İzmir’deki gıda toplulukları Facebook’tan tanışarak bir araya geliyor. Doğal tarım yapıyor, Facebook’taki gruplarında birbirlerinden sipariş veriyorlar.
Duvar'ın haberine göre,kimi kendisinin ürettiği sebzeyi, meyveyi, yumurtayı veya sabunu getiriyor; kimi ise sadece bu ''doğal'' ürünlerden almaya geliyor. Urla’daki bir gıda topluluğu, üyelerinden birinin işyeri olan bir atölyede toplanıyor; bir yanda ürün sergisi kurulması için, diğer yanda ürünlerin tartılıp paketlenmesi için bir hazırlık var. Sergiye yalnızca, iki haftada bir yapılan her ürün dağıtımından önce topluluktakilerin birbirlerinden verdikleri siparişler koyuluyor. Çoğunun esas mesleği, üreticilik değil… ''Batı İzmir Topluluk Destekli Tarım Grubu'' (BİTOT) adındaki Facebook grubu onları bir araya getirmiş. Grubun Facebook’ta 800’den fazla üyesi var.
Toplulukta sadece İzmir’de yaşayanlar yok; bugün İstanbul’dan da bir misafir var. Edebiyat öğretmeni Kübra Kınık, BİTOT’u Facebook’tan duymuş. Eşiyle beraber Urla’ya yerleşmeyi ve lavanta üretmek istediklerini söylüyor.
Eğer yeni bir üretici topluluğa katılmak isterse, önce ürünü hep birlikte pişirilip tadılıyor, ürünün herkes tarafından beğenilmesi gerekiyor. ''Doğal'' şekilde üretildiğini de topluluk bilmek istiyor.
Organik pazar çok pahalı
Bir yıl önce BİTOT’a katılan Özlem Erkan, “İzmir’deki bir organik pazara gittim, her şey çok pahalıydı, geri döndüm. Burada ise ürünler bize yerel üreticilerden, aracı olmadan geliyor. Bu yüzden fiyatlar da çok makul. Üreticilerden doğal ürünler talep etmek dışında şimdilik doğal tarımın yaygınlaşması için pek fazla bir şey yapamıyoruz, ama BİTOT’un asıl amacı bu” diyor.
Gıda toplulukları gerçekten tarım şeklimizi değiştirebilir mi?
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesinden emekli olan Prof. Dr. Tayfun Özkaya dünyada çok sayıda gıda topluluğu olduğuna dikkat çekiyor:
“Kendi topluluğumuzda bir üreticinin yumurtasını 70 kuruşa alıyoruz. Markette o yumurta 75 kuruş. Yani fiyat piyasayla neredeyse aynı. Ama o üretici ürününü markete daha ucuza satmak zorunda kalıyor. Şimdilik gıda topluluklarının sayısı az, üreticilerin bütün ürünlerini alamıyoruz elbette. Ayrıca dünyada toplulukları destekleyen tarım politikaları var, Türkiye’de de olması gerekiyor.”
Özkaya, beş yıldan beri üniversitedeki akademisyenlerin, öğrencilerin, görevlilerin yer aldığı bir gıda toplulukları olduğunu ifade ediyor.
İzmir’de başka gıda toplulukları da var. Sürekli topluluktan sipariş veren aktif üyeler arttıkça topluluklar bölünüyor. Amaç toplulukların yerelleşmesi. Bu sayede ürünlerin taşınması da kolaylaşıyor.
''Gediz Ekoloji Topluluğu'' (GETO) iki haftada bir Bostanlı’daki bir kafede toplanıyor. Üye sayısı artınca BİTOT’tan ayrılmışlar.
Facebook'tan hasada çağırıyorum
Erhan Çetinbağ eşiyle birlikte, GETO için üretiyor. Çetinbağ’a göre toplulukta üretici-tüketici ayrımı yok:
“Hasat yapacağımda Facebook’taki grubumuza yazıyorum, topluluktakiler yardım etmeye geliyor. Zaten topluluktaki kimseye tüketici diye bakmıyoruz. Herkes bir şekilde üretime katılıyor. ''Türetici'' diyoruz biz onlara. Sadece bilgi paylaşımı bile çok değerli… Mesela doğal ilaç tariflerimizi paylaşıyoruz aramızda.”
