T24 Dış Haberler
ABD ve arabulucu Katar, İsrail ile Hamas'ın Gazze'de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması konusunda anlaştığını duyurdu.
İsrail kabinesi ve hükümetinin anlaşmayı resmen onaylamasının ardından, ilk altı haftalık aşama 19 Ocak'ta başladı. Anlaşma, İsrail ile Filistinli silahlı grup ve siyasi hareket Hamas arasında 15 ay süren çatışmaların ardından geldi.
Mevcut çatışma, Hamas güçlerinin 7 Ekim 2023'te İsrail'in güney sınırına saldırmasıyla başlamıştı. Bu saldırıda yaklaşık bin 200 kişi hayatını kaybederken, 250'den fazla kişi rehin alınarak Gazze'ye götürülmüştü.
İsrail, hava bombardımanıyla başlayıp ardından 27 Ekim'de başlatılan tam ölçekli bir kara işgaliyle Hamas'a askeri bir harekatla karşılık vermişti. O zamandan beri İsrail güçlerinin, Gazze'deki hedeflere kara, deniz ve hava yoluyla saldırıları devam etti.
Gazze'deki Hamas'a bağlı Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre, İsrail'in saldırılarında çoğunluğu sivil olmak üzere 46 bin 700'den fazla kişi hayatını kaybetti.
Ateşkes anlaşmasına giden süreç
2023
7 Ekim: Hamas liderliğindeki silahlı güçler, İsrail'in sınır çitini aşarak ve yakındaki toplulukları, polis karakollarını ve ordu üslerini hedef aldı. Güney İsrail'e saldırı başlatan Hamas, yaklaşık bin 200 kişiyi öldürerek 251 rehine ile Gazze'ye geri döndü. İsrail ordusu, Gazze'ye hava ve topçu saldırılarıyla karşılık verdi.
27 Ekim: İsrail Gazze'ye kara harekâtı başlattı. Hamas'ın yönettiği sağlık bakanlığı verilerine göre, İsrail'in büyük askeri harekâtı Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusun çoğunu yerinden etti.
21 Kasım: ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda yapılan bir anlaşmaya göre Hamas, bir haftalık ateşkes sırasında İsrail hapishanelerindeki yaklaşık 240 Filistinli tutsağın karşılığında rehinelerden 105'ini serbest bıraktı. İsrail ve Hamas, ateşkesin çökmesine neden oldukları için birbirlerini suçladı.
28 Aralık: Yeni ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşması için görüşmeler devam etti.
2024
31 Mayıs: ABD Başkanı Joe Biden, İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında üç aşamalı bir ateşkes için İsrail'in önerisini özetledi. Bu öneri, 8 ay sonra üzerinde anlaşmaya varılacak olan ateşkesin temelini oluşturdu.
10 Haziran: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ateşkes planını destekledi.
31 Temmuz: İsrail'in Hamas siyasi lideri ve baş müzakerecisi İsmail Haniye'yi İran'ın başkenti Tahran'da öldürmesinin ardından görüşmeler askıya alındı. Görüşmeler iki hafta sonra, başlangıçta Hamas'ın yokluğunda yeniden başladı.
17 Ekim: İsrail güçleri Güney Gazze'de Hamas lideri Yahya Sinvar'ı öldürdü. Netanyahu bunu savaşın "sonunun başlangıcı" olarak adlandırdı.
9 Kasım: Aylarca bir ilerleme kaydedilemeyince Katar, müzakerelerde arabuluculuk çabalarını askıya aldı.
20 Kasım: ABD, BM Güvenlik Konseyi'nin ateşkes çağrısı yapan karar taslağını veto etti.
27 Kasım: İsrail, Gazze savaşıyla tetiklenen Hamas'ın müttefiki olan silahlı grup Hizbullah ile 13 aylık bir çatışmayı sona erdirmek için Lübnan ile ateşkes anlaşması imzaladı. Biden'ın "bölgesel güçlerle bir hamle daha" yapacağını söylemesiyle Gazze'de anlaşma için umutlar yeniden canlandı.
2 Aralık: ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, 20 Ocak 2025'te Beyaz Saray'a döndüğünde Gazze'de tutulan rehinelerin serbest bırakılmaması halinde "Ödenecek bedel cehennem olacak" ifadelerini kullandı.
17 Aralık: Üst düzey bir Filistinli yetkili, dolaylı görüşmelerin "kesin ve nihai aşamada" olduğunu söylerken, İsrail Savunma Bakanı İsrael Katz, "anlaşmaya her zamankinden daha yakın olduklarını" söyledi.
2025
13 Ocak: Biden ve Netanyahu, Biden'ın görevdeki son haftasında, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın "anlaşmanın çok yakın olduğunu ve Trump göreve başlamadan önce anlaşmayı tamamlamayı umduğunu" söyledi.
15 Ocak: Katar başbakanı, İsrail ve Hamas'ın Gazze ateşkesi ve rehinelerin serbest bırakılması konusunda anlaştıklarını ve ateşkesin 19 Ocak'ta yürürlüğe gireceğini açıkladı. Biden, bunun "Gazze'deki çatışmaları durduracağını, Filistinli sivillere ihtiyaç duyulan insani yardımı artıracağını ve rehineleri aileleriyle yeniden bir araya getireceğini" söyledi.
17 Ocak: İsrail kabinesi , saatler süren tartışmaların ardından ve iki aşırı sağcı bakanın aleyhte oy kullanmasına rağmen anlaşmayı onayladı ve anlaşmanın 19 Ocak'ta yürürlüğe girmesine karar verildi.
19 Ocak: İsrail'in Hamas'ın serbest bırakılacak ilk 33 rehinenin isimlerini vermediğini söylemesinin ardından planlanan başlangıç saatinden birkaç saat gecikmenin ardından ateşkes yerel saatle 11:15'te yürürlüğe girdi.
