İsrail, Gazze'de ateşkes ve rehine takasını içeren anlaşma gereğince 30 Ocak Perşembe günü Hamas'ın üç İsrailli ve beş Taylandlı rehineyi serbest bırakmasının beklendiğini söyledi. Bu, ateşkes kapsamında gerçekleşen üçüncü rehine takası olacak ve karşılığında 110 Filistinli de İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak.
Serbest bırakılacak rehinelerin 29 yaşındaki Arbel Yehud ve 20 yaşındaki askeri gözlemci Agam Berger olmak üzere iki kadın ile 80 yaşındaki Gadi Moses olduğu duyuruldu.
İsrail'de çalışan tarım işçileri oldukları bildirilen Taylandlı rehinelerin isimleri henüz açıklanmadı. Onların serbest bırakılması, Hamas'ın tek taraflı bir hamlesi ve anlaşmanın bir parçası olmayacak. Tayland hükümeti, altı vatandaşının hala Gazze'de rehin tutulduğunu söylüyor.
İsrail'in serbest bırakmaya hazırladığı 110 Filistinli mahkumun ismi de henüz açıklanmadı ancak aralarında en az 30 kadın ve çocuğun bulunduğu düşünülüyor.
Anlaşma gereğince 19 Ocak'tan bu yana İsrail hapishanelerinde tutulan 290 Filistinli mahkum karşılığında yedi İsrailli kadın rehine serbest bırakılmıştı.
Ateşkesin ilk aşamasında Hamas'ın 19 Ocak'ta bıraktığı üç rehine karşılığında İsrail de 90 Filistinli mahpusu serbest bıraktı.
25 Ocak'taki ikinci esir takasında ise Hamas, dört İsrailli kadın askeri serbest bıraktı.
İsrail de karşılığında 200 Filistinli mahpusu serbest bıraktı.
Ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak İsrail, Hamas'ın rehin aldığı ve serbest bıraktığı her asker için 50 Filistinli tutukluyu ve her sivil rehine için 30 tutukluyu serbest bırakmayı kabul etmişti.
Altı hafta sürecek ateşkes kapsamında, kademeli olarak Hamas'ın 33 rehineyi serbest bırakması planlanıyordu.
Karşılığında İsrail hapishanelerindeki 737 tutukluyu ve Gazze'deki savaş sırasında gözaltına alınan 1167 Filistinliyi serbest bırakacak.
Ancak yedi rehinenin serbest bırakılmasının ardından İsrail 27 Ocak'ta yaptığı açıklamada, Hamas tarafından serbest bırakılması gereken 26 rehineden sekizinin öldüğünü duyurdu.
Hükümet sözcüsü David Mencer, İsrail'in gece saatlerinde Hamas'tan rehinelerin durumu hakkında bilgi veren bir liste aldığını belirterek, "Hamas'tan gelen liste İsrail'in istihbaratıyla eşleşiyor... Sekiz kişinin Hamas tarafından öldürüldüğünü paylaşabilirim" dedi.
İsrail, Hamas'ın üç rehineyi 30 Ocak Perşembe günü, üç rehineyi de 1 Şubat Cumartesi günü serbest bırakması konusunda anlaşmaya varılması üzerine 27 Ocak'tan itibaren Gazzelilerin kuzeydeki evlerine dönmesine izin verdi.
Birleşmiş Milletler 27 Ocak Pazartesi sabahı 200.000'den fazla insanın kuzeye doğru hareket ettiğinin gözlemlendiğini açıkladı.
Gazze'deki Hamas yetkilileri 300.000'den fazla yerinden edilmiş Filistinlinin bölgenin kuzeyine geri döndüğünü söyledi.
Serbest bırakılan Filistinli mahpuslar
İsrail 19 Ocak'ta 69 kadınla 21 genci cezaevinden serbest bıraktı. Serbest bırakılan erkeklerin en küçüğünün 15 yaşında olduğu kaydedildi.
İsrail'in bıraktığı 90 mahpusun çoğu, herhangi bir suçlama olmadan tutulan kadınlardı.
İsrail 25 Ocak'taki esir takası kapsamında da 200 Filistinli mahpusu serbest bıraktı.
Filistinli tutuklular derneği tarafından açıklanan 200 kişiden 121'i İsrail hapishanelerinde müebbet hapis cezasına çarptırılmış isimler.
Bu kişilerden 70'inin Mısır üzerinden Katar ve Türkiye dahil diğer ülkelere sınır dışı edildiği kaydedildi.
En uzun süre cezaevinde kalan mahpus 1986'dan bu yana, 39 yıldır cezaevinde.
En genciyse 16 yaşında bir erkek çocuk.
Mahpusların bazıları kısa süredir hapiste tutuluyordu.
Bazılarıysa İsrail'in herhangi bir suçlama olmadan ''idari tutuklama'' adını verdiği tartışmalı bir uygulamayla tuttuğu isimlerdi.
Serbest bırakılan Filistinlilerin aileleriyle kavuşmaları sırasında da sevinç dolu anlar yaşandı.
Hamas'ın serbest bıraktığı İsrailli rehineler kimler?
471 gün Hamas tarafından rehine olarak tutulduktan sonra serbest bırakılan üç kadının kimlikleri 24 yaşındaki Romi Gonen, 31 yaşındaki Doron Steinbrecher ve 28 yaşındaki Emily Damari olarak açıklandı.
25 Ocak'taki ikinci esir takasında ise Hamas, 7 Ekim'de sınırdaki İsrail üssünden Gazze'yi gözlemleyen silahsız bir askeri birlikte görev yaparken rehin aldığı dört İsrailli kadın askeri serbest bıraktı.
Askerlerin kimlikleri, üçü de 20 yaşında olan Karina Ariev, Daniella Gilboa ile Naama Levy ve 19 yaşındaki Liri Albag olarak açıklandı.
Romi Gonen
Romi, güneydeki Necev Çölü'nde düzenlenen Nova Müzik Festivali'ne İsrail'in kuzeyindeki Kfar Vradim'deki evinden gitmişti.
Hamas savaşçılarının sınırı 2 kilometre geçmesi sonucu festivaldeki 360'tan fazla kişi öldürüldü. Katılımcıların festivalin çöl gibi açık bir alanda yapılması nedeniyle fazla saklanacak yeri yoktu ve çıkışlar da savaşçılar tarafından tutulmuştu.
Saldırı gerçekleşirken sirenlerin çalması üzerine Romi ailesini aradı. Meirav, kızıyla son konuştuğunda silah sesleri ve Arapça bağrışlar duyduğunu hatırlıyor.
Romi kaçmaya çalışırken Hamas militanları tarafından rehin alındı.
Haziran ayında annesi BM İnsan Hakları Konseyi'nde yaptığı konuşmada rehinelerin serbest bırakılması için uluslararası yardım talebinde bulunmuştu.
7 Ekim saldırısının ardından oluşturulan Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu, Romi'nin festivale "sevdiği şeyi yapmaya, dans etmeye" gittiğini açıkladı.
Romi 12 yıl dans eğitimi almıştı, tek başına performanslar sergiliyordu ve "harika bir koreograf" olma yolunda ilerliyordu.
Doron Steinbrecher
31 yaşındaki veteriner hekim Doron, Gazze sınırındaki Kfar Aza kibbutzundaki (İsrail'in tarıma dayalı kolektifleri) dairesinden kaçırıldı.
7 Ekim saldırılarında İsrail'in sınırdaki pek çok kibbutzundan biri olan bu topluluk silahlı militanlar tarafından saldırıya uğradı.
İsrailli yetkililer Hamas'ı sivilleri öldürmek, evleri yakmak ve insanları rehin almakla suçladı.
Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu, saldırı başladığında Doron'ın ailesini ve arkadaşlarını aradığını ve yatağının altına saklandığını anlattığını aktardı.
Son sesli mesajında, "Beni yakaladılar" şeklinde bağırdığı duyuluyordu, arkadan da silah sesleri geliyordu.
Doron'un ailesi kızlarının nerede olduğuna dair dört ay boyunca bilgi alamadı.
Doron, "arkadaşlarını bir araya getiren, hassas ve komik" bir kişi olarak tanımlandı, "her zaman gülümsediği ve başkalarına yardım etmek için ilk harekete geçenin hep o olduğu" söylendi.
Okulda tiyatro ve film okudu ve hayvanları çok sevdiği için veteriner olmaya karar verdi.
Emily Damari
İsrail ve İngiltere vatandaşı olan 28 yaşındaki Emily de 7 Ekim 2023'te Kfar Aza kibbutzundaki evinden rehin alındı.
Saldırı sırasında elinden vuruldu ve köpeğinin vurularak öldürülmesine şahit oldu.
Annesi, Mandy Damari de aynı kibbutz içerisindeki kendi evindeydi. Damari sığınakta saklandı ve kapı koluna isabet ederek, militanların girmesini engelleyen bir kurşun sayesinde kurtuldu.
Saldırı devam ederken Emily annesine tek bir kalp emojisi içeren bir mesaj gönderdi. Son haberleşmeleri bu oldu.
Aralık ayında BBC'nin sorularını yanıtlayan Damari, kızının içinde bulunduğu koşullarla ilgili çok endişeli olduğunu anlatmıştı.
Pazar günü Mart ayından beri ilk kez Emily ile ilgili haber aldı.
Serbest kalacağı haberleri geldiğinde ailesine yakın bir kişi, "son 471 günün ama özellikle son 24 saatin işkence gibi geçtiğini" söyledi.
Damari İngiltere'de doğdu ve büyüdü, eşiyle 20 yaşındayken İsrail'de tatilde tanıştı.
Serbest kaldıktan sonra Instagram hesabından ilk mesajını da paylaşan Damari, "Çok sevdiğim hayatıma geri döndüm" mesajını yazdı.
Hamas'ın ikinci hafta serbest bıraktığı rehineler asker
25 Ocak'ta serbest bırakılan Naama Levy'nin ailesi daha önce İsrail-Filistin barış girişiminin parçası olan Namaa'yı "barışçıl" biri olarak tanımladı.
Daniela Gilboa'nın annesiyse kızı için "güçlü ve kararlı" ifadelerini kullandı.
Rehin alındığında 18 yaşında olan Liri Albag ise askeri üsteki görevine Hamas saldırılarından iki gün önce başlamıştı.
Hamas, daha önce, Albag'ın İsrail hükümetine ateşkes çağrısında bulunduğu videosunu paylaşmıştı.
Gazze'deki sivil rehineler arasında anne-babasıyla tutulan iki çocuktan oluşan Bibas ailesi de var. Çocuklardan biri rehin alındığında henüz 10 aylıktı.
