Çocuklarıyla cinsellik hakkında konuşmak, nasıl konuşmaları gerektiği ve ne kadar bilgi vermeleri gerektiği konusundaki belirsizlik nedeniyle bir çok ebeveyn için endişe kaynağı olabiliyor. Bu nedenle pek çok çocuk cinsellikle ilgili konuları arkadaşlarından veya internetten öğrenmek durumunda kalıyor. Peki anne babalar, çocuklarıyla cinselliği konuşurken nelere dikkat etmeli?
Mynet Kadın’ın sorularını yanıtlayan Uzman Psikolog Yegan Sasık “Utanıyor veya nasıl yanıt vereceğinizi bilemiyorsanız kızmayın veya lafı çevirmeye çalışmayın, açık olun” uyarısında bulunuyor. Yegan Sasık’ın yetişkinlere uyarıları şöyle:
Çocukla cinselliği konuşmaya kaç yaşındayken başlamalı?
Zihnimizde iki ana hattı belirlememiz gerekiyor: İlki, 'cinsellik' ten kastımız ne? İkincisi ise 'cinsellik' hakkında konuştuğumuz 'çocuk' hangi yaş grubunda.
Aslına bakarsanız doğum sonrası dördüncü ay itibari ile alt değiştirme ve bir yetişkinin bu esnada kendisini temizlemesiyle birlikte bebekler cinsel organlarını fark ederler ve bu dönemlerde cinsel organları ile ilgilenmeye, dokunmaya başlarlar. Hatta birçok bebekte mastürbatif davranış da gözlemlenir. Ancak işte belirtmek istediğim farklılık burada başlıyor. Ellerini kullanmaya başlayan bir bebeğin bedenini ve dış dünyayı tanıma amacı, öğrenme ve merak güdüsü sebebi ile ortaya çıkan bu davranış, tuvalet eğitimi ve sonrasında 5-6 yaş civarı "Ben nereden geldim?, "Bebekler annelerin karnına nasıl girer?" ya da "Neden bazı çocukların penisi yok/var?" gibi sorularla da devam eden erken çocukluk çağı, bireylerin cinsel kimlik, cinsiyet, cinsel gelişim ve cinsel rol kimliği gibi önemli olgulara dair temellerinin atıldığı, CİNSEL GELİŞİM ile ilgili yetişkin cinselliğine dair soru, merak ve davranışların gündeme gelmesi için önünde uzun bir zaman olan gelişimsel evredir.
Eğer ki kastımız yetişkin cinselliği kapsamında çocuklar ile ne zaman konuşmalıyız ise o zaman ilk ve en önemli bilgi, "çocuğun sorduğu zamanı beklemek" olacaktır.
Cinselliğe dair zamanından erken, yetişkin başlangıçlı sohbetler kimi zaman çocuklara itici ve belki ürkütücü gelebilir. Kimi zaman da utanmalarına ve sonrasında bu konuya dair ebeveynden uzaklaşmalarına yol açabilir. Bu yaşlar bireysel farklılık göstermesi ve son yıllarda ergenliğin daha erken yaşlarda görülmeye başlaması ile birlikte 11-13 arası olarak genellenebilir.
Çocukla cinselliği konuşurken anne baba nelere dikkat etmeli?
- Soruyu çocuk sorsun.
- Kendisini rahat hissettiği ebeveyn ile özel olarak konuşmak isterse buna müsaade edilsin ve diğer ebeveyn davet edilmeden sürece dahil olmasın. Bu sizi daha az seviyor veya sizden uzak demek değil, unutmayın! Sadece diğer ebeveynine daha rahat dile getiriyor olabilir kimi konuları.. Sorduğu kadarını, ayrıntıya girmeden açıklayın ve sonunda "Yeterli oldu mu cevabım?" diye sorun.
- Utanıyor veya nasıl yanıt vereceğinizi bilemiyorsanız kızmayın veya lafı çevirmeye çalışmayın, açık olun. Siz de ilk defa evladınızla bu sohbeti yapıyor olacaksınız. Derin bir nefes alın ve "Ne söyleyeceğimi bilemedim, bana biraz daha açıklayabilir misin sana ne anlatmamı istediğini?" gibi içten, dürüst söylemlerde bulunabilirsiniz. Her zaman işleri kolaylaştırır.
- Anne baba olarak çocuğunuzun bir şeyler öğrenmeye ihtiyacı olduğunu, ancak size açılamadığını ve sizin de kendinizi hiç konforlu hissetmediğinizi düşünüyorsanız, çevrenizde çocuğunuzla ilişkiler içerisinde olduğunu düşündüğünüz (bence) çocuğunuz ile hemcins ve güvendiğiniz birinden yardım isteyebilirsiniz.
- Çocukların cinselliğe dair hiçbir şey bilmediklerini düşünmekten vazgeçin!
- Daha çok erken olduğunu düşünseniz bile, uygun bir dille ve zamanda, hem kadın hem de erkekler için korunma yöntemleri hakkında mutlaka bilgi verin.
- Korunmanın sadece gebelik önleyici hizmeti üzerinde değil sağlık ile ilgili bölümü hakkında da mutlaka sohbet edin.
Konuşamadığınız ayrıntılar ile ilgili kütüphanenizde, onun gözüne çarpacak yerde fakat belli etmeden ve utandırmadan, uygun gördüğünüz kitaplar bulundurabilirsiniz. (korunma yöntemleri, üreme, vb. hakkında.)
. Size uygun gelmeyen davranımlar sergilemiş dahi olsa, sizinle paylaştığında uzaklaşmayın, kızmayın, cezalandırmayın. Önce destek olun ve sorunu gidermeye çalışın. Sonra gerekli konuşmayı gerçekleştirirsiniz.
. Ve son olarak "Bir arkadaşımın başına.............. gelmiş!" gibi anlatımlarla karşılaştığınızda imalarda bulunmadan, 'arkadaşını' yermeden, neler yapılması gerektiğine dair önerilere bulunun.
Annenin kız çocuğuyla, babanın erkek çocukla konuşması gibi bir durum söz konusu mu?
Bu tamamen ailenin yapısı ve ebeveynin bireysel özelliklerine bağlı. Çocuklar büyüdükçe her iki ebeveyn ile de ailevi sınırlar dahilinde sohbet gerçekleştirilebilir. Benim uzman olarak kişisel görüşüm ise cinsellik hakkındaki İLK sohbetlerin (kızlarda adet başlangıcı, erkeklerde mastürbasyon, vb.) hemcins ebeveynin daha rahatlatıcı olduğu yönünde.
Çocuğa cinselliği nasıl, ne derece anlatmalı?
Bu, çocuğun kaç yaşında olduğuyla direkt ilgili. Ancak erken çocukluk döneminde, kadın ve erkeğin, birbirlerini sevdikleri ve bebekleri olması için özel zaman geçirdikleri gibi naif tanımlamalar zaten kullanmış oluyoruz. İlerleyen zaman içinde de çocuklar okul, medya, yetişkin sohbetleri, hayvanlar gibi çevresel birçok uyaran dahili ve neticesinde bu konu hakkında oldukça bilgi sahibi oluyorlar. 11 yaş itibariyle de yavaş yavaş yetişkin cinselliğine dair merak uyanmaya başlıyor. İşte burada çocuğunuzun size sorduğu kadarını, gerçek bilgiler ışığında paylaşmak, tek gereklilik.
