 litre için, bakanlığın 'yangınla mücadele ihalesine' giremedi
THK’nın mevcut uçaklarının tamir edilmesi durumunda kullanılabileceğini söyleyen Ciyavul, THK’nın elindeki uçaklardan daha eskilerinin birçok ülkede halihazırda aktif olarak kullanıldığını belirtti. “Uçağın eskisi yenisi olmaz, bakımsızı olur” diyen Ciyavul, şöyle konuştu:
"Yunanistan’da THK’daki uçakların daha yaşlıları var"
“Bu uçaklar eğer iş yapamazsa durup dururken bu parçalar değişmez. Uçaklar da böyle. İş makineleri iş yaparak para kazanan makinalar. Tabi ki THK da 2019’da bu uçaklardan para kazanamadığı için bakımlarını yaptırmadı. Ben olsam ben de yaptırmam. Durup dururken uçmayan uçağa neden bakım yaptırılsın”
“Bütün Akdeniz ülkeleri uçak kiralıyor. Birçok ülkenin kendi uçağı var zaten ekstradan uçak kiralıyorlar. Yunanistan’da 25-30 tane bizim THK’daki uçakların daha yaşlıları duruyor. İspanya’da, İtalya’da var. Hatta bunlar uçaklarını kiralıyorlar. Ama bizim ülkemizde THK’nın uçakları varken onları yere hapsediyoruz. Hepsini yurt dışından kiralıyoruz. Hava araçlarınızın tamamını yurt dışından kiralarsanız buna ne paranız ne de insan gücü dayanır. Yabancılar da sizin ormanlarınızı kendi ormanları gibi korumaz. Türk pilotları gibi uçamaz”
‘"4 ay maaş vereyim sonra sizi işten çıkarırım’ diyerek bu işler olmaz"
THK yerine bakanlığa bağlı alternatif bir yangın birimi kurulması önerisinde bulunan Ciyavul, “Orman yangınlarını söndürmek için Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı ayrı bir müdürlük olması lazım. Sadece işleri orman yangınlarını söndürmek olması lazım. Tabiri caizse, yani yazın gelip de sokaktan toplayıp ‘4 ay maaş vereyim sonra sizi işten çıkarırım’ diyerek bu işler olmaz. Yangın söndürme birimlerinin olması, bu yangınlarla ilgili bilimsel araştırmalar yapılması lazım. Bu birime bağlı uçaklar olması lazım. Bunların üzerine oradaki personelin eğitim görmesi lazım” dedi.
"Rus uçaklarını Türkiye’de kullanmak sakıncalıydı"
Yangın uçaklarının orman yangınlarını söndürmede helikopterden çok daha etkili olduğunu söyleyen Ciyavul, Rusya’dan kiralanan yangın söndürme uçaklarının ise Türkiye’deki coğrafyay uygun olmadığını ifade etti. 12 ton kapasiteli Rus uçağının manevra kabiliyetinin az olduğunu söyleyen Ciyavul, Kahramanmaraş’ta düşen Rus yangın söndürme uçağına ilişkin şöyle konuştu:
“Belki Afrika savanlarında bu uçaklar çok faydalı olabilir. Bu uçakları Türkiye’de kullanmak bence sakıncalıydı. Havadan attığı suyun miktarı değil önemli olan emniyetli bir şekilde müdahale edebilmesi”
“Bu kaza olmadan evvelki son saniyesine kadar olan bazı hataları anlatabilirim. Bir kere bu yangın görevi farklı bir görevdir yani pilotlar maharetleri, yetenekleri ve hırsları ile doğru orantılıdır. Bu dışarıdan gelen pilotlar, rica ile gönderilen uçaklar. Acaba Rusya'dan gönderirken pilot bulamadılar da acemi pilotlar mı gönderdiler. İkincisi bu uçakların vadi içerisine girip görev yapması çok zor. Üçüncüsü arazi şartlarından ziyade, uçakta bir motor arızası var gibi geldi bana. Pilotlar acemi olabilir çünkü pilotlar suyu aldıktan ve attıktan sonra performans maksimum oluyor. Böyle bir durumda uçak tırmanabilir. Ben baktım suyu attı attıktan sonra dağlara devam ediyor uçak. Tecrübeli bir pilot o uçağın oradan geçip geçmeyeceğini tahmin edebilir. Bu pilot direk dağlara doğru devam etti. Vurmadan önce motor durması gibi bir ses var. Manevra kabiliyeti düşük bir uçak ve orada çukur bir yere mecburi iniş planlaması bile yapamadan direk dağa vurup oraya düştü. Bir de arazi şartları çok kötü, o uçakların oraya girmesi çok risk. Girdiğinde çıkışını hesap etmek zorundaydı. Ben olsaydım suyu attıktan sonra aşağıda vadi gibi olan yere uçup döne döne o dağları aşabilirdim. Ama pilot dümdüz devam etti. Ama motorlar da gitmiş olabilir ki bu motorlar çok hassaslar. Bu uçakların ülkemizde kullanmak doğru bir iş değil”
