Charles Darwin: Doğa bilimcinin milyonlarca dolar değerinde iki defteri 20 yıldır kayıp
Cambridge Üniversitesi "Muhtemelen çalındılar" dedi
24 Kasım 2020 13:09
İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin'in milyonlarca sterlin değerinde iki not defterinin 20 yıldır kayıp olduğunu açıkladı.
Defterlerden biri, doğal seçilim yoluyla evrim teorisinin kurucusu olarak görülen 19. yüzyıl bilim insanının, türler arasındaki evrim ilişkilerini incelediği ünlü Hayat Ağacı şemasını içeriyor.
Kütüphane küratörleri "yoğun araştırma" sonunda defterlerin çalınmış olduğu sonucuna vardı ve onları bulmak için kamuoyunun yardımını istedi.
Üniversite kütüphanesinin sorumlusu Dr. Jessica Gardner, defterlerin kaybolmasının "çok acı" olduğunu ve bulmak için her şeyi yapacaklarını söyledi.
Darwin'in defterleri en son Kasım 2000'de, fotoğraflarının çekilmesi amacıyla kütüphanedeki özel ez yazmaları bölümünden çıkarıldıklarında görülmüştü.
Kütüphanedeki tamirden dolayı fotoğraflama işlemi geçici stüdyo olarak kullanılan bir bölümde yapıldı.
Ancak iki ay sonra rutin bir denetleme sırasında defterlerin kaybolduğu anlaşıldı.
2017'de göreve başlayan Dr. Gardner, "Kasım'da fotoğrafların çekildiğini biliyoruz, ama defterlerin normalde olması gereken raflarda olmadığının anlaşıldığı Ocak 2001'e kadar geçen zaman içinde ne olduğunu bilmiyoruz" dedi ve kayıtlarda da herhangi bir bilgi olmadığını söyledi.
Önce defterlerin yanlış raflara konmuş olabileceği düşünüldü. Daha sonraki yıllarda ise raf uzunluğu 200 km'yi bulan ve 10 milyonu aşkın harita ve el yazması kitap ve başka nesneler içeren kütüphanede birkaç yoğun arama yapıldı.
2020 başlarında Dr Gardner yeni bir arama yaptırdı. Darwin'in kitap, çizim ve mektuplarını içeren 189 kutuya tek tek bakıldı. Ancak defterler bulunamadı.
Sonunda, defterlerin kütüphanede yanlış yere konulmuş olabilecekleri varsayımının doğru olmadığı sonucuna varıldı.
'Muhtemelen çalındılar'
Gardner, "Bu defterler muhtemelen çalındılar. Başından beri bu ihtimal gözetilmeliydi, ama öyle olmadı" diyor ve kütüphanedeki güvenliğin geçen 20 yıl içinde gözden geçirildiğini ve sıkılaştırıldığını belirtiyor.
Cambridgeshire Polisi olay hakkında bilgilendirildi ve defterler Kayıp Sanat Eserleri listesine eklenerek İnterpol kayıtlarına geçti.
Charles Darwin, Temmuz 1837'de 28 yaşında genç bir bilim insanı iken Londra'daki evinde, kırmızı deriyle kaplı not defterlerinden birinin üzerine "Düşünüyorum" diye yazmış ve Hayat Ağacı olarak bilinen şemasını çizmişti.
Darwin, Beagle adlı gemiyle Galapagos Adaları'na yaptığı geziden yeni dönmüş ve bu geziden esinlendiği bilimsel fikirler üzerinde çalışıyordu.
Cambridge Üniversitesi bilim tarihi ve felsefesi profesörü Jim Secord, bu defterlerin, Darwin'in türlerin kökeni ile ilgili sorulara kafasında yanıt arama girişimlerini içerdiğini belirtiyor.
20 yıl sonra 24 Kasım 1859'da Darwin, Türlerin Kökeni kitabında hayat ağacı fikrini daha geliştirmiş bir şekilde açıklamıştı.
Dijital kopyaları var
Secord, "Bu defterlere baktığınızda Darwin'in kafasının içine giriyorsunuz adeta" diyor ve Darwin'in bilimsel hayal gücünün ne kadar derin olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Bu eserlerin dijital kopyalarının mevcut olduğunu, ancak orijinallerinin yerini tutmayacağını belirterek "Böylesi simgesel bir nesnenin kaybolması gerçekten tam bir trajedi" diyor.
Kartpostal büyüklüğündeki defterler kitap boyutunda kutular içinde saklanıyordu.
Defterlerin bulunma ihtimalini hala göz ardı etmediklerini belirten Dr. Gardner "Aramaya son vermeyeceğiz" diyor.
Ancak rafların ve depoların yeniden elden geçirilmesinin beş yıl alabileceği belirtiliyor.
Kamuoyundan, eski çalışanlardan ve araştırmacılardan da yardım isteniyor.
Darwin kimdir?
Charles Darwin, doğal seçilim yoluyla evrim teorisi ile tanınan İngiliz doğa bilimcisi, jeolog ve biyolog bilim insanı.
1859'da yayımlanan Türlerin Kökeni kitabı büyük yankı yarattı ve doğa dünyasında bakışımızı değiştirdi.
Bazı hayvanların, çevreye uyum sağlama yoluyla zaman içinde diğer hayvanlardan evrildiğini gösteren deliller sunduğu kitabı çok tartışıldı. Zira bu düşünce, tüm canlıları tanrının yarattığına ilişkin dönemin yaygın inancının tersini savunuyordu.
Darwin, Pasifik Okyanusu'ndaki Galapagos Adaları'nda 18 ispinoz kuşu türünün gagalarındaki farklılıkları incelemiş ve "İnsanın kökeni ve tarihi konusunda ışık tutacak" diye yazmıştı.
1871'de yayımlanan İnsanın Türeyişi adlı eserinde ise Darwin evrim teorisini insanlara uyguladı ve kuyruksuz maymunlarla (ape) atalarımızın ortak olduğunu ileri sürdü.
Bu teori, bugüne dek ortaya atılmış en etkili bilimsel fikirlerden biri oldu.
Bu teorinin yansımalarının bugün de dünya algımız ve din, siyaset, ekonomi ve sanat üzerinde büyük etkisi var.
