Çin Başbakanı Li Kiçiang, aralık ayında Belgrad'da, Doğu ve Güneydoğu Avrupa ülkelerinin liderleriyle düzenlenen zirvede demiryolu projelerini öne çıkarmıştı. Çin hükümeti, projeleri finansmanıyla birlikte sunuyor. Güneydoğu Asya, Afrika ve Latin Amerika Çinli tren üreticilerinin etkin olduğu yerler arasında yer alıyor.
Çin'in yeni diplomasi stratejisinde yüksek hızlı demiryolu ulaşımı, finansman ve mühendislik hizmetleri önemli rol oynuyor. Bu kapsamda yurtdışındaki altyapı yatırımlarına milyarca dolar kredi açılıyor. "Yeni İpek Yolu" adı verilen ve Avrupa ile Çin'i birbirine bağlayacak ekonomik koridorlara kaynak ayrılıyor. Gözlemciler, CNR ve CSR'nin birleşmesinin Çin'in yeni pazarlara açılması stratejisinin önemli bir halkası olduğuna dikkat çekiyor.
Küresel rekabette avantaj Çin'de
CNR ve CSR arasındaki kıyasıya rekabet, şirketlerin uluslararası alanda rekabet gücünü zayıflatmıştı. Çin, bu yüzden Türkiye ve Arjantin'deki bazı büyük ihaleleri kaybetmişti. Çin Mühendislik Akademisi uzmanlarından Wang Mengshu, "Birleşmeyle ortaya çıkan yeni şirket, teknolojik üstünlüğü, insan sermayesi ve üretim kapasitesi gibi unsurlarla küresel rekabette daha avantajlı konumda olacak" dedi.
İç piyasa yeterli gelmediğinden Çinli demiryolu üreticileri uluslararası pazarlara açılıyor. Meksika'da milyarlarca dolarlık bir anlaşma, ihale koşullarında yeterince saydamlık sağlanmadığı için kasım ayında kaybedildi. Buna karşılık CNR, Boston Metrosu'nun 567 milyon dolar bedelli ihalesini kazanarak Çinli şirketler açısından ABD'de bir ilki başardı. Çin, Kaliforniya'ya da yüksek hızlı tren hattı tedarik edecek. Bu hattın uzunluğu bin 287 kilometreyi buluyor. Brezilya ve Peru'yu birbirine bağlayacak 4 bin 400 kilometre uzunluğundaki hat, Çinli üreticilerin giriştiği bir başka önemli proje.
Finansmanda da Çin devrede
Projelerin finansmanında Çin kamu bankaları ve milyarlarca dolara hükmeden yatırım fonları devreye giriyor. Bir başka finansman seçeneğini ise Brezilya, Rusya, Hindistan ve Güney Afrika'nın ortak projesi "Brics-Bank" meydana getiriyor. Yine Çin tarafından gündeme getirilen Asya Altyapı ve Yatırım Bankası (AIIB) da altyapı projelerine kaynak sunuyor.
Çin Ticaret Bakanlığı yetkilisi Zhang Ji, Pekin'in dünyada ekonomik büyümenin yavaşlamasını gözeterek yapısal dönüşüm amaçlı adımlar attığına dikkat çekiyor. Çinli yetkili, "Çin ekonomisi yeni bir 'normalleşme' sürecine girdi. Hükümet, nitelikli bir büyümeyi güvence altına almak için demiryolu ulaşımı ve iletişim gibi ileri seviyede bulunduğu sektörlerde uluslararası markalar yaratmayı hedefliyor" ifadelerini kullanıyor.
Demiryolları havacılığa örnek oldu
Tren üreticilerindeki birleşme, Çin'de başka sektörler açısından örnek oluşturabilir. Pekin, alanında dünya çapında lider şirketler kurmayı hedefliyor. Alman Basın Ajansı (dpa) muhabirine bilgi veren bir Çin hükümet yetkilisi, havacılık şirketleri Çin Ticari Uçaklar Kurumu (COMAC) ile Çin Havacılık Sanayi Şirketi (AVIC) arasında birleşme pazarlıklarının devam ettiğini söyledi.
COMAC halen Airbus ve Boeing'e rakip olacak iki "yerli uçak modeli" üzerinde çalışıyor. Hükümetin uzayıp giden görüşmeler nedeniyle "sabrının taştığı" ve AVIC yönetimine COMAC'ı devralma talimatı verildiği belirtiliyor. Birleşmeyle ortaya çıkacak yeni şirketin uluslararası alanda yüksek rekabet gücüne sahip olması ve daha etkin bir şekilde faaliyet göstermesi öngörülüyor.
