Pierre Loti kimdir?
Asıl adı Louis Marie Julien Viaud idi. 1850 yılında Fransa'nın Rochefort kentinde Protestan bir ailenin en küçüğü olarak doğdu. 17 yaşında Fransız Deniz Kuvvetleri'ne girdi. Denizcilikte albaylığa kadar yükseldi. Ama edebiyatçı kimliğiyle tanındı. Eserlerinden İslam coğrafyasından oryantalist kesintiler sundu. İlki 1976 yılında Abdülhamid Han'ın cülus töreninde olmak üzere yedi defa İstanbul'a geldi. Kanlıca, Beykoz, Kandilli'de kaldı. Tophane rıhtımındaki kahvehanelerde nargile içmenin keyfini eserlerinde aktardı. Balkan Savaşlarında Türkleri savundu. Trablusgarp'ın işgalinde İtalya'yı eleştirdi. "Can Çekişen Türkiye" isimli kitabında Türkleri destekledi. Bu yüzden iltifat gördü ve İstanbul'a davet edildi. 1913 yılı Ağustos ayında Galata'da karşılandı.
Loti, Türkiye'nin milli mücadele yıllarında Yunanistan'a karşı Ankara hükümetini destekledi. 1920'de TBMM tarafından kendisine fahri hemşehrilik verildi.
Kimilerine göre büyük bir Türk dostuydu. Kimilerine göre ise Osmanlı'nın içerisine sokulmuş bir ajan. Ajan diyenler Pierre Loti'nin hatıra defterlerinde yer aldığı belirtilen, "Cenevre'deki Türkiye konsolosluğu aracılığıyla Fransız hükümetiyle Türkiye arasında büyük gizli dolaplar çeviriyorum"(26 Mayıs 1915), 'Elisee'yle İstanbul arasında büyük entrikalar düzenliyorum' (1 Haziran 1915) gibi ifadelerini kaynak gösteriyor.
1879’da ilk romanı olan ve o dönemin Osmanlı Türkiye’sinden kesitler veren Aziyade’nin yayımlanmasının ardından, 1886’da İzlanda Balıkçısı’nı yayımladı. Kendini edebiyat çevresine kabul ettiren Pierre Loti, daha sonraki yıllarda her yıl bir kitap yayımladı. Loti’nin kitapları geniş kitlelerce okundu.
İzlenimci bir yazar olan Pierre Loti, eserlerinde yalın bir dil kullandı. Edebiyattaki bu izlenimciliği kişiliğini de derinden etkiledi. Derin bir umutsuzluğu dile getiren yapıtlarında aşkın yanı sıra ölüm duygusu da geniş yer alıyordu. Bütün bu umutsuzlukla, içinde duyduğu insanlığa karşı şefkat ve acıma duygusunu yapıtlarına yansıttı.
İstanbul’da bulunduğu yıllarda Eyüp’te yaşayan Pierre Loti, meraklı bir gezgindi. Kalemi güçlü bir edebiyatçı, fırçası kıvrak bir ressam, gönlü dostlarına açık bir hümanist olarak betimlendi. Onun tüm bu yönlerini ortaya çıkaran ve bugüne ulaşmayı başaran 600 deseni var.
|
