Hastanemi Açın Platformu Sözcüsü Dr. Bayazıt İlhan, sağlık sisteminin sürdürülebilirliğini yitirdiğini belirterek veriler paylaştı. İlhan, "Bir kişi yılda 11.4 kez hekime gidiyor, 30 kutu ilaç tüketiyor. Acile başvuru sayısı 100 kişi başına 177, bu durum akıl dışı" dedi.
Cumhuriyet'ten İklim Öngel'in sorularını yanıtlayan eski Türk Tabipleri Birliği Başkanı, Hastanemi Açın Platformu Sözcüsü Dr Bayazıt İlhan şunları söyledi:
- 14 Mart'ta hekimler iş bıraktı. Özellikle aile hekimleri aralıklarla bir süredir iş bırakma eylemleri yapıyor. Bu eylemlerin etkisi olur mu?
Sağlık Bakanlığı'nın en son verilerine göre 8 bin 198 aile sağlığı merkezi ve toplam 26 bin 403 aile hekimi var. Aile sağlığı merkezlerinde çalışan toplam personel sayısı da 71 bin 29. Mekanlar aile hekimlerinin kendi kiralarını, faturalarını ödediği bir çeşit özel işletme durumunda. Öncelikli istekleri, bütün mekanların kamusal olması. Bunu çok dile getirdiler ama hiçbir adım atılmıyor.
- Mesleği bırakanlar dahi oldu...
Öncelikli olan koruyucu sağlık hizmetleridir ama bu merkezler polikliniklere dönüşmüş durumda. "Günlük 75'ten fazla hasta bakılırsa ekstra para alınacağı" şekilde bir ödeme sistemi var. Bir hastaya 5 dakika bile düşmüyor.
- Bu kadar kısa sürede tedavi edilen hasta konan teşhise nasıl güvenecek?
En son yayınlanan 2023 istatistiklerine göre hekime başvuru sayısı yılda kişi başı 11.4. Yani bir kişi yılda 11.4 kez hekime gidiyor. Bu akıl dışı bir durum. Nüfusu bizden yaşlı olan ülkelerde, çok daha az hekime gidiliyor.
- Neden bu kadar yüksek?
İnsanlar güvensizlik nedeniyle doktor doktor geziyor ama nitelikli sağlık hizmetine erişemiyor. Bu güvensizliğin, ayrıca sağlık hizmetlerinin niteliksizliğinin bir yansıması. Birinden teşhisi alıyor, diğerine teyit ettirmeye ya da kontrol ettirmeye gidiyor. Bakanlık da bunu teşvik ediyor. Dönemin Sağlık Bakanı Recep Akdağ "Siz kalbinizi emanet ediyorsunuz, gerekirse 10 kere doktora gideceksiniz" demişti.
- AKP'den önce nasıldı?
Örneğin 2002'de kişi başı ilaç tüketimi yılda 10 kutuydu. Şimdi 30 kutu ilaç tüketiliyor.
- Hangi ilaçlar olduğu belli mi?
Aklınıza gelebilecek bütün ilaçlar. Antidepresanlar, antibiyotikler, ağrı kesiciler.
- Antibiyotiğe o kadar hassasiyet gösterilmesine rağmen fazla mı yazılıyor?
Özellikle reçetesiz satışların engellenmesiyle bir miktar iyileşme oldu. Bunlarda titizlik gösterilmesi doğru ama bu kadar çok ilaç tüketilmesi bilimsellikle, akılla izah edilemez. Aynı şey çok sayıda MR, tomografi çektirmede ve ameliyat olmada yani çok gereksiz tetkikler, işlemler yaptırmada da var.
...
- Bir yandan da acil servislerin doluluk oranı çok yüksek...
Türkiye'deki sağlık hizmetlerinin bozukluğunun tipik bir göstergesi de acil servislerin yoğunluğu. Hastalar randevu alamadığı, sağlık hizmetlerine yeterince erişemediği veya kronik hastalıkların takibi yapılamadığı için sürekli acil servislere gidiyor. Sağlık Bakanlığı'nın en son 2023'te yayımladığı verilere göre bir yılda acil servislerde 150 milyon 523 bin muayene yapıldı. Acil servis başvurusu sayısı 100 kişi başına 177. Nüfusumuzun 1.7 katı kadar acile başvuru yapılıyor. Nüfusunun üzerinde acil başvurusu olan tek ülkeyiz. OECD ülkeleri içerisinde bize en yakın ülke Portekiz, 100 kişiye 63 başvuru var. OECD ortalaması ise 27. İnsanlar randevu alamadıkça, şifa bulamadıkça acil servislere gidiyorlar ve gerçekten acil hastalar kuyrukta beklemek zorunda kalıyor. Böyle bir sağlık sisteminin hakikaten sürdürülebilirliği kalmamış durumda."
