T24 Dış Haberler
Britanya merkezli Financial Times, dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan'ın, ABD'yi güvenlik anlaşması konusunda etkilemek için Çin, Fransa ve Rusya gibi ülkelerden gelen nükleer santral inşa etme tekliflerini değerlendirdiğini yazdı.
Suudi Arabistan uzun zamandır kendi nükleer kapasitesine sahip olmak istiyor ve ABD'nin bu programa destek vermesini İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için olası bir anlaşmada kilit bir talep haline getiriyor.
TIKLAYIN | 7 soruda Suudi Arabistan-İsrail anlaşması: Hangi ülke, ne kazanç sağlayacak; bölgede dengeler nasıl değişecek?
FT haberine göre; ABD Başkanı Joe Biden, İsrail-Suudi Arabistan ilişkilerindeki normalleşmeyi bir öncelik olarak tanımlamasına rağmen Washington, Suudi Arabistan'ın kendi uranyumunu zenginleştirmesi konusunda hiçbir kısıtlama olmaması talebine karşı çıkıyor.
Haberde, ABD'nin bu teknolojinin kullanımına sınırlama getirilmesinde ısrar etmesi üzerine Suudi Arabistan'ın Çin, Rusya ve Fransa gibi ülkelerden nükleer tesislerin geliştirilmesi için gelen alternatif teklifleri değerlendirdiği iddiasına yer verildi.
FT'nin haberini dayandırdığı bir Suudi yetkili, Suudi Arabistan'ın kararını en iyi teklife göre vereceğini söyledi. Bir başka yetkili ise Riyad'ın daha iyi teknolojiye sahip olduğu düşünülen ve zaten yakın bir Suudi ortağı olan ABD'yi tercih edeceğini ancak Washington'un uranyum zenginleştirme konusundaki kısıtlamalarının iş birliğini engelleyeceğini söyledi.
İsrail temkinli
Krallıkla diplomatik bir anlaşma için bastıran İsrail hükümeti bu konuda temkinli davranmaya ediyor. Ancak İsrailli güvenlik yetkilileri ve muhalefet liderleri, teknoloji transferinin bölgede daha fazla nükleer yayılmaya yol açabileceğini savunarak itirazlarını yüksek sesle dile getiriyor.
İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer bu ayın başlarında ABD'nin yardımını esirgemesi halinde Suudi Arabistan'ın Çin'e ya da başka ülkelere yönelebileceğini öne sürdü. Rusya da teklif vereceğini açıkladı.
Suudi Arabistan'ın nükleer teknoloji sağlayıcısı bulma süreci zaten birkaç yıldır devam ediyor. Fransa'nın devlete ait EDF ve Güney Kore'den Kepco'nun da aralarında bulunduğu teklif sahipleri ilk olarak 2018'de Çin'in teklifiyle birlikte kısa listeye alındı.
FT'nin haberine göre; sürece yakın bir kişi, görüşmelerin uzun zamandır devam ettiğini ancak ne zaman sonuçlanabileceğinin bilinmediğini söyledi.
Kepco, Orta Doğu'daki ilk nükleer santralini Birleşik Arap Emirlikleri'nde inşa etmişti ve bu santral şu anda faaliyette. EDF, şirketin "teklifinin Suudi paydaşların tüm beklentilerini karşıladığını" söyledi.
Çin'in devlete ait nükleer enerji grubu China National Nuclear Corp, ihale süreci hakkında hemen yorum yapmadı. Ancak geçmişte Suudi Arabistan ile krallıktaki nükleer endüstriyi geliştirmek için ortaklıklar kurduğunu açıkladı.
Suudi Arabistan son yıllarda en büyük ticaret ortağı olan Çin ile yakınlaştı ve bu hafta başında gelişmekte olan ekonomilerden oluşan BRICS grubuna katılmaya davet edildi. Geçen yıl bir Körfez zirvesi için Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'i ağırladı ve aylar sonra Pekin, krallık ile bölgedeki başlıca rakibi İran arasında bir yakınlaşmaya aracılık etti.
TIKLAYIN | BRICS genişliyor: Aralarında İran, Mısır ve Suudi Arabistan'ın bulunduğu 6 ülkeye resmi davet
Ancak krallık büyük ölçüde ABD'nin güvenlik yardımına bağımlı olmaya devam ediyor ve Washington'un bir savunma anlaşması yapmasını istiyor.
Bu hafta başında ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan gazetecilere verdiği demeçte, yönetimin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan Suudi Arabistan ile nükleer işbirliği konusunda görüş isteyeceğini ve bu görüşün yardım konusunda alınacak herhangi bir karara rehberlik edeceğini söyledi. Sullivan, Suudi Arabistan ve İsrail ile yapılacak herhangi bir anlaşma için "Hala kat edilmesi gereken bazı yollar var" dedi.
