Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılay’ın Ethem Sancak’ın yeğeni Murat Sancak’ın şirketi MAXICELLS A.Ş ile imzaladığı “kan ürünlerini işleme” protokolü ve sözleşmesinin detayları ortaya çıktı. Protokol ve sözleşmede, Murat Sancak’ın “işlerini kolaylaştırmak” için sağlanan "ayrıcalıklar” dikkati çekti. İnsan kanından üretilen ve hastalar için hayati önemde olan pahalı kan ürünü ilaçların üretilmesinin tek bir şirkete verilmesine Türk Eczacıları Birliği “tekelleşme” gerekçesiyle itiraz etti.
Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılayı, ilaç endüstrisi alanında hiçbir geçmişi olmayan Ethem Sancak’ın yeğeni Murat Sancak’ın şirketi MAXICELLS A.Ş ile 19 Mayıs 2017’de “Plazma Ürünleri Elde Edilmesi Projesi Protokolü” imzaladı. Sosyal Güvenlik Kurumu ve MAXICELLS arasında 15 Eylül 2017’de “Plazma Ürünleri Elde Edilmesi Projesi Sözleşmesi”, 12 Haziran 2018’de ise Kızılay ile şirket arasında “Plazma Temini Sözleşmesi” imzalandı.
BirGün'den Burcu Cansu'nun haberine göre Protokol ve sözleşmede, Murat Sancak’ın “işlerini kolaylaştırmak” için sağlanan “sınırsız ayrıcalıklar” dikkat çekti.
Sözleşmeye göre, en geç altı ayın sonunda MAXICELLS, Türkiye’de kuracağı tesis ile ilgili iş planı ve ilerleme takvimi hazırlamayı ve SGK’nin onayına sunmayı taahhüt etti.
“Tekelleşme” itirazı
İnsan kanından üretilen ve hastalar için hayati önemde olan pahalı kan ürünü ilaçların üretilmesinin tek bir şirkete verilmesine Türk Eczacıları Birliği “tekelleşme” gerekçesiyle itiraz etti. Birlik, 18 şirket arasından MAXICELLS A.Ş’nin seçilmesindeki kriterleri, verilen güvenceleri, şirkete alım garantisi verilip verilmediğinin açıklanmasını istedi.
Kızılay ve Sağlık Bakanlığı’nın şirket için seferber edildiğini gösteren sözleşme kapsamında, Kızılay, “Plazma toplama, depolama, taşıma ve güvenlik testlerinin gerçekleştirme süreçlerini SGK ile yüklenici arasında düzenlenecek sözleşmenin imzalanmasını takiben en geç 15 ay içinde yapmakla” yükümlü tutuldu.
Edinilen bilgiye göre, Sancak yurt dışından ithal edilen kan ürünleri ilaçları getiren firmaların ruhsatlarını da satın aldı. Bundan sonra yurt dışında daha ucuz olmasına karşın Türkiye’de daha pahalı olan ilaçları sadece Sancaklar iç piyasaya sunabilecek.
85 milyon lira ödeme
Bu süreçte Kızılay’a altyapı çalışmaları için Sağlık Bakanlığı bütçesinden 85 milyon lira ödeme yapılması kararlaştırıldı.
Kan bağışı için Sağlık Bakanlığı teminatları devreye girdi. Bakanlık, “Kızılay’ın hazırlayacağı kan bağışı kampanyaları ve halkla ilişkiler çalışmalarına destek vereceğini, Kızılay’ın hazırlayacağı kamu spotlarının ulusal kanallarda ve yüksek izlenirliği olan saatlerde yayımlanmasını sağlayacağını” taahhüt etti.
Bakanlık, ilk plazmanın teslim edileceği 16’ncı aydan başlayan ve MAXİCELLS tarafından üretim tesisinin tamamlanarak ilk yerli üretim plazma ürününün elde edileceği zaman içinde mevzuat düzenlemeleri ve gerekli izinleri vereceğini bildirdi.
Sözleşme 7 yıl uzayabilir
Şirket Kızılay’dan alacağı plazma için litre başına 90 günlük süre içinde 55 euro ödeyecek. 10 yıllık sözleşmeye göre, Kızılay, şirketin istemesi durumunda 7 yıl süreyle daha yılda en az 500 bin litre plazma tedarik edecek.
Kızılay taahhüt ettiği kanı toplayamazsa Sağlık Bakanlığı devreye girecek. Sözleşmeye göre, bu durumda Sağlık Bakanlığı kendine bağlı kamu hastaneleri ile devlet üniversitelerinden kan toplayacağının sözünü verdi. Şirkete tanınan kolaylık bununla da sınırlı kalmadı, Bakanlığa bağlı hastanelerden kan toplama yetkisi de verildi. İhtiyaç durumunda kan toplama görevi verilen bakanlık bunun altyapısını kurmakla da sorumlu kılındı.
"İthal plazma"
Sözleşmede, “Ülkemizde kurulan tesisin kapasitesinin 500 bin litreden daha yüksek olması halinde, fazla kapasite için plazma öncelikle Kızılay’dan temin edilir. Kızılay’dan temin edilememesi durumunda Bakanlıkça yükleniciye plazma ithalatı yetkisi verilir. Bu ürünlerin ülke ihtiyacı için alımında SGK yetkilidir. SGK’nin almadığı bu ithal plazmadan üretilecek plazma ürünün yurt dışına ihracat yetkisi Bakanlıkça yükleniciye verilir. Yüklenici tarafından kurulan tesiste yıllık plazma miktarı ile ülke ihtiyacının üzerinde üreyim gerçekleşmesi halinde, bakanlıkça yükleniciye ihtiyaç fazlası ürünleri için ihracat yetkisi verilir” denildi.
Alım garantisi
Sözleşmede şirkete verilen “alım garantisi” de öne çıktı. Sancak’a Türkiye’de ruhsatlı olmayan ürünlerinin, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından ruhsatlandırılması ve SGK mevzuatı kapsamında geri ödemeye alınması halinde “alım garantisi” verildi.
Şirketin işlerini kolaylaştırmak için sürekli süre uzatımları yapıldı. Şirkete ürün teminine başlaması için tanınan 24 aylık sürenin, 60 aya kadar uzatılmasına olanak sağlandı.
