G20 zirvesinde iklim krizi taahhütleri, çevre örgütlerinde hayal kırıklığı yarattı

İtalya'nın başkenti Roma'da toplanan G20 liderleri, iklim krizi ve pandemiyle küresel mücadele amaçlı bir dizi ortak hedefte anlaşma sağladı. Ancak G20 liderler zirvesinin sonunda hazırlanan ortak bildirgede bu hedeflere yönelik adımların yeterince net belirlenmemesi eleştirilere de yol açtı.

30-31 Ekim'de Roma'da yapılan G20 liderler zirvesinde üzerinde anlaşmaya varılan ortak bildirgede, küresel ısınmayı sanayileşme öncesi döneme kıyasla 1,5°C ile sınırlama hedefi tekrarlandı.

Bu hedef için "anlamlı ve etkili eylem" çağrısı yapılırken bu eylemler detaylandırılmadı.

Ülkelerin sera gazı üretimleri ile bunların emilimini eşitlemesi anlamına gelen sıfır karbon salımı için net bir tarih de belirlenmedi.

Bilim insanları tarafından net sıfır emisyon için kritik tarih olarak belirlenen 2050 yılı birçok G20 ülkesi tarafından kabul edilse de Rusya ve Çin gibi bazı üye ülkelerin 2050 hedefine çok erken olduğu gerekçesiyle karşı çıktıkları belirtiliyor.

G20 zirvesine katılan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ülkesinin pozisyonunu, "2050 sihirli bir sayı değil. Rusya sıfır karbon hedefine 2060'a kadar ulaşmaya çalışacak" diye açıkladı.

Çevre aktivistleri, 2050 yılının da Dünya için çok geç olacağını savunuyor.

G20 liderlerinin ortak bildirgesinde, net sıfır sera gazı emisyonu için net bir tarihten kaçınılarak "yüzyıl ortası civarı" hedef olarak belirlendi.

Çevreci Greenpeace örgütü, zirvenin sonuç bildirisini, "zayıf, vizyonsuz ve isteksiz" olarak tanımladı ve G20 liderlerinin "anın gerektirdiği gibi davranmadığı" ifade edildi.

Örgütün yöneticisi Jennifer Morgan, "Eğer G20, COP 26 iklim zirvesi için bir kıyafet provası idiyse, dünya liderleri ellerine yüzlerine bulaştırdılar" dedi.

Yoksullukla mücadele eden Global Citizen isimli örgütün yöneticisi Friederike Roder de, AFP'ye yaptığı değerlendirmede, açıklanan adımları "anlamlı adımlar yerine yarım yamalak sözler" olarak tanımladı.

"Umutlarım gerçekleşmedi ama gömülmediler de"

Öte yandan ortak bildirgede, 2021 sonuna kadar yeni kömürlü elektrik üretim tesislerine uluslararası kamu finansmanı sağlanmasına son verilmesi taahhüdü yer aldı.

Dünyanın önde gelen ekonomilerini bir araya getiren G20'nin liderler zirvesi, Glasgow'da başlayan 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) öncesinde kritik bir aşama olarak görülüyordu.

G20 ülkeleri, dünya çapında toplam sera gazı salımının yüzde 80'ininden sorumlu.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, G20 zirvesi sonunda "Roma'yı umutlarım gerçekleşmeden terk ediyorum, ama en azından gömülmediler de" dedi.

Zirveye ev sahipliği yapan İtalya Başbakanı Mario Draghi ise "Birçokları, bla bla bla duymaktan bıktıklarını söylüyor, ben bu zirvenin içeriğinin dolu olduğuna inanıyorum" dedi.

İsveçli iklim eylemcisi Greta Thunberg geçen ay yaptığı bir konuşmada dünya liderlerini boş konuşmakla suçlayarak "30 yıldır bla bla bla yaptıklarını" söylemişti.

Dünya çapında yüzde 70 aşı hedefi

G20 liderler zirvesinin öncelikli temalarından bir diğeri de pandemiyle küresel mücadeleydi. G20 liderleri ortak bildirgede, aşılara adil ve evrensel erişim için çabalarını artıma sözü verdi.

2021 sonuna kadar dünya nüfusunu en az yüzde 40'ının, 2022 ortasına kadar da yüzde 70'inin aşılanmış olması hedefi için eylem taahhüdünde bulunuldu.

G20'nin dönem başkanlığını yürüten İtalya Başbakanı Mario Draghi, zirvede yaptığı konuşmada, "Yüksek gelirli ülkelerde nüfusun yüzde 70'ten fazlası en az bir doz aşı oldu. En yoksul ülkelerde ise bu oran yüzde 3 civarına düşüyor. Bu fark ahlaki olarak kabul edilemez ve küresel çapta toparlanmayı baltalıyor" demişti.

Kurumlara küresel asgari vergi

Zirvede, küresel asgari kurumlar vergisi konusunda da anlaşmaya varıldı. G20 liderleri, daha önce Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından kabul edilen, yüzde 15'lik küresel asgari kurumlar vergisi uygulamasını onayladı.

İtalya Başbakanı Draghi, bu vergi anlaşmasını "Daha adil ve etkili bir uluslararası vergi sistemi için tarihi bir anlaşmaya vardık" diye duyurdu.

Küresel asgari vergi sistemi, şirketlerin vergi oranları düşük ülkelerde merkezlenerek vergi avantajı sağlamasının önüne geçmek amacıyla gündeme gelmişti.

G20, asgari kurumlar vergisinin 2023'te devreye girmesini planlıyor.