DEM Partili Tiryaki'den Bakan Yerlikaya'ya kayyım eleştirisi: Sizin yaptığınızın da askerî darbelerden hiçbir farkı yok

CHP Bilecik Milletvekili Yaşar Tüzün, İçişleri Bakanlığı personelinin özlük haklarında yönelik hiçbir iyileştirme yapılmadığını belirtti. Tüzün ayrıca Genel Kurul'da görüşülmekte olan kanun teklifindeki eksikliklere tepki gösterdi. Tüzün'ün açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

"Personel ve araç sayımız artıyor ama İçişleri'ne bağlı 620 bin personelimizin özlük haklarına yönelik hiçbir iyileştirme yapılmadı. TBMM'de bir kanun teklifiniz var. Bu kanun teklifi komisyonda geçtiğimiz hafta görüşüldü. Ne komisyon çalışmalarına ne Genel Kurul'a katılıyorsunuz. Teklif ettiğiniz kanun metninde 48 madde söz konusu, bir torba kanun ve farklı farklı bakanlıkların kanunu bu torbanın içine konulmuş. Görüşmeler esnasında alelacele gönderdiğiniz kanun teklifinde teklif metniyle gerekçe metniyle uymadığı birçok maddeyi CHP olarak gündeme getirdik. Komisyon 3-4 defa ara vermek zorunda kaldı, metinler düzeltildi. Bir kanun teklifinin Gazi Meclis'e sunulduğunda gerekli düzenlemenin incelemeden yapıldığınını en somut örneğini geçtiğimiz hafta gördük.

Böylesine bir kanun teklifini Genel Kurul'da görüşmeye başladık. Teklifin içindeki 13 madde geçmişte kabul edilip Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından Anayasa Mahkemesi iade etmiş ve tekrar görüşülmesini istemiştir.

"400 bin dolar vererek TC kimliği alan vatandaşların her türlü yolsuzluğa ve mafya işine girdiğini biliyorsunuz"

Bütçemizin geneline baktığımız zaman azımsanmayacak işler yapılmıştır ancak Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri olan iç politika ve ekonomi sorununun çözülmediğini hepimiz biliyoruz. 2013 yılında toplam 23 milyar dolarlık yatırım geldi. Bugün geldiğimiz noktada bunun yüzde 10'u dahi gözükmemektedir. Çünkü bakanlığın özellikle 250 - 400 bin dolara TC kimlik numarası vermesinin olumsuzluklarını yaşıyoruz. Özellikle 400 bin dolar vererek TC kimliği alan vatandaşların resmi olarak böyle bir alışveriş yapmadığını küçük bir mevduatla bir alışveriş yaptığını, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduktan sonra her türlü yolsuzluğa ve mafya işine girdiğini biliyorsunuz. Türkiye'de mal ve can güvenliğinin olmadığını bilen bu çeteler de çökme operasyonu gerçekleştirmek istiyorlar. Türkiye'deki birçok insanımıza uygulanan siyasi politikaların ne olduğunu siz benden daha iyi biliyorsunuz.

"Türkiye'nin intihar ortalaması 4,01, Emniyet Teşkilatı'nda polislerin intihar ortalaması 15,17"

Emniyet Genel Müdürlüğü'nde toplam 353 bin 857 personel görev yapıyor. Personellerimizle sürekli görüşme halindeyiz, ciddi mağduriyetleri var. Polislerimizin kutsal görevleri siyasi iktidarı tarafından kötüye kullanılmak isteniyor. AKP onlardan milletin güvenliğini değil, kendi iktidarının güvenliğini sağlamalarını istiyor. Üzerlerindeki üniformalarını adeta bir AKP üniforması gibi görmeleri isteniyor ve hükümetin kanuni olmayan emirleri altında çoğu kez muhalefet ve vatandaşla karşı karşıya getirilmek isteniyor ama AKP iktidarı polislerimizin sorunlarını görmezden geliyor. Polislerimizin arkalarında not bırakarak intihar ediyor. Polis intiharlarını Meclis'e getirip 'konuşalım, çözelim' diyoruz ancak iktidar her seferinde reddediyor. 2022 yılında 105, 2023 yılında 113, bu yıl ise 67 polis intihar etmiş. Türkiye'nin intihar ortalaması 4,01, Emniyet Teşkilatı'nda polislerin intihar ortalaması 15,17.

Polis Okulları'na girerken bir sözlü mülakat yapılıyor, başarılı ve sicili temiz olanlar eğitimlerine başlıyor. Yıllar sonra mezun olacakları anda karşılarına 2015 yılında bir yönetmelik çıkarılıyor ve eğitimin son günü sözlü mülakat yapılıyor. Bu mülakatlarda birçok genç eleniyor. Bu mülakatları kaldıracağız dediniz ama hem işe alımda hem de mezuniyet öncesinde mülakat yapmaya devam ediyorsunuz. Acaba bu polisler niye eleniyor? Eğitim esnasında siyasi görüşlerinin AKP'den uzak olduğu anlaşılıyor ve siyasi saiklerle bu insanlar mı eleniyor?

"31 Mart'tan sonra AKP'li olmayan belediyeler üzerinde ciddi bir müfettiş baskısı oluşturmaya çalışıldı"

Kayyum uygulamalarını tartışıyoruz. Sayın Bakan da haksız şekilde iptal edilen İstanbul seçimlerinin ardından kayyum olarak atanmıştı. Sanıyorum kendisi o dönemde kayyumluğu çok beğendiği için haksız ve hukuksuz şekilde kayyum uygulamalarını devam ettiriyor. Esenyurt'ta belediye meclis üyeleri hakkında bir karar bulunmamasına rağmen belediyeye girişleri engelleniyor. Bu Anayasa'ya da hukuk devletine de aykırı bir uygulamadır. Özellikle 31 Mart'tan sonra AKP'li olmayan belediyeler üzerinde ciddi bir müfettiş baskısı oluşturmaya çalışıldı.

TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen kanunun 3. maddesinde mülkiye müfettişlerinin teftiş esnasında sahip oldukları yetkiler düzenlenmeye çalışılıyor. Soruşturma yapma yetkisi Cumhuriyet Savcılarınındır ancak getirilen yasayla müfettişlere Cumhuriyet Savcılarına verilemeyen yetkiler verilmektedir. Müfettişlerin yaptığı ön inceleme soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi yönünde bir görüş beyanından ibarettir. İçişleri Bakanı soruşturma izni verir ya da vermez. Verirse de Danıştay'a gidilir, itiraz kabul edilir ya da edilmez ama müfettiş, Cumhuriyet Savcılarının sahip olmadığı yetkilerle soruşturma yürütüyor. Müfettişlerin raporları doğrultusunda kayyum atanıyor ya da belediye başkanı görevden uzaklaştırılıyor. Sandıkla gelen sandıkla gider. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde sadece muhalif belediyeler denetleniyor. Bu anlamda bir denetim olacaksa öncelikle iktidarı belediyelerinin de denetime tabii tutulması gerekiyor."

DEM Partili Tiryaki'den "kayyım" tepkisi

DEM Parti Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki, bütçe görüşmeleri başlamadan önce komisyon salonunun kapısında yaşanan arbedeyi hatırlatarak Bakan Yerlikaya'ya 'Anayasa'ya sadık mısınız' diye sordu. Tiryaki, verdiği örneklerle Bakanlığın uygulamaları ile Anayasa arasındaki uyuşmazlığa dikkat çekti. 

Tiryaki'nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

"Sayın Bakan, sabah tartışma sırasında 'Ben bu Anayasa'ya yemin ettim' dediniz. Gerçekten Anayasa'ya sadık mısınız Sayın Bakan? Anayasa 127/3'ün son cümlesinde 'Görevleri ile ilgili bir suç sebebiyle haklarında soruşturma ve kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyelerini İçişleri Bakanı geçici bir tedbir olarak kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.' Sizin dönemizde görevden uzaklaştırılan ve yerine kayyum atanan hiç kimsenin görevi ile ilgili bir soruşturma var mı? Bu nasıl Anayasa'ya sadakat?

"Anayasa'ya bağlılık yemini etmiş gibi davranıyorsunuz ama sonuçta aykırı hareket ediyorsunuz"

Anayasa'nın 13. maddesi temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılmasını düzenlemiş. 13. madde diyor ki 'Temel hak ve hürriyetler özlerin dokunulmaksızın yalnızca Anayasa'nın belirtilen sebeplere bağlı olarak sınırlanabilir.' Anayasa'da kendi göreviyle ilgili bir soruşturma dışında herhangi bir soruşturma dışında sınırlama var mı? Ancak bu koşullar altında birisini görevden uzaklaştırabilirsiniz. Temel bir anayasal hakkı ihlal ediyorsunuz. Darbeciler de bir sebep söylüyordu, siz de söylüyorsunuz. Generaller de bunu yapıyordu. Türk Silahlı Kuvvetleri, TSK İç Hizmet Kanunu'nun 35. maddesine dayanarak bir askeri darbe yaptı. 12 Eylül, 27 Mayıs askeri darbeleriyle sizin yaptığınız darbeler arasında hiçbir fark yok. Siz de Anayasa'ya bağlılık yemini etmiş gibi davranıyorsunuz ama sonuçta aykırı hareket ediyorsunuz.

"Sadece Kürtlerin yaşadığı coğrafyada ve Kürtlerin seçtiği belediye eş başkanlarını görevden uzaklaştırıyorsunuz"

Binlerce asker ve polisle belediyelere el koyuyorsunuz. Batman Belediyesi'nin etrafını kuşatmış, demir bariyerlerle kapatmıştınız. Belediyenin sadece Eş Başkanları değil, başkan yardımcıları, meclis üyeleri, oradaki şube müdürleri, şefler, memurlar, işçiler; hiç kimsenin belediyeye girmesine izin vermediniz, gasbettiniz, darbe yaptınız ve belediyeleri gasbettiniz. Seçilmiş olan belediye başkanlarını görevden uzaklaştırıp onların yerine memurlarla bu belediyeleri yönetmek istiyorsunuz. Türkiye tarihinde topluca belediye başkanlarının görevden uzaklaştırılıp yerlerine atanmış memurların veya askerlerin atanmasının örnekleri sadece darbelerdir Sayın Bakan.

2016'dan beri 149 tane belediyeye kayyum atadınız, topluca ve onların yerine, seçilmiş kişilerin yerine de atanmış memurları görevlendirdiniz. Bir daha belediye meclislerinin toplanmasına da izin vermediniz. Sizin yaptığınızın da askerî darbelerden hiçbir farkı yok. Bir tane fark var Sayın Bakan, askerî darbeler döneminde kayyum görevlendirilmesi, daha doğrusu el konulması ile sizin yaptığınızın arasında bir tane fark var. O fark ne biliyor musunuz? Eğer Esenyurt'u saymazsanız -ki o da Kürtlerin çok yaşadığı bir ilçe ama ondan bağımsız olarak söylüyorum- Kürtlerin yaşadığı coğrafyada bunu yapıyorsunuz. 12 Eylülcüler, 1960 darbesini yapanlar Türkiye'nin her tarafına bunu yapmışlardı, bütün seçilmişleri görevden uzaklaştırıp yerlerine askerleri atamışlardı ama siz, açık bir Kürt düşmanlığı yapıyorsunuz. 2016'dan beri sadece Kürtlerin yaşadığı coğrafyada ve Kürtlerin seçtiği belediye eş başkanlarını görevden uzaklaştırıyorsunuz.

"Anayasa'yı açık biçimde yok sayan bir yaklaşımınız var"

8 milyon geliri olan bir belediyeye kayyumlarınız 1 milyar lira borca sokuyorlar. 200 milyon geliri olan bir belediyeyi 3 milyar lira borca sokuyorlar; arkanızda kayyum var. Aylık 200-300 milyon lira geliri olan belediyeyi 4-4,5 milyar lira borçlandırdılar. Ortada hiçbir şey yok ve şimdi bu gasp, öyle bir gasp ki kültürel soykırım yapıyorsunuz, Kürt diline düşmanlık yapıyorsunuz, halkın seçme seçilme hakkını engelliyorsunuz, gasbediyorsunuz ve sonra bize de 'Anayasa'ya bağlılık yemini ettim. Ben bu Anayasa'ya uygun davranıyorum' diyorsunuz. Anayasa'yı açık biçimde yok sayan bir yaklaşımınız var. 5393 sayılı Kanun’un arkasına sığınarak halkın seçme ve seçilme hakkını gasbedemezsiniz, bunu çok açık söylüyorum. Bunu anlatmaya devam edeceğiz, arkadaşlarımız anlatmaya devam edecek, Meclis'te anlatmaya devam edeceğiz. AKP bir gün iktidardan gidecek ve emin olun akıllarda kalan en temel uygulamalardan biri ne olacak biliyor musunuz? 'Kayyumcu bir partiydi' diyecekler."

İYİ Partili Poyraz'dan Bakan Yerlikaya'ya: İmralı canisi Öcalan'ın, örgütün lağvedilmesiyle ilgili çağrı yapması bir gereklilik midir?

İYİ Parti Antalya Milletvekili Uğur Poyraz, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü binasına ve TUSAŞ'a yapılan terör saldırılarını hatırlatarak, "Güvenlik zafiyeti değil midir? Bu güvenlik zafiyetinin oluşmasını engellemesi gereken Ankara İl Emniyet Müdürlüğü değil midir?Ankara İl Emniyet Müdürü -iki yılda 2 patlamanın olduğu şehrin Emniyet Müdürü- koçlar gibi yerinde oturuyor. Ankara İl Emniyet Müdürü’nün getirdiği İl Emniyet Müdürü Yardımcısı, Ankara Emniyet Müdürü’nün getirdiği Organize Müdürü, Organize Müdür yardımcıları bir sürü şaibeyle anılıyor, haklarında işlem yapılıyor, soruşturma yapılıyor, soruşturmayla birlikte tutuklanıyorlar, belli bir süre tutuklu kalıyorlar; hâlâ Ankara İl Emniyet Müdürü yerinde oturuyor" dedi.

"Bu önermeden bir bilginiz ya da bu önermeye bir dahliniz söz konusu mu"

MHP lideri Bahçeli'nin "Öcalan" çağrısıyla başlayan tartışmaları bütçe görüşmesinde dile getiren Poyraz, "Terör örgütünü kuran, terör örgütünü yöneten, İmralı'da, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almış, İmralı canisi Öcalan'ın, örgütün lağvedilmesiyle ilgili çağrı yapması bir gereklilik midir? Siz, kahraman emniyet mensuplarımızın, kahraman jandarmamızın, terörle mücadele kahramanlarımızın da bakanısınız; bu önermeden bir bilginiz ya da bu önermeye bir dahliniz söz konusu mu ya da buna ilişkin görüşleriniz nelerdir? Bu, hepimiz için önem arz ediyor" ifadelerini kullandı. 

Kurtulmuş'tan "kayyım" protestosuna tepki

Kurtulmuş, bütçe görüşmeleri başlamadan önce koridorda yaşanan kavgaya ilişkin olarak yaptığı açıklamada bunların Meclis'e yakışmadığını belirterek Özgür Özel ile de telefonla görüştüğünü söyledi.

"Bu durumun makul görülmesi mümkün değildir"

Numan Kurtulmuş konuşmasında şunları söyledi:

"Bu sabah saatlerinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu girişinde yaşanan görüntüler fevkalade üzüntü vericidir ve TBMM'ye yakışmamıştır. Plan ve Bütçe Komisyonu günlerdir Meclis'in en önemli fonksiyonlarından olan denetim fonksiyonunu yerine getirmek için fedakarca bir çalışma yürütüyor. Bu görüntülerin komisyon girişinde ortaya konulmuş olması her şeyden evvel Meclis'in demokratik işleyişine, Meclis'in yasamanın yanında denetleme fonksiyonunu gerçekleştirmesine karşı yapılan saygısızca bir davranıştır. Bunu kabul etmek mümkün değildir. Bu kadar büyük fedakarlık içinde çalışan Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerine karşı da bir haksızlık olduğu kanaatindeyim. TBMM, her türlü fikrin konuşulduğu her türlü müzakerenin yapılabileceği ama bütün bunların kaba kuvvetle, engellemeyle, ağır ve yaralayıcı sözlerle değil medeni ilişkiler içerisinde ve sözün gücünü kullanarak gerçekleştirilebileceği bir alandır. TBMM, 86 milyon Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının dört gözle beklediği, kendisinin lehine olan kararların alınabilmesi için teşvik ettiği ve herbir milletvekili arkadaşımızın da kendisini temsil yetkisini en iyi şekilde kullanmasını istediği bir büyük demokratik platformdur. Ancak fiili olarak müdahale etmek, İçişleri Bakanımıza 'sen buraya giremezsin' demek hiçbir demokratik anlayışa sığmaz. Bu durumun makul görülmesi mümkün değildir. 

"TBMM'de herhangi bir engellemelere müsade etmememiz lazım"

Bundan sonraki süreçte bütün partilerden beklentimiz bu sürecin daha olumlu bir şekilde TBMM'nin demokratik fonksiyonlarını uygulaması için bütün Meclis gruplarının yöneticisi arkadaşlarımızın üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesini bekliyoruz. Olay yaşandıktan sonra CHP Genel Başkanı Özgür Özel beyi aradım, burada ortaya konulan yaklaşımdan, tutum ve davranışlardan asla memnun olmadığımızı, büyük bir rahatsızlık duyduğumuzu kendisiyle de paylaştım. TBMM'ye sadece 86 milyon vatandaşımız değil aynı zamanda Türkiye'yi dikkatle izleyen bütün devletler de TBMM'de neler olup bittiğini takip ediyor. O anda söylenen bir söz, maksadını aşan tavırların kalıcı olarak Türkiye demokrasisi üzerinde hasarlar bıraktığını da arkadaşlarımızın görmesi lazım. 

Bu Meclis bir sonraki seçim dönemine kadar iş yapacak. Burada milletin hayrına olacak kararları alacak bir Meclis olmalı. Burada ne kaba söze ne fiili müdahaleye ne herhangi bir engellemelere müsade etmememiz lazım."