Dünya Bankası, Küresel Ekonomik Beklentiler Raporu'nda gelişmiş ekonomiler için büyüme beklentilerini düşürdü, gelişmekte olan ekonomilerde ise ekonomik toparlanmanın yüksek borç seviyeleri, artan gelir eşitsizliği ve yeni koronavirüs varyantları nedeniyle tehdit altında olduğu uyarısı yaptı.
Dünya Bankası Kalkınma Beklentileri Grubu Direktörü Ayhan Köse'nin hazırladığı raporda geçen yıl yüzde 5,5 olarak kaydedilen küresel ekonomik büyümenin "belirgin" bir yavaşlamayla 2022'de yüzde 4,1'e ve 2023'te yüzde 3,2'ye gerileyeceği öngörüsünde bulunuldu. Uluslararası Para Fonunun (IMF) da 25 Ocak'ta açıklanacak raporunda ekonomik büyüme beklentilerini düşürmesi bekleniyor.
Omicron beklentileri daha da düşürebilir
Koronavirüsün hızla yayılan Omicron varyantının etkisini sürdürmesi durumunda gerilemenin daha da fazla olabileceği endişesi dile getirildi. Ayhan Köse, Reuters ajansına yaptığı açıklamada, Omicron varyantında bir tırmanışın, küresel ekonomik büyüme beklentilerini yüzde 0,7 oranında geriye çekebileceğini kaydetti.
Raporda gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerde 2020'deki daralmanın ardından 2021'de ekonomik faaliyetlerde güçlü canlanma yaşandığına işaret edilirken uzun süreli enflasyon, tedarik zincirleri ve iş gücündeki süregelen sıkıntılar ve koronavirüs varyantlarının dünya çapında büyümeye olumsuz etki edebileceği uyarısında bulunuldu.
Beslenme, sağlık ve eğitimde geriye gidiş
Dünya Bankası Başkanı David Malpass, gelişmekte olan ülkelerin düşük aşılama oranı, küresel makroekonomik politikalar ve borç yükü ile bağlantılı uzun vadeli sorunlar yaşadığını belirtti. Yoksulluk, beslenme ve sağlık alanlarındaki olumsuz gidişle pandemide okulların kapatılmasının kalıcı etkilerine işaret eden Malpass, "düşük ve orta gelirli ülkelerdeki 10 yaşındaki çocuklar arasında basit bir hikayeyi okuyamayanların oranının yüzde 53'ten yüzde 70'e çıktığını" kaydetti.
2019 Aralık ayında patlak veren koronavirüs pandemisi dünya çapında 5,8 milyon kişinin ölümüne yol açtı, 300 milyon kişi Covid-19'a yakalandı. Dünya nüfusunun yüzde 59'unun en az tek doz aşı olduğu, buna karşılık düşük gelirli ülkelerde bu oranın yüzde 8,9'da kaldığı tahmin ediliyor.
Dünya Bankası Başkanı Malpass, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme oranları arasında "büyüyen bir uçurum" bulunduğunu belirterek bu durumun toplumsal gerilim ve huzursuzlukları da tetikleyebileceği uyarısı yaptı.
Büyüme beklentileri
Rapora göre ABD'de 2021'de yüzde 5,6 olan büyüme oranı 2022'de yüzde 3,7'ye ve 2023'te yüzde 2,6'ya gerileyecek. Geçen yıl yüzde 5,2 büyüyen Euro Bölgesinde ise 2022'de yüzde 4,2, 2023'te ise yüzde 2,1'lik büyüme öngörülüyor.
Gelişmekte olan ülkeler sınıfındaki en büyük ekonomi olan Çin'de de 2021'de yüzde 8 olarak kaydedilen büyüme oranının 2022'de yüzde 5,1, 2023'te yüzde 5,3 olması bekleniyor.
Raporda Türkiye ile ilgili olarak ise 2021'de yüzde 9,5 olarak kaydedilen ekonomik büyümenin 2022'de yüzde 2'ye gerilemesi ve 2023'te yüzde 3'e yükselmesi öngörülüyor.
Genel olarak gelişmekte olan ülkelerin genelinde ise 2021'deki yüzde 6,3'lük büyüme oranı 2022'de yüzde 4,6'ya ve 2023'te yüzde 4,4'e gerileyecek.
"Sert iniş" riski artıyor
Ayhan Köse de gerekli finansmanı sağlamadaki seçeneklerin sınırlı oluşu, sürekli enflasyon baskısı ve artan mali kırılganlıklar nedeniyle gelişmekte olan ülkelerin "sert iniş" yaşama riskinin yükseldiğini belirtti.
Artan faiz oranlarının ek riskleri beraberinde getirdiğine işaret eden Köse, özellikle de ABD ve diğer büyük ekonomilerin faiz oranlarını beklenenden aylar önce, ilkbaharda yükseltmesi durumunda ekonomik büyüme tahminlerinin de olumsuz etkilenebileceğini kaydetti.
Köse, pandemi nedeniyle toplam küresel borçların son 50 yılın en yüksek seviyelerine çıktığını belirterek borçların yeniden yapılandırılmasının hızlandırılması için ortak çaba gerektiğini kaydetti.
Dünya Bankası raporunda enflasyondaki hızlı artışa dikkat çekilerek enflasyon oranlarının gelişmiş ekonomilerde 2008, gelişmekte olan ekonomilerde 2011 sonrasının en yüksek seviyelerine çıktığı ve bu durumun özellikle düşük gelirlileri olumsuz etkilediği vurgulandı.
