Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, CNN Türk'te Ahmet Hakan'ın sorularına cevap verdi.
Söz konusu keşfin 2023 yılında faturalara yansıyacağını belirten Dönmez, "Elektrik ve doğal gaz piyasasında regüle bir piyasa oluşturduk. Alıcı ve satıcılar gazını getirip dağıtabilir. Bu nedenle yeni kaynaklar fiyatları aşağı yönlü etkiler. Yakın ve yerli kaynak, şüphesiz rekabetçi olacaktır. 2023 itibarıyla doğal gaz fiyatları düşer. Bu büyüklük bizim iç piyasamızı etkileyecek. Bölgesel olarak Avrupa’yı etkiler mi, şu an bir şey demek güç. Biz çeşitli kaynaklardan çeşitli fiyatlara doğal gaz alıyoruz. Fiyatlar artı eksi değişebilir. Biz müşteriye tek fiyat sunuyoruz" diye konuştu.
Dönmez, şu açıklamaları yaptı:
Aslında Karadeniz’de bizim hikayemiz 2005’e kadar gidiyor. O dönemde uluslararası petrol şirketleriyle belli anlaşmalar vardı. 6 tane derin deniz sondajı yapılmıştı ama bulunamamıştı. O sahada ilk defa sismik çalışma yapıldı. Biz oraya yüksek ses dalgaları gönderiyoruz. Sismik araştırma böyledir. Ses dalgalarına aşağıdaki katmanların dönüşleri var. İki ve üç boyutlu yapılıyor.
Bizim yaptığımız iş keşif amaçlı sondaj. Daha önceden ne kadar derine ineceğimiz araştırmalar sonucu belirleniyor. Belirli katmanlar var oradaki tahminleri konuşuyoruz. Binlerce metre altta, Karadeniz’de bu operasyonu yaptığımız yerin su derinliği 2 bin 100 metre. Denizin derinliği olan noktada operasyonlarımız oldu. Geminin bulunduğu yerde 12 bin metreye kadar sondaj kabiliyeti var. Şu anda Karadeniz için konuşacak olursak oradaki sondajımızda 3500 metredeyiz. Denizde suyun bittiği yere de iniyoruz. Test amaçlı numuneler alınıyor. Su da çıkabilir gaz da onlar bu testler sonucu çıkıyor. Bazı sahalarda petrol doğal gaz karışık çıkıyor.
Tahmin ettiğimiz katmanlara indikçe oraya özel sondalarla başka ekipmanlar indiriliyor kuyunun içerinde gaz çıkışı oldu. O gaz tüplere yerleştirip yüzeye yerleştiriliyor. Gemide ön analiz yapılıyor karada laboratuvarlarda gazın kalitesini anlamak için test yapılıyor.
Gazlar yüzeyde ayrıştırma yapılıyor, yüzde yüz saflıkta pür metan yakaladık.
"2020'de denizdeki keşiflerde bir numarayız"
Yaklaşık 10-12 günlük bir süreç, iki katman kestik. Kestiğimiz katmanların çeşitli yerlerinde gazı aldık. Uluslararası rezerv hesaplama yöntemi kullanıldı.(Türkiye Petrolleri) Son 20-25 yılda baktığımızda yakın coğrafyada petrol ve doğal gaz alanında ortaklıkları olan bir şirketten bahsediyoruz. Bir deneyim var. Yine Rusya’nın muhtelif yerlerinde petrol sahalarımız var, Irak’ta var, Afganistan’da var. Bu anlamda Türkiye Petrolleri bölgesinde ciddi bir oyuncu oldu. Niyetimiz bunu küresel ölçekte taşımak. 2020’de denizdeki keşifler arasında bir numarayız.
Kuvvetle muhtemel aşağıdaki katmanlarda yeni keşif yakalayabiliriz. Derinlikleri ve uzunlukları birbirine benziyor. 1-1,5 ay daha sabredersek revize edilebilir. Bugünden yine bir şey söylemeyelim.
Biz 14 ay önce sismik çalışmalara başlamıştık. 2 bin km'de keşfettiğimiz alan 250 kilometrekare. Komşu bir alan daha var. Rezerv konusunda revizyon yukarı yönlü olacak. 320 milyardan fazla rezerv var.
Burası bizim TUNA-1 adını verdiğimiz lokasyon. 8 bin kilometre karelik alanın dörtte birinin çalışmasını yaptık. Belki buralarda benzer yapılarda keşifler yapabiliriz. Petrol ve doğal gaz oluşumu milyonlarca yıl öncesinden başlayan bir süreç. Jeologların ifadesi Karadeniz bir iç deniz Hazar gibi ve derinlikte Karadeniz çukurluğu var. Tuna Nehri yıllarca mikroorganizmaları organik malzemeleri Karadeniz’e taşıdı. Zamanla tabi toprak taş geliyor. Yüksek basınç ve sıcaklıkla birlikte bu mikroorganizmalar doğal gaz veyahut petrol oluyor.
Sondaj yöntemleri ve keşif yöntemleri açısından baktığımızda petrol endüstrisinin oturmuş bir standarttı var.
"Karadeniz'deki doğal gaz 2023'e yetişecek"
Sismik verilerden ifade ettiğim gibi alanın büyüklüğü belliydi. Gazın kalitesi ve basıncıyla alakalı sondaj çalışmaları esnasında onu tespit ettik. Biz aşağı yukarı son bir iki gün kala Cumhurbaşkanımızla paylaşmadık. İyice emin olmak istiyorduk. Detaylı şekilde bilgiler Cumhurbaşkanımızla paylaşıldı. Cumhurbaşkanımız bize başından sonuna kadar destek verdi.
Doğal gazın kullanımı 2023’e yetişebilir. Biz kuyuları acıktıkça o kuyulardan üretime geçeceğiz. Biz gazı uzun yılar boyunca Bulgaristan sınırından aldık Türk Akım ile birlikte Kıyıköy’den alıyoruz. 81 ile biz doğal gazı götürdük. Doğal gaz ana iletim şebekesine Ereğli ya da Akçakoca’dan bağlayacağız. Şebekeye basmadan evvel standart hale getiriyoruz.
"2023 itibarıyla doğal gaz fiyatları düşer"
Uzun dönemli doğal gaz anlaşmaları bir takım yükümlülükler getirir. Askeri alım taahhüttüler var. Bu kontrat sürelerine sabit kalmak gerekiyor. Bazı kontratlarımız süre itibariyle sonlanacak. Bu keşifle yanlış algı olmasını istemem. Kademeli olarak ithalatımız azalacak.
Elektrik ve doğal gaz piyasasında regüle bir piyasa oluşturduk. Alıcı ve satıcılar gazını getirip dağıtabilir. Bu nedenle yeni kaynaklar fiyatları aşağı yönlü etkiler. Yakın ve yerli kaynak, şüphesiz rekabetçi olacaktır. 2023 itibarıyla doğal gaz fiyatları düşer. Bu büyüklük bizim iç piyasamızı etkileyecek. Bölgesel olarak Avrupa’yı etkiler mi, şu an bir şey demek güç. Biz çeşitli kaynaklardan çeşitli fiyatlara doğal gaz alıyoruz. Fiyatlar artı eksi değişebilir. Biz müşteriye tek fiyat sunuyoruz.
"Yeni müjde gelebilir"
2 aya yeni müjde gelebilir. Bir keşif yapıldıktan sonra üretim aşamasına geçildiğinde boru hatlarının yapımı ve kıyı terminallerinin yapımı da uzmanlaşmış şirketler var. Bunlar önemli ama bu konularda uzmanlaşmış firmalar var. Uluslararası bu işi istekli olanlar ihalelere girebilir. Sahada biz çıkardık biz işleteceğiz. Orada 80 yıllık milli kuruluş var.
Daha ekonomik olduğu için dış kaynak kullanımıyla çözüyorsun.
Sismiği dışarıdan aldığı bir sondaj gemisin kiraladıktan sonra o da kazabilirdi. Bizim milli enerji maden politikamızda bazı kritik işleri kendi bünyemize alma sebebimiz, Akdeniz’deki çalışmalarımızda bir takım engellerle karşılaşıyoruz. Esas nedeni bu. Kötü komşu insanı ev sahibi yapar. Bugünkü seviyemize bu stratejiyle geldik. Kiraladığımız dönemde bugünü kıyasladığımızda devasa farklar var.
Üçüncü gemimiz Kanuni’nin yıl sonuna kadar işlemlerin bitiririz diyoruz. Karadeniz’de sondaj yapacak. Bahsettiğimiz miktarda üretimi planlama yapacağız. 40’a yakın üretim kuyusu açmamız gerekecek. Sondaj gemilerimizle devam edeceğiz. Orada bir potansiyel olursa oradaki iki gemi yetmeyebilir. Çözümler alternatifler hiç problem değil."
